مقالات سلامت و بهداشت

زمينه و هدف: بيماري تب مالت يکي از بيماري هاي مشترک بين انسان و حيوان است که همچنان به عنوان يک مساله مهم بهداشتي و اقتصادي مطرح مي باشد. هماهنگي بين بخشي، مراقبت از بيماري، آموزش جامعه و آموزش کارکنان بهداشتي درماني از راه کارهاي اصلي در کنترل و پيشگيري بيماري تب مالت به شمار مي روند. اين مطالعه با هدف بررسي تاثير مداخلات آموزشي بر اساس الگوي پرسيد، به منظور کاهش بروز بيماري تب مالت در مناطق روستائي شهرستان خمين انجام گرفت.
روش کار: اين مطالعه نيمه تجربي تصادفي شده شاهددار بود. جمعيت مورد مطالعه 400 نفر از مردان مناطق روستايي شهرستان خمين بودند که به طور تصادفي در دو گروه تجربي و کنترل قرار گرفتند. ابزار گردآوري اطلاعات پرسشنامه محقق ساخته بر اساس سازه هاي الگوي پرسيد بوده و مداخله آموزشي در طي سه جلسه، بصورت يکبار در هفته و به مدت 60 الي 90 دقيقه بر اساس سازه هاي مدل پرسيد صورت گرفت و نمونه هاي پژوهش به مدت 3 ماه پيگيري شدند.
يافته ها: ميانگين نمرات عوامل مستعد کننده (آگاهي و نگرش)، عوامل تقويت کننده و عوامل قادرساز در گروه مداخله نسبت به گروه کنترل تفاوت معني دار آماري را نشان داد (p<0.05). بروز بيماري تب مالت از 147 مورد در صد هزار نفر جمعيت در سال 1385، به 43 مورد در صد هزار نفر در 9 ماهه اول سال 1387 رسيد (p<0.05).
نتيجه گيري: طراحي و اجراي برنامه آموزشي بر اساس الگوي پرسيد مي تواند در کاهش بروز تب مالت موثر باشد.

زمينه و هدف: خانواده ها نقش مهمي در اعتياد فرزندان دارند. يافته ها نشان مي دهد که ارتباط نزديکي بين افراد خانواده و اعتياد وجود دارد. از آنجايي که در ميان اعضاي خانواده فردي که از کودکي بيشترين زمان را با فرد مي گذراند مادر است، بنابراين بر آن شديم تا نقش مادران را از ديدگاه مادران افراد معتاد بررسي کنيم.
روش کار: اين مطالعه يک مطالعه توصيفي تحليلي است که بر روي 200 مادر داراي فرزند معتاد به مواد مخدر انجام شد. در اين مطالعه 200 مادر بين 40 تا 70 سال که بنا به گفته خود فرزند معتاد به مواد مخدر داشتند، به روش خوشه اي از سطح شهر کرمان انتخاب شدند. پس از آگاهي دادن و گرفتن رضايت نامه، از پرسشنامه پژوهشگر ساخته اي که شامل اطلاعات دموگرافيک و 20 سوال در مورد نقش مادران در اعتياد فرزندان بود و پايايي و روايي آن مورد تاييد واقع شده بود، استفاده گرديد. داده ها با استفاده از SPSS15 و آزمون هاي آماري توصيفي و استنباطي تجزيه و تحليل شدند.
يافته ها: نتايج نشان داد که 85% مادران فرزند پسر معتاد و در سنين 22 تا 45 سال داشتند. %80 مادران خود را در اعتياد فرزندان مقصر مي شمردند و بر اين باور بودند که اگر مي دانستند که فرزند آنان نيز ممکن است معتاد شود، بيشتر مراقب مي بودند. جدال خانوادگي در 83%، بي اعتنايي به فرزندان در 41%، مصرف مواد در حضور فرزندان در 36% موثر گزارش شد.
نتيجه گيري: يافته ها نشان داد که آگاهي مادران به ميزان زيادي مي تواند از اعتياد فرزندان پيشگيري نمايد.

