مقدمه :
این تانک که با نام تانک type 10 نیز شناخته میشود ، طی طرحی به نام MBT –X tk xطراحی و تولید شد . هدف از این طرح ، طراحی و تولید یک تانک جدید برای جایگزین کردن تانک های قدیمی type 74 ژاپنی بود . در سال 1990 نیروهای ژاپن به فکر تولید یک تانک برای ارتش به منظور جایگزینی type 74 بودند و در همان سال با تخصیص بودجه این طرح رسما اغاز شد .
در 15 اکتبر سال 2001 طرح این تانک تکمیل شد و در همان سال تعداد 35 دستگاه از ان ساخته شد و در اختیار نیروهای نظامی این کشور در ایالت هوکایدو قرار داده شد تا عملیات باز بینی و بازنگری انرا انجام دهند . در 13 فوریه سال 2008 یک سری بازبینی هایی بر روی این طرح اغاز شد و یک سری سیستم های ان اصلاح شد . بنا به اعلام رسمی مقامات ژاپنی این تانک در ابتدا تنها برای نیروهای ژاپنی تولید خواهد شد و تا تکمیل نیاز نیروهای ژاپن برای جایگزینی تانک های قدیمی خود ، این کشور قصد صادرات این تانک مدرن را نخواهد داشت . تولید قطعات مکانیکی این تانک به صنایع سنگین میتسوبیشی سپرده شد و شرکت اصلی طرف قرار داد نیز گروه تحقیقات صنعتی TRDI در استان ساگامی هارا میباشد . هزینه های طراحی اولیه ی این طرح تا سال 2001 که نمونه های اولیه این تانک عرضه شد ، معادل 48 میلیارد ین ژاپن ( معادل 450 میلیون دلار به ارزش زمانی سال 2001 ) هزینه داشته است .به عقیده اکثر کارشناسان نظامی در جهان ، ساخت این تاتک توسط ژاپن در واقع پاسخی بود به ساخت تانک مدرن type 99 توسط چین ، که با ساخته شدن این تانک مدرن توسط ژاپن موازنه زرهی بین این دو کشور مجددا برقرار شد . این تانک به طور متوسط 20 تن سبک تر از تانک های مطرح جهان میباشد . علت این امر نیز فشار مسئولین جهت رعایت مقررات عبور و مرور جاده ای در ژاپن میباشد . مقامات نظامی ژاپن اعلام کرده اند که این کاهش وزن این تانک به دلیل رعایت مقررات محدودیت وزن در جاده های ژاپن میباشد . تانک type 90 به دلیل داشتن وزن سنگین در بسیاری موارد مجاز به خارج شدن از هوکایدو نبود ، مگر برای مقاصد اموزشی .
حفاظت زرهی :
این تانک باریک و جمع و جور ( با توجه به قابلیت های ان ،که درادامه به ان اشاره خواهد شد ) بیشتر به منظور استفاده در مناطق کوهستانی طراحی شده است . هر چند که از این تانک میتوان در انواع مناطق ژئوگرافیک مثل مناطق کویری ،مناطق جنگلی و مناطق شهری نیز استفاده کرد ولی با این حال بهترین کارایی این تانک در مناطق کوهستانی است . می بایست توجه کرد که اکثر تانک های غربی مثل Leopard و Abrams و Leclerc بیشتر به منظور استفاده در مناطق شهری و کویری طراحی شده اند و قابلیت های نبرد در مناطق کوهستانی در تانک های غربی به اندازه تانک TK – X نیست .
در طراحی این تانک به چهار عامل توجه خاصی شده است ، این چهار عامل عبارتند از : افزایش قابلیت های اجرایی ، قدرت اتش ، دفاع و تحرک .
