موزه آب یزد
در این موزه ملزومات حفر قنات ، ادوات اندازه‌گیری حجم آب ، اسناد خرید و فروش آب و وقف‌نامه‌های بسیار قدیمی ، کتابچه میراب‌ها و اسناد توزیع آب ، ظروف نگهداری و حمل آب و بسیاری لوازم و اشیاء ارزشمند دیگر وجود دارد.
در پشت بام این خانه، چاه خانهای قرار دارد که وسیله چرخچاه از آن آب میکشیدند و آب انبار خانه را که در طبقه همکف قرار داشت، پر میکردند. ساختمان این بنا که دارای 720 مترمربع مساحت می‌باشد در سال 1266 هجری شمسی (1888میلادی) به دستور حاج سید علی اکبر کلاهدوز، که تاجری بلند آوازه بوده، بنا گردید و روزگاری دوقنات به اسامی رحیم آباد و زارج از زیر این بنا عبور می‌کرده که هنوز هم قنات دو هزار ساله زارچ با 75کیلومتر طول کانال در زیر حیاط این عمارت در جریان است
این موزه در یکی از ارزشمندترین آثار معماری سنتی یزد به نام خانه کلاهدوزها واقع شده است. موزه آب محل مناسبی برای شناخت آثار و ابنیه تاریخی در زمینه‌های مختلف مربوط به آب است که می‌تواند مورد استفاده پژوهشگران و علاقه‌مندان قرارگیرد
در حال حاضر این موزه بیش از 200 شیء تاریخی از وسایل مرتبط با کندن کاریز گرفته تا اسناد و مدارک برخی از قناتهای اصلی یزد در معرض دید علاقه‌مندان قرار داده شده است
ابزاری که در این موزه است شامل کلنگهای ویژه کندن کاریز، چرخچاه، لباس مقنی، انواع شیرهای برداشت آب از آب انبارها، ظرفهای سفالی وشیشهای ویژه ترابری و نگهداری آب، یک رشته مشک سقایی و ماکت چگونگی گردش آب قناتها و اسناد و مدارک و وقفنامهها می‌باشد
اما تعدادی از این اشیا به دلیل قدمت بالا، منحصر به فردند. برای نمونه، چند مشربه متعلق به یکهزار سال پیش در این موزه است که در معرض دید همگان قرار گرفته و از آن‌ها در کتابهای تاریخی کهن به عناوین مختلف یاد کردهاند. هم‌چنین ظرفی شیشهای با لولههای جانبی در این موزه وجود دارد که صدها سال پیش، آب را داخل آن میریختند و در محوطه بالایی آن برف قرار میدادند. این ظرف چون دوجداره است، برف به مرور آب شده و باعث میشده که این آب و همواره خنک، تازه و عاری از هر گونه آلودگی به دلیل عدم ورود حشرات به آن باشد
علاوه بر آقای کلاهدوز و همسرشان، دختر، دوپسر و عروسهایشان و نیز دو خانواده از خدمتکاران سیاه پوست در این عمارت و منزل مجاور آن سکونت داشته‌اند. ساختمان این بنا یک هنر معماری شگفتآور است که از پنج اشکوب یا پنج سطح تشکل شده است. به گونهای که از سطح اول یا پایینترین طبقه آن، انشعاب کاریز دو رحیمآباد و زارچ میگذرد که یکی از این دو قنات، هنوز هم فعال می‌باشد.گچ بری این بنا که دارای اشکال و نقوش متفاوت و جالبی می‌باشد در سالهای اخیر مرمت شده است
سطح دوم را اگر پایاب در نظر بگیریم، در ژرفای 10 متری از زمین قرارداد و فضای آن هم حالت هشت ضلعی دارد که به خاطر برخورداری از دمای ثابت و فضای مطلوب، جای خوبی برای نگاهداری خوراکیهاست. در میان این اشکوب نیز، حوضی قراردارد که با گذرآب کاریز از آن همیشه دارای هوای خنک و مطبوع است
سطح سوم این بنا شامل طبقه زیرزمین است که دارای اتاق و دالانهای متعدد و مرتبط می‌باشد و بیشتر روزهای گرم تابستان اهالی خانه در آن سکونت داشته‌اند.
موزه آب سطح چهارم هم اشکوب همکف بود که آن هم دارای اتاقهای پنج دری، تالار، اتاق ارسی، آشپزخانه و محل زندگی خدمتکاران خانه بوده است. طبقه پنجم، پشت بام خانه می‌باشد. در آن، چاه خانهای بوده که از طریق آن و با استفاده از چرخ چاه، آب چاههای معروف به چهل گز برداشت و برای آشامیدن و موارد بهداشت اهل خانه استفاده می گردید.
آدرس : یزد، خیابان قیام، موزه آب /موزه آب یزد، اردیبهشت ماه سال 1379 توسط شرکت سهامی آب منطقه‌ای یزد، در شهرستان یزد افتتاح گردید.
گفتم که خدا مرا مرادی بفرست ، طوفان زده ام راه نجاتی بفرست ، فرمود که با زمزمه ی یا مهدی ، نذر گل نرگس صلواتی بفرست
