زمان ظهور امام زمان (عج) نزد خداوند مشخص است. اما نزد ديگران مشخص نمي باشد. كسي كه آن زمان را تعيين كند، در روايات ائمة اطهار _ عليهم السلام _، تكذيب شده است.
به چند نمونه از اين روايات اشاره مي شود:
1. امام صادق _ عليه السلام _ : هر كسي براي ظهور امام قائم، زماني را تعيين كند، او را تكذيب كنيد.(1)
2. عبدالرحمن مي گويد: خدمت امام صادق _ عليه السلام _ بودم، مهزيار اسدي وارد شد. گفت: فدايت شوم، مرا از زمان ظهور حضرت قائم _ عليه السلام _ خبر بده، او كجا ظهور مي كند و تا چه زماني منتظر ظهور او باشيم؟ غيبت بسيار طولاني است؟ حضرت فرمود: هركسي وقت ظهور را تعيين كند، دروغ گفته است. در انتظار ظهور آن، بايد صبور باشيد. ظهور او، ماية نجات مسلمين است.(2)
بنابراين زمان ظهور امام زمان (عج) مشخص نيست و كسي نمي تواند آن را تعيين كند.
اما در پاسخ اين سؤال كه، اگر در نزد خداوند زمان آن تعيين شده باشد و خداوند مي داند كه فلان روز و سال آن حضرت ظهور خواهد كرد، در اين صورت، دعا براي تعجيل چه معنا دارد؟ آيا دعا براي تعجيل اثر دارد يا نه بايد گفت:
عالم، و آن چه در آن است، بر اساس قضا و قدر الهي استوار است. خداوند به علم ازلي، از تمام حوادث عالم آگاه است. ولي، اگر خداوند همه چيز را به علم ازلي مي داند، براي هر چيز، اسباب و علل نيز قرار داده است كه امورات عالم بر اساس آن پيش مي رود. اسباب و علل وقتي بوجود آمد، معلول آن نيز ظاهر مي شود. چنان چه در روايات آمده است كه صلة رحم، صدقه و ... عمر انسان را طولاني نموده، روزي انسان را زياد مي كنند. در حالي كه عمر همة انسان ها نزد خداوند مشخص است. از نظر علمي نيز ثابت شده است، اگر كسي احتياط و بهداشت را رعايت كند از عمر طولاني برخوردار مي شود. و در غير اين صورت به امراضي مبتلا مي شود كه موجب مرگ او مي گردد. در حالي كه خداوند به علم ازلي خود، از زمان مرگ تمام انسان ها آگاه است. پس، علم خداوند به زمان مرگ انسان ها، به معناي بي اثر بودن صلة رحم، صدقه، رعايت بهداشت و ... نيست. بنابراين، در علم الهي گرچه همة مقدرات مشخص است، اما مشخص شدن مقدرات بر اساس اسباب و علل هاي آن ها است. و يكي از آن ها، علل و اسباب هاي معنوي، مثل دعا است. دعا از آثار و خاصيت هاي زيادي بهره مند مي باشد كه سبب شكل گيري بسياري از مقدرات مي شود. چنان كه خداوند فرموده است:
1. حضرت نوح پيش از آن كه گرفتار شود، مرا خواند، استجابت كردم و او را از مهلكة عظيم نجات دادم.(3)
2. اگر حضرت يونس اهل تسبيح و راز و نياز با خدا نبود، تا روز قيامت او را در شكم ماهي نگاه مي داشتم.(4) دعاي او را قبول كردم و او را نجات دادم، مؤمنين را نيز اين چنين نجات مي دهيم.(5)
اين ها نمونه اي از آياتي است كه توجه به خدا و راز و نياز با او، را وسيلة رفع گرفتاري و فَرَج در زندگي معرفي كرده است. علاوه بر آن، دعا مي تواند باعث تغيير در مقدرات الهي شود.
1. امام صادق _ عليه السلام _ در اين باره فرموده اند: «ان الدعا يردّ القضا»(6)؛ دعا حكم الهي را بر مي دارد.
2. امام كاظم _ عليه السلام _ فرموده اند: شما را به دعا كردن سفارش مي كنم. قضا و قدر، جز اندازه و حكم الهي نيست. هرگاه دعا باشد، اين حكم و اندازه را تغيير مي دهد.(7)
3. رسول اكرم _ صلّي الله عليه و آله _ فرموده اند: «لا يرد القدر الا الدعا ... اندازه اي كه از طرف خداوند تعيين شده باشد، غير از دعا چيزي او را بر نمي دارد.(8)
بنابراين، علاوه بر اينكه علم خداوند به زمان ظهور به معناي نفي اسباب و علل ظهور نيست، بلكه، علم خداوند به زمان ظهور همراه با علل و اسباب آن از جمله دعا تعلق گرفته است. دعا، نقش بسزائي در تغيير مقدرات الهي دارد و مي تواند مقدرات الهي را تغيير دهد.
منابع جهت مطالعة بيشتر:
1. النجم الثاقب، محدث نوري طبرسي.
2. مكيال المكارم، موسوي اصفهاني.
3. مهدي موعود، مجلسي، ترجمه آقاي علي دوّاني.
امام صادق _ عليه السلام _ :
هركس در انتظار امام قائم (عج) بسر برد و مرگ او فرا رسد، همانند كسي است كه در ركاب آن حضرت بوده باشد.
منتخب الأثر، ص 629
پانوشتها:
[1] . صافي گلپايگاني، لطف الله، منتخب الاثر، ص 573.
[2] . صافي گلپايگاني، لطف الله، منتخب الاثر، ص 573.
[3] . سورة انبياء، آية 76.
[4] . سورة صافات، آية 146.
[5] . سورة انبياء، آية 88.
[6] . بحار الانوار، ج 90، باب 16، كتاب ذكر و دعا.
[7] . همان، ص 295.
[8] . الكافي، ج 1، ص 2پ47.
منبع