زمينه و هدف: يکي از اصلي ترين ارکان اجراي موفق اعتباربخشي، تعهد مديران ارشد مي باشد. براي اين منظور نيز ابتدا بايد آگاهي، دانش و نگرش اين افراد مورد بررسي قرار گيرد. از اين رو اين مطالعه در نظر دارد تا آگاهي، دانش و نگرش مديران ارشد بيمارستاني و کساني که با اجراي اعتباربخشي در ارتباط هستند را در دو استان آذربايجان شرقي و اردبيل بررسي کند.
روش کار: اين مطالعه يک مطالعه توصيفي بوده که در سال 1390 در 14 بيمارستان آموزشي استان هاي آذربايجان شرقي و اردبيل صورت گرفته است. ابزار جمع آوري داده ها پرسشنامه محقق ساخته بود که روايي و پايايي آن توسط نظرات متخصصين و روش دو نيم سازي بدست آمد (a=0.9). تعداد نمونه ها 150 نفر بوده که به روش سرشماري انتخاب گرديدند. تجزيه و تحليل داده ها با استفاده از SPSS-16 صورت گرفته است.
يافته ها: يافته ها نشان داد که %50.6 شرکت کنندگان زن بودند، مدرک کارشناسي با 66% بيشترين ميزان را در بين مدارک تحصيلي شرکت کنندگان داشت. بيشترين گروه را پرستاران تشکيل مي دادند. 63% شرکت کنندگان ميزان آگاهي و دانش پاييني داشته و فقط حدود 11% افراد از آگاهي و دانش بالايي برخوردار بودند. حدود 70% از شرکت کنندگان اذعان کردند که اعتباربخشي مي تواند باعث افزايش اعتماد عمومي، کيفيت خدمات، ميزان رضايت کارکنان و بيماران، ايمني خدمات و درآمد بيمارستان ها شده و همچنين باعث کاهش هزينه هاي بيمارستان و بهبود فرايندهاي بيمارستان گردد. از ديدگاه شرکت کنندگان در مطالعه، اعتباربخشي مي تواند در مقايسه با سيستم ارزشيابي جاري اثربخش تر و موثرتر باشد.
نتيجه گيري: با توجه به نقش کليدي ميزان آگاهي، دانش و نگرش مديران ارشد در اجراي موفق اعتباربخشي و همچنين با توجه به پايين بودن ميزان آگاهي و دانش مديران و مثبت بودن نگرش اين افراد، لازم است که در راستاي افزايش آگاهي مديران ارشد و کسب حمايت و همکاري آنها، برنامه ريزي مناسبي بعمل آيد

زمينه و هدف: مديريت پسماندهاي مراکز بهداشتي درماني و پايگاه هاي بهداشتي به دليل نقش عمده آن ها در گسترش انواع بيماري هاي واگيردار در ميان بيماران بستري شده و ساير افراد جامعه و همچنين آلودگي هاي زيست محيطي ناشي از جمع آوري و دفع غيربهداشتي آن ها از اهميت ويژه اي برخوردار است. اين تحقيق با هدف تعيين وضعيت مديريت پسماندها در مراکز بهداشتي درماني و پايگاه هاي بهداشتي تابعه شهر اردبيل انجام گرفت.
روش کار: در اين مطالعه توصيفي، 14 مرکز بهداشتي درماني و 14 پايگاه بهداشتي شهر اردبيل در سال  1388مورد بررسي قرار گرفت و ميزان پسماندهاي توليدي، نحوه نگهداري، وضعيت جايگاه هاي موقت، نحوه جمع آوري زباله ها و نحوه دفع پسماندها از طريق مشاهده و مصاحبه و تطبيق وضعيت بهداشتي آن ها با آيين نامه هاي موجود تعيين و در چک ليست هاي مخصوص که براي همين کار طراحي شده بود، ثبت گرديد.
يافته ها: ميزان توليد روزانه زباله در مراکز بهداشتي 52.925 کيلوگرم و در پايگاه هاي بهداشتي 14.840 کيلوگرم در روز بود. ميزان توليد روزانه زباله هاي عادي در مراکز بهداشتي درماني 36.450 کيلوگرم در روز و در پايگاه هاي بهداشتي11.220  کيلوگرم در روز بود. ميزان توليد روزانه زباله هاي عفوني در مراکز بهداشتي درماني 13.555 کيلوگرم در روز و در پايگاه هاي بهداشتي 1.155 کيلوگرم در روز بود.
نتيجه گيري: نتايج به دست آمده حاکي از آن است که مديريت پسماند در مراکز بهداشتي درماني شهر اردبيل داراي مشکلات جدي مي باشد. بنابراين بازنگري اساسي در شيوه مديريت پسماندها ضروري به نظر مي رسد.