رگه هایی از شباهت برجک این تانک با تانک لکلرک و Leopard2 A5 دیده میشود و طرح قرار گرفتن زره های برجک و همچنین نوع محافظت برجک بسیار به تانک لکلرک و لئوپارد شباهت دارد . طراحی برجک از دو پهلو و پشت شبیه به برجک تانک لکلرک میباشد و طرح جلوی برجک نیز شبیه به برجک تانک Leopard2A5 میباشد . طراحی مدولار سیستم کلی حفاظت این تانک در مقایسه با تانک قبلی ژاپن یعنی تانک Type 90 باعث افزایش حفاظت . بقاپذیری این تانک شده است . طراحی مدولار زره این تانک ، این قابلیت را فراهم می اورد که بسته به نوع ماموریت و شدت خطری که تانک را تهدید می کند ، زره های مورد نیاز بر روی این تانک نصب شود . به عنوان مثال در جنگ های شهری که بیشترین خطر متوجه تانک است از حداکثر زره ممکن به علاوه زره های واکنش گر میتوانبر روی این تانک استفاده کرد . در شرایط پیشروی و دفاع در مقابل لشکر های زرهی دشمن ، که در این موارد تانک نیاز به تحرک و شتاب بیشتری دارد از زره های معمولی و متعارف استفاده میشود و بدین وسیله با متعادل ساختن تانک باعث افزایش قدرت تحرک تانک میشود . زمانی هم که از تانک در نقش پشتیبانی و نفوذ نقطه ای در استحکامات دشمن استفاده میشود از زره های سبک به علاوه زره های واکنش گر (RA ) استفاده میشود . زره اصلی این تانک در جهان تانک های رزمی بی نظیر است . این تانک از زره های فولادی نانو کریستال استفاده میکند که درجه سختی ان در حد کولار است ولی از ان سبک تر است . از این رو میتوان این تانک را اولین تانکی دانست که از فناوری نانو در ساخت زره ان استفاده میشود . بر روی زره نانو کریستال این تانک زره های سرامیکی به صورت مدولار نصب شده اند که وظیفه ان دفع خطر حملات گلوله های انرژی جنبشی ( مثل گلوله APFSDS که از تانک ها شلیک میشوند ) است .
بر روی این زره های سرامیکی نیز لایه ای از قالب های مواد پلیمری فشرده تعبیه شده است که این لایه های پلیمری با جذب انرژِی تسلیحات ضد تانک خطر انها را دفع می کنند . بر روی این لایه پلیمر نیز یک لایه زره از جنس ترکیبات بسیار سخت کولار و کبالت قرار دارد که این لایه وظیفه محافظت در برابر گلوله های انرژی شیمیایی ( مثل گلوله های خرج گود و راکت های ضد تانک ) را دارا میباشد . این چهار لایه زره اصلی تانک را تشکیل می دهند و حداقل زره مورد نیاز تانک را این چهار لایه زره تشکیل می دهند . همان طور که پیشتر اشاره شد در صورتی که تانک بنا به نوع ماموریت خود نیاز به حفاظت بیشتری داشته باشد ، یک لایه زره اظافی که ترکیبی از زره های کولار و سرامیک است بر روی چهار لایه زره قبلی نصب می شود .سرانجام در صورت نیاز زره های واکنشگر از نوع ERA – L را نیز می توان بر روی خارجی ترین لایه زره تانک نصب کرد . زره های واکنشگر در این تانک وظیفخه مقابله با موشک ها و راکت های ضد تانک از نوع تاندم ( دو مرحله ای ) مثل RPG 29 را بر عهده دارند . این تانک در حالت معمولی و با زره اصلی بدنه ( سه لایه اول زرهی ) دارای چهل تن وزن خالی می باشد که بسته به نوع ماموریت و نوع زرهی که بر روی این تانک نصب می شود می تواند تا 48 تن افزایش یابد . به این صورت که اگر حداکثر زره تقویتی ممکن بر روی این تانک نصب شود دارای حداکثر وزنی حدود48 تن خواهد بود . این تانک مجهز به سیستم هشدار قفل لیزری می باشد و زمانی که تسلیحات ضد تانک هدایت لیزری بر روی این تانک نشانه گیری شود در این حالت این سیستم با هشدار دادن به خدمه انها را از خطر تسلیحات ضد تانک دشمن اگاه می سازد .
