مارمولکهای خانگی جز گروه سوسمارها از خزندگان میباشند. این مارمولکها بدنی نرم و لطیف دارند که در خانههای مسکونی در نقاط مختلف ایران پراکنده شدهاند. با توجه به شرایط آب و هوایی، نوع مارمولک خانگی نیز متفاوت میشود اما به طور کلی یک گونه مارمولک خانگی کوچک به نام ” Cyrtopodion scabrum ” در اکثر اماکن مسکونی ایران زندگی میکند. در کشور ما بسیاری بر این باورند که دم مارمولکهای خانگی حاوی مقادیری از سم مهلک سیانور است که برای انسان کشنده است و افسانههای فراوانی از مرگ دسته جمعی خانوادههایی حتی با ۸ عضو که مارمولکی در ظرف غذایشان افتاده است وجود دارد.
برای بررسی این موضوع در ابتدا باید تفاوتی بین زهر و سم قائل بشویم. زهر مادهای سمی است که توسط حیوان به موجود مهاجم یا شکار تزریق میشود در صورتی که سم میتواند در سطح پوست یک حیوان قرار داشته باشد و موجب مسمومیت شود. طبق مطالعات انجام شده توسط محققان خزنده شناس دانشگاه برکلی کالیفرنیا، پروفسور اندرسون و پروفسور پاپنفوس و ویژه نامه چاپ شده توسط مجله رپتایلز مورخ آگوست سال ۲۰۰۲ این قضیه به اثبات رسیده است که هیچ مارمولکی دارای سم نیست و علت قطع شدن دم در آنها گمراه کردن جانور شکارچی است.
حتی اژدهای کومودو که از آن به عنوان گونهای زهرآگین معرفی میشود نیز سمی نبوده و قربانیش در اثر باکتریهای دهان این موجود که از طریق گاز گرفتن به بدن شکار منتقل میشوند و باعث عفونت شدید میشود از پا در میآید. بنابراین هیچ گونهی زهرآگینی از مارمولک نه در منطقهی جغرافیایی کشور ما و نه در کل دنیا زندگی نمیکند.
در مورد منشا شایعه سمی بودن دم مارمولک این احتمال میرود که در گذشته فردی با خانوادهای مشکل جدی داشته و پس از مسموم کردن غذای آنها برای رد گم کنی مارمولک بخت برگشتهای را به دیگ غذای آنها انداخته و این موجودات سودمند را بدنام کرده است.