زمينه و هدف: واکسن سرخک، اوريون و سرخجه (MMR) از سال 1383 به برنامه واکسيناسيون اطفال ايران افزوده شد و تا کنون مطالعات کافي و قابل توجهي در زمينه واکنش هاي جانبي آن در ايران انجام نشده است. اين مطالعه به منظور تعيين واکنش هاي جانبي اين واکسن که انتظار مي رود در طول يک ماه بعد از تزريق در کودکان رخ دهند، صورت گرفت.
روش کار: اين پژوهش يک مطالعه توصيفي - مقطعي مي باشد که بر روي 210 کودک واکسينه شده با واکسن MMR از دي ماه 1384 لغايت 30 آذر 1385 در شهر اردبيل انجام شد. نمونه ها از هر دو جنس و در دوگروه سني 15-12 ماهه و 6-4 ساله بودند. ابزار جمع آوري اطلاعات چک ليستي بود که بعد از تکميل مشخصات کودک و دريافت شماره تلفن تماس توسط مسوول واکسيناسيون، حدود 43 هفته بعد از تاريخ تزريق، جهت پيگيري واکنش هاي جانبي احتمالي، با برقراري تماس تلفني با خانواده کودک، تکميل گرديد. داده ها با استفاده از روش آمار توصيفي در نرم افزار SPSS تجزيه و تحليل شدند.
يافته ها: 112 نفر (53.33%) از کودکان پسر و بقيه دختر بودند. 34.76% پسرها و 45.11% دخترها در سن 15-12 ماهگي و بقيه در گروه سني 64 ساله قرار داشتند. از کل کودکان، 92 نفر (43.8%) از کودکان دچار واکنش هاي جانبي شدند که از اين ميان شايع ترين آن ها به ترتيب عبارت بودند از:تب با 59 مورد (28.59%)، ضعف و بي حالي با 23 مورد (10.95%)، درد محل تزريق با 21مورد (10%)، راش با 14 مورد (6.66%)، تهوع و استفراغ با 10 مورد (4.76%) و تورم غدد بزاقي و پاروتيد با 5 مورد (2.38%). تب بيشتر در گروه 6-4 ساله و راش در گروه سني 15-12 ماهه گزارش گرديد.
نتيجه گيري: در اين مطالعه، تب شايع ترين علامت گزارش شده بعد از تزريق واکسن MMR بود و مراقبت کودکان از نظر تب بعد از تزريق توصيه مي شود.

زمينه و هدف: بيماري صرع بيماري نسبتا شايع عصبي دوران کودکي است و تقريبا 10-5 کودک از هر 1000 کودک را مبتلا مي سازد. اين اختلال بر روي توانايي هاي کودکان مبتلا و عملکرد آنان تاثير گذاشته و سلامت رواني آنان را تحت الشعاع قرار مي دهد. مطالعه حاضر با هدف تعيين و مقايسه توانايي هاي اجتماعي و مشکلات رفتاري کودکان مبتلا به صرع و سالم سن مدرسه انجام شده است.
روش کار: در اين پژوهش توصيفي - تحليلي 150 کودک 12-6 سال شامل دو گروه: سالم (100 نفر) و مبتلا به صرع (50 نفر)، به روش نمونه گيري تصادفي از بيمارستان قائم و 11 مدرسه از ناحيه 6 مشهد انتخاب شده و والدين آنان پرسش نامه هاي توانايي ها و مشکلات، «فهرست رفتاري کودکان» و ويژگي هاي جمعيت شناختي را در مدت 20 دقيقه تکميل نمودند. اعتبار ابزارها از طرق روش هاي تعيين شاخص اعتبار محتوا و اعتبار صوري مشخص و پايايي دروني ابزارها از طريق همساني دروني بررسي گرديد. يافته ها بر اساس آزمون هاي آماري من ويتني آناليز واريانس دو متغييره، آناليز رگرسيون ساده و چندگانه مورد تجزيه و تحليل قرار گرفتند.
يافته ها: در توانايي هاي اجتماعي پسران، در دو گروه مبتلا به صرع و سالم اختلاف معنادارآماري مشخص گرديد (0.02=p). کودکان در گروه هاي مبتلا به صرع و سالم، در حيطه مشکلات ارتباط با همسالان (p=0.01) و مشکلات عاطفي نيز اختلاف معني دار آماري با يکديگر داشتند (p=0.03).
نتيجه گيري: اختلال صرع باعث کاهش توانايي هاي اجتماعي کودکان سن مدرسه گشته و اين کودکان نسبت به همسالان سالم خود مشکلات بيشتري در حوزه رفتاري، عاطفي و ارتباط با همسالان دارند.

