∞ آیه شب پانزدهم ماه مبارک رمضان ∞

در قرآن «مَطَر» و هم ریشه‌های آن پانزده بار، «غیث» و هم‌ریشه‌های آن شش بار، «وابل» به معنای باران درشت و سنگین دوبار و «طَلّ» به معنای باران سبک و کم یک بار، «وَدْق» به معنای باران مستمر دوبار، «صَیِّب» به معنای باران یا ابر باران زا یک بار، «ماء» بیش از سی بار، و نیز سحاب بیش از شش بار، «مُزْن» به معنای ابر یا ابر باران زا یا ابر سفید یک بار و «مُعصِرات» به معنای بادهای برانگیزاننده ابر (الرّیاح التّی تثیرالسحاب) یا ابر یک بار می‌باشد. به مناسبت بحث از باران به کار رفته است. «الحیاء» به معنای بارانی که زمین را زنده می‌کند نیز در حدیث نبوی [۱] ذکر شده است. [۲] [۳] [۴] [۵] کاربرد قرآنی مطر جز در آیه ۱۰۲ سوره نساء و آیه ۲۴ سوره احقاف جنبه منفی دارد و در آیات حاوی آن، از باران‌های زیانبار و هلاک کننده و سنگباران‌های آسمانی سخن رفته است، همچنانکه برای باران‌های سودبخش کلمه غیث به کار رفته است.

در آیات قرآن به نقش باران در زنده کردن زمین (فَیُحْیی به الاَ رضَ بَعْدَ موتِها)، [۱۱] روزی رساندن به انسان‌ها از طریق رویاندن گیاهان (فأَخرجَ به مِنَ الثَّمراتِ رزقاً لَکُم)، [۱۲] فراهم آوردن آب آشامیدنی (منهُ شرابٌ)، [۱۳] پاک کنندگی (وَ أنْزَلْنا مِنَ السّماءِ ماءً طَهوراً) [۱۴] و برکت زا بودن (وَ نَزَّلنا مِنَ السّماءِ ماءً مُبارَکاً) [۱۵] اشاره شده است. همچنین قرآن باران را نعمتی خداداد و نشانی از قدرت خدا معرّفی کرده و بارها منکران خدا و معاد را به توجّه به این آیه فرا خوانده است (أَمَّنْ خَلَقَ السَّمو'اتِ والاَرضَ و أَنْزَلَ لَکُم مِن السَّماءِ ماءً

در احادیث، علاوه بر دعا برای نزول باران و توصیه‌های علمی راجع به باران، [۷۰] مسایل طبیعی باران نیز مطرح شده است. بیشتر این قبیل روایات را مجلسی در بحارالانوار، «کتاب السماء و العالم»، باب «السحاب و المطر و الشهاب» گرد آورده است. [۷۱] از این روایات نمی‌توان دیدگاه روشن و قطعی حاصل کرد. بنابر برخی از آن‌ها دریایی در زیر عرش [۷۲] هست که به اراده و مشیّت خدا باران (یا تگرگ) از آن به طبقات آسمان فرو می‌بارد تا به نزدیکترین آسمان (السّماء الدنیا) و از آن‌جا به ابرها می‌رسد؛ آنگاه ابرها، که غربال باران اند، آن را به قطرات تبدیل می‌کنند (یا تگرگ را ذوب می‌کنند) و اگر ابرها نباشند، زمین بر اثر فرو ریختن یکباره باران ویران می‌شود.

