∞ آیه شب ششم ماه مبارک رمضان ∞

بنام خدا

کلامی را از قرآن مجید در ارتباط با قرض دادن بخوانیم:

مَّن ذَا الَّذِی یقْرِض‌ُ اللَّه‌َ قَرْضًا حَسَنًا فَیضَـَاعِفَه‌ُ لَه‌ُ أَضْعَافًا کَثِیرَة‌ً وَاللَّه‌ُ یقْبِض‌ُ وَیبْصُـطُ وَ إِلَیه‌ِ تُرْجَعُون‌َ”‌‌؛(سوره بقره آیه 245)

کیست که به خدا قرض نیکو دهد، تا خدا بر آن چند برابر بیفزاید؟ خداست که تنگدستی دهد و توانگری بخشد و شما به سوی او باز گردانده می‌شوید.

”‌… وَ أَقْرِضُوا اللَّهَ قَرْضاً حَسَناً …”‌‌؛( سوره مزمل آیه 20) … و به خدا قرض نیکو دهید … .

اگر چه منظور از ”‌قرض الحسنه”‌‌ در آیات مذکور، قرض به معنای مصطلح آن نیست، بلکه معنای عام آن مراد است و شامل وام دادن، انفاق کردن، صدقه و… به برادران دینی است، ولی قرض الحسنه یکی از مصادیق آن است، اما در روایات منظور از قرض، همین قرض عرفی است و بدان تصریح شده است.

بنام خدا

رسول خدا حضرت محمد مصطفی (ص) فرمودند:

«کسی که به برادر مسلمان خود قرض دهد، در برابر هر درهمی که قرض داده به اندازه کوه‌های احد، رضوان و سینا پاداش خواهد داشت و اگر برای وصول طلب خود با بدهکار مدارا کند، از پل صراط همانند برق جهنده، بدون حساب و عذاب عبور خواهد کرد”‌‌.

( شیخ صدوق، ثواب الاعمال و عقاب‌ها، ص 414، شریف رضی، قم، 1364ش.)

به نام خداوند بخشنده مهربان

متن آیه:
 

مَنْ ذَا الَّذِي يُقْرِضُ اللَّهَ قَرْضاً حَسَناً فَيُضاعِفَهُ لَهُ وَ لَهُ أَجْرٌ کَرِيمٌ
 

ترجمه آیه:
 

کيست که به خدا وام نيکو دهد (و از اموالي که به او ارزاني داشته انفاق کند) تا خداوند آن را براي او چندين برابر کند؟ و براي او پاداش پرارزشي است!
 

تفسیر آیه:
 

11- کيست که به خدا وام نيکو دهد (و از اموالي که به او ارزاني داشته انفاق کند) تا خداوند آنرا براي او چندين برابر کند، و براي او اجر فراوان پرارزشي است.
و در آخرين آيه‏ي مورد بحث باز هم براي تشويق در مورد «انفاق في سبيل‏الله» از تعبير جالب ديگري استفاده کرده، مي‏گويد: «کيست که به خدا قرض نيکوئي دهد و از اموالي که به او بخشيده است انفاق نمايد، تا آن را براي او چندين برابر کند؟ و براي او پاداش فراوان و پرارزشي است» (من ذا الذي يقرض الله قرضا حسنا فيضاعفه له و له اجر کريم).
راستي تعبير عجيبي است خدائي که بخشنده‏ي تمام نعمتها است، و همه‏ي ذرات وجود ما لحظه به لحظه از درياي بي‏پايان فيض او بهره مي‏گيرد و مملوک او است، ما را صاحبان اموال شمرده، و در مقام گرفتن وام از ما برآمده، و بر خلاف وامهاي معمولي عين همان مقدار باز پس مي‏دهند، او چندين برابر، گاه صدها و گاه هزار برابر، بر آن اضافه مي‏کند و علاوه بر اينها وعده «اجر کريم» که پاداشي است عظيم که جز خدا نمي‏داند نيز مي‏دهد.
 