زمينه و هدف: نوزادان به علت عدم تشکيل سيستم کنترلي نزولي که در تعديل درد موثر است، نسبت به بالغين در برابر درد حساس ترند و استعداد بيشتري براي ابتلا به اثرات درد دارند و از آنجايي که استفاده از روش هاي غير دارويي در کنترل درد نوزادان پيشنهاد مي شود، اين مطالعه با هدف تعيين تاثير توام شيردهي از پستان و تماس پوست به پوست مادر - نوزاد، در کاهش درد ناشي از اولين تزريق عضلاني نوزاد ترم سالم انجام شده است.

روش کار: مطالعه حاضر يک مطالعه تجربي بوده و به صورت گروه هاي مداخله و شاهد در اتاق زايمان بيمارستان آموزشي علوي اردبيل در طي 8 ماه و در سال 1389 انجام شده است. تعداد نمونه ها 200 نفر (به صورت چهار گروه و هر گروه 50 نفر) بوده و گروه اول شاهد، گروه دوم شيردهي از پستان، گروه سوم تماس پوست با پوست مادر - نوزاد، و گروه چهارم شيردهي از پستان و تماس پوست با پوست مادر - نوزاد بودند. روش نمونه گيري تصادفي بوده و در هر چهار گروه، پژوهشگران به عنوان مشاهده گر از لحظه تزريق تا 45 ثانيه پس از تزريق، عوامل مورد بررسي در مقياس DAN (ابزار سنجش رفتاري درد نوزاد) و برگه مشاهده اي که حاوي مشخصات دموگرافيک نوزادان بود را تکميل نمودند. هر مرحله با استفاده از نرم افزار SPSS و با استفاده از آزمون آناليز واريانس و آزمون تي تست تحليل گرديد.
يافته ها:ميانگين و انحراف معيار شدت درد بر اساس معيارهاي DAN به ترتيب در گروه اول (5.34، 1.379)، گروه دوم (3.70، 1.418)، گروه سوم (4.16، 1.726) و گروه چهارم (3.48، 1.460) بدست آمد و از نظر آماري اختلاف معني داري بين گروه اول (عدم مداخله) و چهارم (شيردهي با تماس پوست به پوست) مشاهده شد (p=0.04).
بحث و نتيجه گيري: با توجه به اين که شدت درد در استفاده همزمان شيردهي از پستان و تماس پوست به پوست کمتر مي باشد، مي توان براي جلوگيري از اثرات روحي و رواني درد در نوزادان، از اين دو روش باهم در حين تزريق عضلاني نوزاد استفاده نمود.