خدا کنه  توی این شبهای  عزیز و به یمن ولادت کریم اهل بیت بارونی  بباره  تا هوا  کمی خنک  بشه  

بنام خدا

آیه 57  سوره اعراف -"وَ هُوَ الَّذی یُرْسِلُ الرِّیاحَ بُشْراً بَیْنَ یَدَیْ رَحْمَتِهِ حَتّى إِذا أَقَلَّتْ سَحاباً ثِقالاً سُقْناهُ لِبَلَد مَیِّت فَأَنْزَلْنا بِهِ الْماءَ فَأَخْرَجْنا بِهِ مِنْ کُلِّ الثَّمَراتِ کَذلِکَ نُخْرِجُ الْمَوْتى لَعَلَّکُمْ تَذَکَّرُونَ
 
ترجمه:
57 ـ او کسى است که بادها را بشارت دهنده در پیشاپیش (باران) رحمتش مى فرستد; تا ابرهاى سنگین بار را (بر دوش) کشند; (سپس) ما آنها را به سوى زمین هاى مرده مى فرستیم; و به وسیله آنها، آب (حیاتبخش) را نازل مى کنیم; و با آن، از هر گونه میوه اى (از خاک تیره) بیرون مى آوریم; این گونه (که زمین هاى مرده را زنده کردیم،) مردگان را (نیز در قیامت) زنده مى کنیم، شاید (با توجه به این مثال) متذکر شوید!
در این آیات ضمن شرح قسمتى از نعمت هاى خدا، به مسأله «معاد» و رستاخیز اشاره مى شود، تا این دو بحث یکدیگر را تکمیل کنند.
و این سیره قرآن است که در بسیارى از موارد «مبدأ» و «معاد» را با هم قرین مى سازد، و جالب این که هم براى شناسائى خدا و هم براى توجه به امر معاد از طریق اسرار آفرینش موجودات این عالم استدلال مى کند.
نخست مى فرماید: «او کسى است که بادها را پیشاپیش باران رحمتش همچون بشارت دهنده اى که از قدوم مسافر عزیزى خبر مى دهد مى فرستد» (وَ هُوَ الَّذی یُرْسِلُ الرِّیاحَ بُشْراً بَیْنَ یَدَیْ رَحْمَتِهِ).
پس از آن مى افزاید: «بادهائى که از اقیانوس ها برخاسته و ابرهاى سنگین بار و پر آب را با خود حمل مى کند» (حَتّى إِذا أَقَلَّتْسَحاباً ثِقالاً).
آنگاه چنین توضیح مى دهد: «در این موقع آنها را به سوى سرزمین هاى مرده و خشک و سوزان مى رانیم» (سُقْناهُ لِبَلَد مَیِّت).
و مأموریت آبیارى این تشنگان را به عهده آنها مى نهیم.
«و به وسیله آن، آب حیات بخش را در همه جا فرو مى فرستیم» (فَأَنْزَلْنا بِهِ الْماءَ).
و نتیجه مى گیرد: «به کمک این آب، انواع میوه ها را از خاک تیره بیرون مى آوریم» (فَأَخْرَجْنا بِهِ مِنْ کُلِّ الثَّمَراتِ).
آرى آفتاب بر اقیانوس ها مى تابد و بخار آب را به بالا مى فرستد، بخارها متراکم مى شوند و توده هاى سنگین ابر را تشکیل مى دهند، امواج باد توده هاى کوه پیکر ابر را بر دوش خود حمل مى کنند، و به سوى سرزمین هائى که مأاموریت دارند پیش مى روند.
قسمتى از این بادها که در پیشاپیش توده هاى ابر در حرکتند و آمیخته با رطوبت ملایمى هستند، نسیم دل انگیزى ایجاد مى کنند که از درون آن بوى باران حیاتبخش به مشام مى رسد، اینها در حقیقت مبشران نزول باران هستند.
سپس توده هاى عظیم ابر، دانه هاى باران را از خود بیرون مى فرستند، نه چندان درشتند که زراعت ها را بشویند و زمین ها را ویران کنند، و نه چندان کوچک که در فضا سرگردان بمانند، آرام و ملایم بر زمین مى نشینند، و آهسته در آن نفوذ مى کنند و محیط را براى رستاخیز بذرها و دانه ها آماده مى سازند.
زمینى که در خشکى مى سوخت و شباهت کامل به منظره یک گورستان خاموش و خشک داشت، تبدیل به کانون فعالى از حیات و زندگى و باغ هاى پر گل و پر میوه مى شود.
و به دنبال آن اضافه مى کند: «این چنین مردگان را از زمین بیرون مى آوریم» (کَذلِکَ نُخْرِجُ الْمَوْتى)، و لباس حیات را در اندامشان مى پوشانیم.
و سرانجام توجه مى دهد: این مثال را براى آن آوردیم که نمونه معاد را در این دنیا که همه سال در برابر چشم شما تکرار مى شود به شما نشان دهیم «تا متذکر گردید» (لَعَلَّکُمْ تَذَکَّرُونَ).