سیستم کنترل اتش :
سیستم کنترل اتش پیشرفته این تانک شامل یک کامپیوتر مرکزی می باشد که در اختیار فرمانده تانک است ، این کامپیوتر شامل یک صفحه LCD بزرگ با وضوح تصویر بالا می باشد . تمامی اطلاعات داخل و خارج تانک بر روی این LCD نمایش داده می شود . همچنین توپچی تانک نیز به یک صفحه LCD کوچکتر مجهز شده است که اطلاعات مربوط به تسلیحات تانک بر روی ان نمایش داده می شود . این نمایشگر ها به صورت لمسی طراحی شده اند و به این وسیله باعث افزایش سرعت عمل خدمه تانک می شوند . این تانک مجهز به سیستم مکان یاب ماهواره ای (GPS ) می باشد . یک سیستم مسافت یاب لیزری بر روی برجک تانک نصب شده است که دارای دقت و حساسیت فوق العاده ای می باشد و تا مسافت های 9500 متر می تواند به خوبی و با دقت بسیار بالا مسافت تانک تا هدف را تعیین کند . این سیستم مسافت یاب لیزری در همه شرایط اب و هوایی می تواند وظیفه خود را به خوبی انجام دهد . همچنین یک سنسور مخصوص تعیین جهت و سرعت جریان باد و یک سنسور دیگر مخصوص تعیین میزان فشار هوا که بر روی برجک تان نصب شده است . پریسکوپ مرکزی این تانک نیز به صورت دیجیتال طراحی شده است و قابلیت زوم بسیار قوی را دارا می باشد ومی تواند در روز مسافت 6000 متر را به خوبی وبا وضوح بالا نمایش دهد . این پریسکوپ به صورت wide طراحی شده است و با کمک لنز های بسیار قوی خود می تواند تصویری گسترده از محیط بیرون تانک را نمایش دهد . از دیگر ویژگی های این پریسکوپ ، چرخش 360 درجه ان است که به وسیله این قابلیت خدمه تانک می توانند تمام محیط اطراف تانک را با دقت زیر نظر داشته باشند . همچین پریسکوپ این تانک مجهز به یک سنسور فروسرخ می باشد که می تواند کوچکترین اثرات گرمایی را با طول موج های کوتاه 6.5 تا 14 میکرون را به راحتی کشف کند .
حساسیت این سنسور به قدری بالا است که حتی در مناطق بسیار سردسیر ( مثل مناطق قطبی ) هم می تواند اثرات گرمایی را کشف کند . با کمک این سنسور فروسرخ مشکل دید تانک در شب به خوبی حل شده است و قابلیت های رزم شبانه تانک به میزان زیادی افزایش یافته است . به جز پریسکوپ اصلی تانک ، دو پریسکوپ جداگانه نیز برای تانک در نظر گرفته شده است که به وسیله ان طرفین و محوطه پشت تانک به خوبی نمایش داده می شود . همچنین راننده تانک نیز یک پریسکوپ مجزا در اختیار دارد که به وسیله ان می تواند از داخل تانک ، انرا هدایت کند . توپچی تانک نیز یک پریسکوپ مجزا در اختیار دارد که از ان جهت هدفگیری تیر بار تانک استفاده می کند . یک سنسور هوشمند شناسایی نفرات نیز بر روی این تانک نصب شده است ( به تقلید از ابرامز امریکایی ) که به کمک این سنسور می توان کلیه نفراتی که در فاصله 50 متری این تانک قرار دارن را شناسایی کرد . به این ترتیب امکان کمین کردن و نزدیک شدن به این تانک و چسباندن بمب و مین به بدنه ان توسط نفرات دشمن و انجام هرگونه عملیات کامیکازه و انتحاری علیه این تانک کاملا منتفی است . سیستم های ارتباطات رادیویی این تانک نیز تماما توسط صنایع الکترونیک نظامی ژاپن بر اساس استاندارد های ارتباطات رادیویی جهانی ، طراحی و ساخته شده است .
تسلیحات :
این تانک با یک توپ 120 میلیمتری مدل L44 ساخت صنایع فولاد ژاپن مسلح شده است این کارخانه پیش از این لوله مدل L44 ساخت راین متال المان را تحت لیسانس این کارخانه مخصوص تانک های type 90 تولید میکرد . در نمونه جدید این توپ که مخصوص تانک TK – X طراحی شده است ، لایه خارجی این توپ از الیاژهای مس ساخته شده است که دارای رسانایی گرمایی بسیار بالایی می باشد و حرارت ایجاد شده توسط لوله توپ را به خود جذب می کند و باعث کاهش حرارت توپ می شود . همچنین شبکه ای از مجراهای باریک در این توپ تعبیه شده است که مواد سرد کننده در ان جریان دارند و حرارت ایجاد شده توسط توپ را کاهش می دهند .
