بوعلى سينا
سال 373 هجرى قمرى بود، در روستاى ((افشنه)) بخارا، كودكى به دنيا آمد، كه بعدها به بوعلى سينا معروف شد و دنيا در مقابل عظمت او در شگفت گرديد.
بوعلى سينا تمام روز را مطالعه مىكرد و در زمان تحصيل، حتى يك شب را به طور كامل نخوابيد . او هرگاه براى درك و فهم موضوعات علمى، با مشكلى روبرو مىشد، وضو مىگرفت و به مسجد جامع مىرفت، نماز مىخواند و سپس از خداوند درخواست مىكرد، تا او را يارى كند و گره مشكلش را بگشايد.
بوعلى سينا، گرچه داراى حافظه و استعداد فوق العادهاى بود، اما در عين حال، از دو چيز غفلت نمىكرد:
1 نيروى پشتكار و شب زنده دارى .
2 قدرت معنوى و استمداد از خداوند .
او درباره زندگى خود چنين مىگويد:
چون به حد تميز رسيدم، مرا به معلم قرآن سپردند و بعد به معلم ادب.
استادم مرا به خواندن كتابهاى: الصفات، غريب المنصف، ادب الكتاب، اصلاح المنطق، العين، ديوان ابن رومى، تصريف مازنى و كتاب نحو سيبويه وادار كرد و من آنها را در مدت يك سال و نيم خواندم و حفظ كردم.
در سن ده سالگى علم فقه را مىخواندم و همچنين قرآن كريم را به طور كامل حفظ كردم .
در دوازده سالگى فتوى مىدادم و كتاب ((قانون)) را در شانزده سالگى تصنيف نمودم .
كتاب ((قانون)) بوعلى سينا، كه در علم پزشكى است، صدها سال در دانشگاهها و مراكز علمى فرانسه و ايتاليا مورد مطالعه، تدريس و استفاده دانشمندان بزرگ شرق و غرب قرار مىگرفت و اصولا سرمايه ((علم طب )) دنياى اروپا كتاب ((قانون)) بوعلى سينا بوده، با شرحهاى كاملى در قرن پانزدهم به زبان لاتينى پانزده بار ترجمه شده است .
چاپ كتاب قانون در پنج جلد تا قرن 18 و اوايل قرن 19 مرتب ادامه داشت.
كتاب قانون بوعلى سينا از پنج قسمت زير تشكيل شده است:
1 مسائل كلى پزشكى ، مانند: وضع اعضاء بدن و اعصاب، كالبدشناسى، وظائف اندامهاى مختلف بدن، بيماريها و علت آنها، مسائل بهداشتى و قواعد كلى درمانها ...
2 اقسام دواها كه با بيان خاصيت آنها، طبق حروف الفباء تنظيم شده است.
3 انواع بيماريها و بيماريهائى كه براى هر يك از اعضاء بدن به وجود مىآيد .
4 بيماريهائى مثل تب، غدهها، جوشها و مراقبت هائى كه سبب حفظ زيبائى انسان مىگردد .
5 در قسمت پنجم هم مسائل داروسازى به طور مفصل مطرح گرديده است .
برخى ديگر از كتابهاى بوعلى سينا عبارت است از:
1 شفاء ، كه در آن انواع بيماريها، خاصيت داروها و گياهان بيان شده است.
2 دانش نامه علائى، كه در علم منطق، حكمت و علوم طبيعى و الهى بحث مىكند.
3 اشارت و تنبيهات، به زبان عربى در فلسفه .
4 كتاب نجات، در منطق و حكمت و علوم طبيعى و الهى .
5 لسان العرب، در علم لغت .
6 كتاب داروهاى قلب .
7 مبدء و معاد .
بوعلى سينا، كه شيخ الرئيس، شرف الملك و نابغه بىنظير جهان لقب گرفته بود، به سال 428 هجرى، در 55 سالگى در همدان زندگى را به درود گفت، و مقبره او در همدان قرار دارد