منبع : تفسیر نمونه جلد 6

بنام خدا

مثل هدایت کردن پیامبر (صلّی الله علیه و آله)
در الدر المنثور (ج 3 ص 94 ط بیروت) است که احمد، بخارى، مسلم و نسایى از ابى موسى روایت کرده ‏اند که گفت: رسول خدا (صلّی الله علیه و آله) فرمود:

مثل هدایت و علمى که خداوند مرا بدان مبعوث فرمود مثل باران شدیدى است که در سرزمینى ببارد و قسمتى از آن زمین، آب را در خود فرو برد و در نتیجه گیاهان بسیار برویاند، و قسمتى دیگر که بایر است آب را در خود نگهداشته و مردم از آن آب نوشیده و سیراب شوند و با آن زراعت خود را نیز مشروب سازند، قسمتى دیگر بلندى‏ها و کوه‏هاى سنگى است که نه آب را در خود نگهدارى و ذخیره مى‏کند و نه گیاهى در خود مى‏رویاند. مردم نسبت به دین من نیز سه طایفه ‏اند:

بعضى‏ها آن را یاد مى‏گیرند و گلیم خود را از آب در مى‏آورند، ولى از دیگران دستگیرى ننموده چیزى از آن را به دیگران نمى‏آموزند،

بعضى دیگر هم خود از آن بهره‏ مند مى‏شوند و هم به دیگران مى‏آموزند،

طایفه سوم، کسانى هستند که نه خود آن را مى‏آموزند و نه به دیگران یاد مى‏دهند.
منبع : ترجمه المیزان، ج‏8، ص: 215 و 216   

بنام خدا

ریاح مبشر
اینکه فرمود ﴿أَنْزَلْنا بِهِ الْماءَ فَأَخْرَجْنا بِهِ مِنْ کُلِّ الثَّمَراتِ کَذلِکَ نُخْرِجُ الْمَوْتى﴾ این را درباره ریاح مبشر ذکر کردند برخی از ریاح‌اند که به حیات خاتمه می‌دهند فرمود سخر علیهم سبع لیال و ثمانیة ایام ریح صرصر هست ریح قاصف هست ریح عاصف هست آنها هم در تحت تدبیر الهی کار می‌کنند منتهاآ نها به منزله نفخ اولی هستند که فاذا نفخ فی الصور فصعق من فی السمٰوات و الارض بعضی از نفخهاست که خاموش می‌کند بعضی از نفخهاست که احیا می‌کند دوگونه دمیدن هست گاهی انسان می‌دمد و این شعله چراغ را خاموش می‌کند گاهی هم می‌دمد که این شعله هیزنم افروخته تر شود تا چگونه بدمد دوتا نفخ است یکی نفخی است برای اماته کل یکی نفخ است برای احیای کل فاذا نفخ فیا لصور فاذا هم قیام ینظرون آن نفخ ثانی است درباره ریاح هم همین‌طور است یک سلسله ریاح است که سخرها علیهم سبع لیال و ثمانیة ایام اینها حصوم است اینها را قطع کرده درو کرده از بین برده این گونه از ریاح را در بخشهای عذاب ذکر می‌کند اینجا فعلاً چون بشرا بین یدی رحمته هست این گونه از ریاحی را که حامل ابرهای باردار هستند آنها را ذکر می‌کند و تلقیح گیاهان هم باز به عهده همین ریاح است و ارسلنا الریاح لواقح نکح و ازدواج این گیاهان را به عهده می‌گیرد یعنی هم این شاخه‌های نر و ماده را به هم مرتبط می‌کند از یک سو هم مواد غذایی اینها را به پای اینها می‌ریزد به عنوان باران از سوی دیگر تا این مرده‌ها را زنده کند این مرده‌ها زنده بشوند نکاح و ازدواج ‌می‌خواهند و نکاح و ازدواجش هم به رسالت این ریاح تأمین است و ارسلنا الریاح لواقح این جا لواقح به معنی ملقحات و ملقحات است یین تلقیح کنندگان اینها هستند که نکاح را و عقد زن آشویی بین ین گیاهان را برقررا می‌کنند ﴿أَنْزَلْنا بِهِ الْماءَ فَأَخْرَجْنا بِهِ مِنْ کُلِّ الثَّمَراتِ کَذلِکَ نُخْرِجُ الْمَوْتى﴾ لذا مناسب بود که مثلاً این نخرج الموتی بعداز آیه 59 ذکر بشود اما در آنجا که فرمود ﴿و الذی خبث لا یخرج الا نکدا﴾ چون مناسب با بحث معاد نبود برای این که بعضی‌ها نمی‌رویند یا نمی‌رویانند لذا مسئله معاد را در همین پایان آیه 57 ذکر کرده است ﴿کَذلِکَ نُخْرِجُ الْمَوْتى لَعَلَّکُمْ تَذَکَّرُونَ وَ الْبَلَدُ الطَّیِّبُ یَخْرُجُ نَباتُهُ بِإِذْنِ رَبِّهِ وَ الَّذی خَبُثَ لا یَخْرُجُ إِلاّ نَکِدًا کَذلِکَ نُصَرِّفُ اْلآیاتِ لِقَوْمٍ یَشْکُرُونَ﴾
منبع : تفسیر تسنیم
 

