قویماق و قایقاناق از جمله غذاهای سنتی آذربایجان به حساب می آیند که البته در بسیاری دیگراز مناطق ایران نیزپخت می شوند. این دو غذا به خاطر قرار گیری در زمره غذاهای شیرین در وعده صبحانه نیز صرف می شوند. وجود شیرینی و آرد در این غذا بر تبرک و خوش یمنی آن در اعتقادات مردم این دیار افزوده و موجب قرارگیری آن در جایگاه ممتازی از سنتها و رسوم آنان گشته است :
– در فولکلور آذری می توان انعکاسی از آن را یافت:مثلا عزیزیم بیزه گه ل قوناق
/ سنه پیشیریم قایقاناق)
– در اکثر نقاط آذربایجان قویماق غذایی است که بعد از روز اول زندگی زناشویی از طرف خانواده عروس به خانه زوج جوان برای میل در وعده صبحانه برده می شود
– در اکثر نقاط این خطه قویماق به عنوان اولین غذا بعد از زایمان محسوب می شود.
– نذر قویماق و سپس سفره قویماق که تنها زنان حق استفاده از قویماق آن سفره را دارند از دیگر رسم های در ارتباط با این غذا است.(در باسمنج تبریز )
– قایقاناق در مراسم نوبارلیق به خانه نوعروس برده می شود(در عجبشیر)
– در کتاب شرح زندگی من ،عبدالله مستوفی در این خصوص می خوانیم :
– “کلثوم ننه گفته است اگر قندی را که از این ساییدن (از ساییدن بر سر عروس و داماد در هنگام مراسم عقد)حاصل می شود مکایه شیرینی کاچی (قویماق) و قیقناق هدیه مادر زن در روز پاتختی کنند و داماد و عروس از آن بخورند ،عشق زن و شوهر به یکدیگر زیاد خواهد شد.این رسم امروز هم در عقد کنان برقرا است گو اینکه لامحاله کاچی و قیقناق در عروسی جوانهای متجدد منسوخ شده است.
مواد لازم:
1عدد تخم مرغ
1 قاشق مرباخوری آرد
مقدار خیلی کمی نمک
1قاشق روغن مایع
گردو به مقدار لازم
هل و دارچین و زنجبیل یا هر مواد معطر دیگر
شیره انگور نصف استکان ( عسل یا شکر) ( مقدارش بسته به ذائقه هرکسی فرق میکنه)
طرز تهیه:
تخم مرغ را با مقداری هل و نمک کامل هم میزنیم سپس آرد را اضافه کرده دوباره هم میزنیم تا زمانیکه گلوله های آرد باز شود . روغن را داغ کرده مواد را ته ماهیتابه پهن میکنیم یک طرف خاگینه کمی که سرخ شد برش میگردونیم تا طرف دیگه کاملا سرخ شه در این میان نصف استکان شیره را با نصف استکان آب مخلوط میکنیم یک قاشقش رو روی خاگینه میریزیم بعد گردوی خرد شده به همراه مقداری زنجبیل و دارچین رو روی نصف خاگینه میریزیم یعنی به صورت نیم دایره سپس بقیه شیره رو میریزیم روی خاگینه و طرف خالی رو برمیگردونیم رو طرف پر رو حرارت ملایم تا حدی باید بمونه که شیرش جذبش بشه بعد از خنک شدن قاچش کنین ( هم گرم خورده میشه هم سرد)