زمينه و هدف: سيمان پودري نرم و سبز رنگ است و ترکيبات آن شامل سيليکات کلسيم هيدراته، اکسيدهاي آلومينيم و مننيزيم، سولفات کلسيم و خاک رس مي باشد. تماس با گرد و غبار سيمان از عوامل تاثيرگذار بر سلامت افراد شاغل در اين صنعت مي باشد که مي تواند باعث ايجاد مشکلات تنفسي و حساسيت هاي مختلف شود و با توجه به اهميت سلامت نيروي کار، اين مطالعه با هدف ارزيابي ميزان گرد و غبار در هواي تنفسي و همچنين تعيين درصد سيليس مواد، در يک کارخانه در خراسان جنوبي انجام گرفت.
روش کار: در اين مطالعه توصيفي، با روش نمونه برداري فردي به روش استاندارد NIOSH 7500، ميزان گرد و غبار در گروه هاي شغلي مختلف تعيين گرديد. تعداد 148 نمونه فردي از ناحيه تنفسي کارگران در قسمت هاي مختلف کارخانه گرفته شد و براي تعيين ميزان سيليس موجود در مواد اوليه سيمان، کلينکر و پودر سيمان از روش فلورسانس اشعه ايکس استفاده گرديد. اطلاعات به دست آمده با نرم افزار SPSS و آمار توصيفي مورد تجزيه وتحليل قرار گرفت.
يافته ها: ميزان تراکم گرد و غبار قابل استنشاق از 0.25±0.35 ميلي گرم بر متر مکعب در بخش مديريت و اداري، تا 12.7±30.8 ميلي گرم بر متر مکعب در بخش سنگ شکن، متغير بود. ميزان گرد و غبار قابل تنفس و قابل استنشاق در همه قسمت هاي کارخانه، به جز مديريت و اداري، بالاتر از حد مجاز بود. درصد سيليس در سيمان و کلينکر سيمان 22 درصد و در خوراک کوره 15 درصد تعييين گرديد.
نتيجه گيري: غلظت ذرات گرد و غبار قابل تنفس و قابل استنشاق بالاتر از حد مجاز توصيه شده کميته فني بهداشت حرفه اي وزارت بهداشت است. و همه گروه هاي شغلي عملياتي در اين کارخانه در معرض گرد و غبار بيش از حد مجاز هستند.

زمينه و هدف: آلودگي ناشي از فلزات سنگين در حال حاضر يکي از جدي ترين مشکلات محيط زيست مي باشد. استفاده هاي گسترده از (Cr (VI باعث تخليه مقادير زيادي پساب حاوي اين آلاينده به محيط زيست مي گردد که بايد تصفيه گردد. هدف از اين پژوهش بررسي کارايي نانو ذرات آلومينا در حذف (Cr (VI از محلول هاي آبي و تعيين ايزوترم هاي جذب مي باشد.
روش کار: مطالعه مورد نظر يک مطالعه بنيادي - کاربردي است که به صورت ناپيوسته و در شرايط آزمايشگاهي (دماي ‍ 25^oC) انجام گرفت. ساختار نانو ذرات آلومنيوم با تکنيک پراکنش پرتو ايکس TEM مشخص گرديد. غلظت باقي مانده کروم به وسيله دستگاه اسپکتروفتومتر در طول موج 540 نانومتر اندازه گيري شد. تاثير پارامترهاي مختلفي از جمله دوز اوليه Al₂O₃ (0.5-2 gr/l)، زمان تماس (5 تا 90 دقيقه) و  (11, 9, 7, 5, 3) pHبررسي شد.
يافته ها: نتايج حاصل از اين پژوهش نشان داد که کارايي حذف (Cr (VI با افزايش زمان تماس افزايش يافته و همچنين با افزايش pH راندمان حذف بيشتر شده و pH بهينه 5 مي باشد و از نقطه 5 به بعد راندمان کاهش مي يابد. در اين تحقيق مقدار q_m (mg/g) براي هر گرم از جاذب نانو ذرات آلومينا 30.3 به دست آمد. علاوه بر اين سنتيک جذب Cr (VI) از مدل سنتيک شبه درجه دوم پيروي مي کرد که با معادله ايزوترم فروندليخ (R²>0.992) متناسب بود.
نتيجه گيري: به طور کلي نتايج حاصل از اين پژوهش نشان داد که مي توان از نانو ذرات آلومينا به عنوان جاذب موثر در جهت حذف Cr (VI) استفاده کرد.