 بحث و گفتگو پیرامون آیه
 

خدا این همه نعمت را بی منت به ما بندگانش داده. و در عوض چیزی از ما نمی خواد یعنی ما هر کاری بکنیم نمی تونیم حتی ذره ای رو جبران کنیم. خدایی که به این عبادت های ما هم راضی هست و از ما می خواد که کفران نعمت نکنیم. حالا، خودش می فرماید اگر کاری برای من انجام دهید یعنی کار خیری برای رضای او انجام دهیم به ما چند برابر پاداش میده. به عبادت های ما احتیاجی نداره تازه دربرابر عبادات و کارهای خوب ما به ما پاداش هم می ده. خُب کی می تونه از این فرصت استفاده نکنه. از اموالی که داریم اگه بیش از نیازمونه و می تونیم با کمتر از اونم زندگی کنیم به نیازمندان دیگه کمک کنیم. چه اشکالی داره. اینطوری هم به دیگران کمک کردیم هم از خداوند پاداش چند برابر می گیریم.
 

 تطبیق مفاهیم آیه با روحیات و منش و رفتار خودمان
 

همونطور که ما دوست داریم اگه چیزی نداشتیم دیگران بهمون کمک کنن و نیازمون رو برآورده کنن ما هم باید به اون ها کمک کنیم. نباید خودخواه باشیم و همه چیزو برای خودمون بخوایم. از نعمت هایی که خداوند بهمون داده و یا زمینه بدست آوردنشو برامون فراهم کرده به دیگران هم کمک کنیم. این می تونه مالی باشه، یا همفکری، دادن مشورت درست، کمک به درس خواندن و خیلی کمک های دیگه که از دستمون برمیاد.

اینجا منظور مالی هست. چقدر خوب میشه اگه از اموالمون به دیگران هم کمک کنیم. فکرشو بکنیم وقتی از دنیا بریم هیچ کدومشو نمی تونیم با خودمون ببریم همونطور که قبل از ما هیچ کس نتوست این کارو بکنه تنها راهی که می تونیم اموالمون رو با خودمون به اون دنیا ببریم انفاق کردنشه. در راه خدا و با رضایت قلبی به افرادی که واقعاً نیازمند هستن و آبرو دار. باید مراقب آبروی اون ها هم باشیم.
 

 به کار بستن آیه در زندگی شخصیمان
 

باید اعتقادمون رو به خدا بیشتر کنیم. وقتی خداوند می فرماید اگر به من وام دهید چند برابرش را به شما پاداش می دهم باور داشته باشیم که این کار را می کند. فقط به امروز و الآن نگاه نکنیم که داره مال و اموالم از دستم می ره. به فردا و فرداها نگاه کنیم که خداوند چندین برابرشو بهمون پس میده. یه جور قرض الحسنه میشه. ما این اموالمون رو از دست نمیدیم. درواقع ذخیره می کنیم برای اون دنیامون. و در قبالش چندین برابر پس می گیریم اون هم از خدا که خوش قول ترین هست.

بنام خدا

در مورد فرق بین انفاق در راه خدا و قرض دادن به دیگران ، به نکات زیر توجه فرمائید:

تعبیر كردن از انفاق در راه خدا به قرض، تعبیرى مجازى است و میان قرض اصطلاحى كه انسان چیزى را بدهد تا مثل آن بازگردانده شود و قرض دادن به خداوند از چند جهت تفاوت وجود دارد:

الف - قرض گرفتن انسان نشانه‏ى احتیاج اوست، اما خداوند متعال محتاج نیست.

ب - مالى كه قرض گیرنده تحویل مى‏گیرد، ملك او حساب نمى‏شود، اما در قرض دادن به خدا مالى كه ما به او قرض مى‏دهیم، ملك واقعى اوست.

پس با توجه به تفاوت‏هاى ذکر شده، سرّ تعبیر به قرض از انفاق آن است كه كار خیر نزد خداوند ضایع نمى‏شود و همان گونه كه اداى قرض لازم است، خداوند در برابر انفاق‏ها و كارهاى خیر، ثواب و پاداش عنایت مى ‏فرماید. (فخر رازی، تفسیر کبیر، ج6، ص142)

سوالم رو بد پرسیدم یا شاید شما بد متوجه شدین.

منظورم این بود که حتی اگر به بنده ای پولی قرض میدیم، معامله اش رو با خدا انجام بدیم.

بگیم خدایا بنده تو گرفتار بوده، من بهش پول یا هر وسیله ای رو قرض دادم. 