این لوله توپ مجهز به یک دماسنج دیجیتال می باشد و در صورتی که حرارت لوله توپ از حد مجاز بیشتر شود مواد سرد کننده توسط یک پمپ مخصوص به داخل مجراهای توپ ارسال می شود و باعث کاهش حرارت لوله توپ می شود . این تانک به لحاظ دارا بودن طراحی خاص توپ و سیستم های جاذب گرما ، دارای مداومت شلیک بیشتری نسبت به تانک های هم رده خود می باشد و از این لحاظ با تانک های مطرح جهان مثل مرکاوا ، لکلرک و لئوپارد برابری می کند . همچنین لوله توپ تانک مجهز به یک استابلایزر دو محور از نوع پنوماتیک می باشد که برای تانک امکان شلیک در حال حرکت را با دقت بالا فراهم میسازد . استبلایزر این تانک نیز می تواند از زاویه منفی 35 درجه الی مثبت 35 درجه ، تکان های لوله توپ را خنثی کند و به لحاظ استفاده از سیستم پنوماتیک دارای درجه لختی بسیار بالای می باشد و از این رو این تانک در شرایطی که در حال حرکت است می تواند با دقت بسیار بالایی شلیک کند . با توجه به این که این کارخانه تجربه ساخت لوله های درجه یک تانک را دارا می باشد ، به احتمال قوی توپ این تانک نیز از نظر کیفیت در حد تولیدات راین متال باشد . البته این تانک به جز توپ L44 قابلیت استفاده از توپ L55 را نیز دارا خواهد بود . این قابلیت این امکان را برای تانک فراهم می اورد که در شرایط مختلف بهترین حالت تسلیحاتی را انتخاب کند همه گلوله های استاندارد 120 میلیمتری ناتو از این توپ قابل شلیک می باشند . به جز گلوله های استاندارد ناتو انواع گلوله های انرژی جنبشی و انرژی شیمیایی نیز توسط صنایع نظامی ژاپن مخصوص شلیک در این تانک طراحی شده اند . به جز این تو این تاک مجهز به یک تیربار کالیبر 7062X51 می باشد که موازی لوله توپ قرار دارد و توسط توپچی تانک از داخل کنترل و شلیک می شود . این تیر بار بر روی استابلایزر تانک قرار دارد و می تواند در حال حرکت تانک نیز شلیک خود را به خوبی انجاتم دهد . یک تیر بار سنگین کالیبر 1207X99 نیز بر روی برجک نصب شده است که توسط فرمانده تانک برای مقابله با هواگردهای دشمن و همچنین استحکامات نیمه سنگین دشمن کنترل وشلیک می شود . این تانک به یک Autoloader مجهز شده است که وظیفه بارگذاری مجدد گلوله توپ را به طور خودکار انجام می دهد . این Autoloader می تواند 16 گلوله را در نوار نقاله لودر خود حمل کند و 26 گلوله دیگر نیز در قسمت انبارک تانک ذخیره می شود و در مجموع این تانک می تواند 42 گلوله توپ با خود حمل کند .
محل نگهداری مهمات اصلی تانک به زره های بسیار قوی و مستحکم از جنس فلزات سنگین مثل تنگستن و کبالت محافظت می شود . محل نگهداری این مهمات از محل استقرار خدمه تانک جدا است . این نوع طرحی به این دلیل است که اگر مهمات تانک بر اثر برخورد موشک های ضد تانک منفجر شود اسیبی به خدمه تانک وارد نشود . تیربار کالیبر 7012X51 هم محور لوله توپ با 3000 گلوله بار گذاری می شود و همچنین تیر بار سنگین 1207X99 نیز با 900 گلوله بارگذاری می شود . توپ اصلی تانک می تواند در هر 7.4ثانیه یک گلوله شلیک کند .
ریتم اتش تیر بار 7062 معادل 750 گلوله در دقیقه و ریتم اتش تیربار کالیبر1207 نیز معادل 600 گلوله در دقیقه می باشد . این تانک همچنین دارای سه خدمه می باشد که عبارتن از : فرمانده ، راننده و گانر .
ویژگی های مکانیزه تانک :
سیستم تعلیق این تانک در نوع خود بی نظیر است . سیستم تعلیق این تانک از نوع نیوماتیک است و به تانک این امکان را می دهد که ارتفاع تانک را بسته به نوع نیاز و مکانی که تانک در ان قرار دارد تغییر دهد . سیستم تعلیق این تانک بسیار حساس بوده و همانند نسل جدید سیستم های تعلیق هوشمند ساخت کارخانجات ساب سوئد می تواند به طور اتوماتیک تنظیم شود . به این صورت که یک سمت تانک بیشتر از سمت دیگر به زمین نزدیک می شود . تانک می تواند بسیار به زمین نزدیک شود ، یا زانو بزند و یا ارتفاع شاسی خود را زیاد کند و هر کار دیگری که بخواهد می تواند انجام دهد . این سیستم تعلیق می تواند در حالت اجرای اتوماتیک نیز قرار گیرد . به این صورت که ( همانند سیستم های تعلیق هوشمند سوئدی ) تانک وقتی از پهلو در یک سراشیبی قرار گرفت به طور خودکار ان سمت تانک که در قسمت بالاتر قرار گرفته است ، زانو بزند و به زمین نزدیک شود و سمت دیگر تانک که در پایین سراشیبی قرار دارد ارتفاع خود را از زمین بیشتر کند . به این صورت می تواند در شرایط شیب های تند تعادل خود را تا حدود زیادی حفظ کند و از واژگون شدن تانک جلوگیری کند . این قابلیت این تانک امروزه بسیار موردتوجه قرار گرفته است .