زمينه و هدف: امروزه ترکيبات نفتي در سرتاسر جهان به طور گسترده اي مورد استفاده قرار مي گيرند. اين ترکيبات با ريزش هاي عمدي و تصادفي به راحتي وارد محيط زيست شده و به اکوسيستم آبي از جمله آب هاي زيرزميني آسيب مي رسانند. بنابراين جداسازي ترکيبات نفتي از آب ها به دلايل بهداشتي و محيط زيستي امري ضروري مي باشد. بنابراين هدف اين تحقيق بررسي اثر فرآيند انعقاد الکتريکي با الکترودهاي آهن و استيل بر روي حذف ترکيبات نفتي از آب هاي زيرزميني بوده است.
روش کار: نمونه هاي مورد نياز از يکي از چاه هاي پايش پالايشگاه نفت تهران به صورت نمونه برداري يک باره فراهم شد. در اين مطالعه که به صورت ناپيوسته انجام شد، با تعيين COD و کدورت اثر فرآيند انعقاد الکتريکي با استفاده از الکترودهاي آهن و استيل بر روي حذف ترکيبات نفتي از آب هاي زيرزميني مورد ارزيابي قرار گرفت. متغيرهاي مورد بررسي اثر جنس آند و کاتد، pH اوليه محلول، اثر دانسيته جريان و اثر زمان واکنش بوده است. در اين مطالعه آزمايش COD به روش تقطير باز و اندازه گيري کدورت با توربيديمتر HACH 2100 N انجام شد.
يافته ها: حالت بهينه براي آند و کاتد به ترتيب جنس استيل و آهن مشخص شد. با افزايش دانسيته جريان و زمان واکنش راندمان فرآيند افزايش مي يابد و بهترين pH براي واکنش (9-7) حالت خنثي و کمي قليايي مي باشد.
نتيجه گيري: نتايج به دست آمده نشان داد که فرآيند انعقاد الکتريکي مي تواند يک سيستم مناسب و قابل اطمينان براي حذف آلاينده هاي نفتي از آب هاي زيرزميني آلوده باشد

زمينه و هدف: زنان و بانوان در تهيه غذا و سلامت خانواده نقش اساسي دارند و با توجه به سليقه خود غذاي خانواده را تهيه مي نمايند. آگاهي و دانش تغذيه اي زنان مي تواند بر وضعيت تغذيه اي خود و خانواده تاثير بگذارد. اين مطالعه با هدف بررسي برخي رفتارهاي تغذيه در زنان شهري و روستايي استان اردبيل انجام شد.
روش کار: اين مطالعه توصيفي - مقطعي درسال 1384 روي 1972 خانم استان اردبيل (986 زن شهري و 986 زن روستايي) در قالب پروژه تعيين اولويت هاي محلي از طريق نيازسنجي انجام شد. روش نمونه گيري به صورت تصادفي خوشه اي بود و با استفاده از پرسشگران آموزش ديده و به وسيله پرسشنامه مخصوص در زمينه رفتارهاي تغذيه اي (آگاهي، نگرش و عملکرد) اطلاعات جمع آوري شد. نتايج بررسي بوسيله آمارهاي توصيفي و مجذور کاي مورد تجزيه و تحليل قرار گرفتند.
يافته ها: نتايج نشان داد که اکثر افراد مورد مطالعه صبحانه را در بين وعده هاي غذايي بااهميت مي دانستند و آگاهي شهري ها بيشتر از روستايي ها بود (p=0.0001). بيش از %90 در شهر و روستا استفاده از نمک يددار را در پخت غذا ترجيح مي دادند. زنان شهري بيشتر از زنان روستايي غذاي پخته شده را تا وعده بعدي در يخچال نگهداري مي کردند (p=0.0003). هم زنان شهري و هم زنان روستايي از روش سرد کردن براي نگهداري سبزيجات استفاده مي کردند. زنان شهري بيشتر از زنان روستايي از سبزي يا سالاد همراه غذا استفاده مي کردند (p=0.002). پاسخ دهندگان به سوال مفيدبودن مصرف ماهي دودي در زنان روستايي بيشتر از زنان شهري بود (p=0.00008). اکثر زنان استان اردبيل اعلام کردند بهترين زمان افزودن نمک يددار به غذا ابتداي پخت مي باشد.
نتيجه گيري: نتايج اين بررسي نشان مي دهد که آگاهي و عملکرد زنان استان اردبيل در اکثر موارد در زمينه تغذيه خوب است و در برخي موارد مثل مفيد دانستن مصرف ماهي دودي، چگونگي استفاده از نمک يددار در هنگام تهيه غذا و استفاده از روغن مايع نياز به آموزش و مداخله دارد