اگر پس داد که هیچ! اگر نه! در راه تو دادم رفت! به بدهکار فشار نیاریم. با زخم زبان اذیتش نکنیم. سراغ مال رو نگیریم.

قرض رو قرض به خدا به حساب بیاریم . یعنی اگر به نیازمندی پولی قرض دادیم، مرتب پیگیر پس دادنش نباشیم.

نیتمون این باشه که با خدا معامله کردیم . گرچه اسمش قرض به انسان هست. 

امیدوارم منظورم رو خوب رسونده باشم.

یعنی اگر بتونیم قرض هایی رو که به دوستان و آشنایان میدیم، 

بنام خدا

تشویق به انفاق‏

در آیه شریفه وَ مَا أَنفَقْتُم مِن شَىْ‏ءٍ فَهُوَ یُخْلِفُهُ وَ هُوَ خَیْرُ الرَّازِقِینَ (سبا 39)

 چند نكته قابل توجه در زمینه تشویق به انفاق است؛

الف. از هر چه بدهید قبول است؛ مِن شَىْ‏ءٍ.

ب. هر مقدار بدهید قبول است؛ مَا أَنفَقْتُم.

ج. خداوند جبران مى‏كند؛ فَهُوَ یُخْلِفُهُ.

د. به بهترین وجه جبران مى‏كند؛ وَ هُوَ خَیْرُ الرَّازِقِینَ.

ممنون از حدیثی که گذاشتین.

همین مراعات با بدهکار رو خیلی از ما رعایت نمی کنیم.

مالک در مقابل مستاجر، قرض دهنده در مقابل قرض گیرنده و .... اکثرا سخت گیری می کنند 

کيست که به خدا وام نيکو دهد (و از اموالي که به او ارزاني داشته انفاق کند) تا خداوند آنرا براي او چندين برابر کند، و براي او اجر فراوان پرارزشي است.
و در آخرين آيه‏ي مورد بحث باز هم براي تشويق در مورد «انفاق في سبيل‏الله» از تعبير جالب ديگري استفاده کرده، مي‏گويد: «کيست که به خدا قرض نيکوئي دهد و از اموالي که به او بخشيده است انفاق نمايد، تا آن را براي او چندين برابر کند؟ و براي او پاداش فراوان و پرارزشي است» (من ذا الذي يقرض الله قرضا حسنا فيضاعفه له و له اجر کريم).
راستي تعبير عجيبي است خدائي که بخشنده‏ي تمام نعمتها است، و همه‏ي ذرات وجود ما لحظه به لحظه از درياي بي‏پايان فيض او بهره مي‏گيرد و مملوک او است، ما را صاحبان اموال شمرده، و در مقام گرفتن وام از ما برآمده، و بر خلاف وامهاي معمولي عين همان مقدار باز پس مي‏دهند، او چندين برابر، گاه صدها و گاه هزار برابر، بر آن اضافه مي‏کند و علاوه بر اينها وعده «اجر کريم» که پاداشي است عظيم که جز خدا نمي‏داند نيز مي‏دهد.

هر كسی كه صدقه می خواهد (قطعى نیست كه) محتاج باشد. اما آن كسی كه قرض می‌خواهد یقیناً محتاج است. بنابر این: چه بسا صدقه‏اى كه به مستحق واقعى نرسد. ولى كسى كه قرض مى‏گیرد حتماً احتیاج دارد. بدین لحاظ است كه ثواب قرض دادن از صدقه دادن بیش‌تر مى‏باشد

رعایت اخلاق اسلامی در قرض دادن بسیار مهم است. در جامعه اسلامی مردم مسلمان باید در حد توان خویش یکدیگر را یاری نمایند و با دادن قرض به دیگران آن‌ها را از فشارهای اقتصادی رهایی دهند. شخص بدهکار نیز باید تمامی تلاش خویش را به کار گیرد تا دِین خویش را در اسرع وقت ادا نماید و از دیرکرد بپرهیزد. همان‌گونه که شخص طلبکار نباید با اخلاق ناصحیح به توهین و تحقیر بدهکار بپردازد شخص مقروض نباید از اخلاق خوب قرض دهنده سوء استفاده نماید و با کم‌کاری و بی‌توجهی بازگرداندن حق خویش را به تعویق اندازد.