به این صوت که درشرایط کوهستانی که تانک در شرایط بسیار دشوار قرار می گیرد ، می تواند تعادل خود را در دشوارترین شرایط حفظ کند . همچنن در برخی شرایط جغرافیایی که تانک های معمولی قادر به انجام ظیفه در ان نیستند این تانک می تواند به راحتی به ایفای نقش بپردازد . این تانک به سیستم مرکزی تهویه هوا مجهز شده است . این سیستم وظیفه تهویه و تصفیه هوای داخل تانک را بر عهده دارد . همچنین یک سیستم مولد اکسیژن نیز در این تانک تعبیه شده است که به وسیله ان هوای داخل تانک را مطبوع می کندو به این ترتیب از خستگی زود رس خدمه تانک می کاهد و این امکان را برای خدمه فراهم می اورد که بتوانند در مسافت ها و ماموریت های طولانی بدون احساس خستگی به فعالیت خود ادامه دهند . چرخ ها و شنی ( زنجیر ) تانک از ترکیبات بسیار مستحکم ساخته شده است . شنی های این تانک به وسیله کفشک های مخصوص پوشانده شده است که به این وسیله قابلیت تحرک تانک در مسیر های سنگلاخ و کوهستانی افزایش میابد . یک موتور دیزل 12 سیلندر V شکل به عنوان پیشران بر روی این تانک نصب شده است . این موتور دارای 1200 اسب بخر می باشد و همچنین دارای خاصیت Multi fuel می باشد و در صورت نبودن گازوئیل می تواند از بنزین ، نفت سفید ف سوخت جت و انواع سوخت های سبک و سنگین فسیلی استفاده کند . این موتور با به کار گیری اخرین فناوری های موتور های دیزلی ساخته شده است و از نظر کیفیت و بهینگی در سطح بسیار بالایی قرار دارد . مخازن سوخت این تانک گنجایش 280 گالن سوخت را دارد و با این میزان سوخت این تانک می تواند مسافت 580 کیلومتر را طی کند . طول بدنه این تانک معادل 6.9 متر و با احتساب لوله توپ 9.5 متر می باشد . همچنین عرض این تانک معادل 3.24 متر وارتفاع ان نیز معادل 2.31 متر می باشد . این تانک در مسیر های جاده ای هموار می تواند تا 70 کیلومتر بر ساعت سرعت گیرد و در مکان های بیابانی و ناهموار نیز می تواند تا 40 کیلومتر بر ساعت سرعت گیرد . تانک TK – X به طور متوسط 20 تن سبک تر از تانک های هم رده خود است .
وزن خالی این تانک حدود 40 تن و وزن رزمی ان با زره فول و مهمات و سوخت حدود 48 تن است . برای مقایسه بد نیست بدانید تانک ابرامز امریکایی ، مرکاوا اسرائیلی و لئوپارد المانی به طور متوسط بیش از 60 تن وزن رزمی دارند . تنها رقیب این تان از نظر وزن تانک T -90 روسی با وزن خالی46.5 تن است . تانک TK – X از نظر قابلیت های رزمی در حد تانک های مطرح غربی است و تنها مشکلی که به نظر می رسد در اینده پیش روی این تانک در مسیر صادرات به سایر کشور ها ، فراروی این تانک باشد ، قیمت سنگین ان است . این تانک بنا به اعلام مقامات ژاپنی حدود 6.5 میلیون دلار قیمت دارد . برای مقایسه بد نیست بدانید که اکثر تانک های مطرح جهان امروزه حدود 3.5 الی 5 میلیون دلار قیمت دارند . در بازاری که قیمت یک دستگاه تانک مدرن و کارامد 3.5 الی 5 میلیون دلار است یک تانک 6.5 میلیون دلاری هیچ شانسی برای رقابت با سایر تانک ها ندارد . در هر صورت این تان هم اینک جز تانک های برتر جهان به شمار می رود و می تواند به خوبی نیاز لشکر های زرهی یک کشور به یک تانک کارامد را بر اورده کند .
گالری تصاویر غول 40 تنی ژاپن
دانلود فیلم مربوط به تانک TK-X
منبع:مجله جنگ افزار
تصاویر و فیلم:سایت نظامی آی آر ارتش