اشاره ی قرآن به وزن سنگین ابرها  سَحَاباً ثِقالاً

در آیات گذشته اشاره‏هاى مکرر به مسأله «مبدء» یعنى توحید و شناسایى پروردگار از روى اسرار جهان آفرینش شد، و در این آیه اشاره به مسأله «معاد» و رستاخیز مى‏شود، تا این دو بحث یکدیگر را تکمیل کنند، و این سیره قرآن است که در بسیارى از موارد «مبدء» و «معاد» را با هم قرین مى‏سازد، نخست مى‏گوید: «او کسى است که بادها را پیشاپیش باران رحمتش همچون بشارت دهنده‏اى (که از قدوم مسافر عزیزى خبر مى‏دهد) مى‏فرستد» (وَ هُوَ الَّذِی یُرْسِلُ الرِّیاحَ بُشْراً بَیْنَ یَدَیْ رَحْمَتِهِ).

 «بادهایى که از اقیانوسها برخاسته و ابرهاى سنگین بار و پر آب را با خود حمل مى‏کند» (حَتَّى إِذا أَقَلَّتْ سَحاباً ثِقالًا).

 «در این موقع آنها را به سوى سرزمینهاى مرده و خشک و سوزان مى‏رانیم» و مأموریت آبیارى این تشنگان را به عهده آنها مى‏نهیم (سُقْناهُ لِبَلَدٍ مَیِّتٍ).

 «و به وسیله آن، آب حیات بخش را در همه جا فرو مى‏فرستیم» (فَأَنْزَلْنا بِهِ الْماءَ). «سپس به کمک این آب انواع میوه‏ها را از خاک تیره بیرون مى‏آوریم»                        برگزیده تفسیر نمونه، ج‏2، ص: 57

 (فَأَخْرَجْنا بِهِ مِنْ کُلِّ الثَّمَراتِ).

و به دنبال آن اضافه مى‏کند: «این چنین مردگان را از زمین بیرون مى‏آوریم» و لباس حیات را در اندامشان مى‏پوشانیم (کَذلِکَ نُخْرِجُ الْمَوْتى‏).

این مثال را براى آن آوردیم که نمونه معاد را در این دنیا که همه سال در برابر چشم شما تکرار مى‏شود به شما نشان دهیم «تا شاید متذکر گردید» (لَعَلَّکُمْ تَذَکَّرُونَ).