مقالات سلامت و بهداشت

زمينه و هدف: پايش و کنترل مستمر کيفي منابع آب از ابزارهاي اصلي مديريت و حفاظت از اين منابع ارزشمند محسوب مي شود. رودخانه هيرو چايي از منابع اصلي تامين آب شهرستان هاي خلخال و کوثر مي باشد. هدف از اين مطالعه بررسي کيفي آب رودخانه هيرو با استفاده از شاخص کيفيت آب NSFWQIو WILCOX مي باشد.
روش کار: اين تحقيق يک مطالعه توصيفي- مقطعي بود. در اين مطالعه، پارامترهاي pH، DO، BOD، TS، NO₃، PO₄، کدورت، دما، کليفرم مدفوعي، هدايت الکتريکي، سديم، پتاسيم، کلسيم و منيزيم تعيين شدند. شاخص هاي استفاده شده NSFWQI و WILCOX بودند. در نهايت داده هاي به دست آمده با تعيين شاخص هاي کيفي مذکور مورد تجزيه و تحليل قرار گرفت.
يافته ها: شاخص کيفي NSFWQIدر بهترين وضعيت، مربوط به ايستگاه اول با عدد 74 در بهمن ماه 1387 بوده که گوياي کيفيت خوب آب در اين ايستگاه است. پايين ترين مقدار شاخص مربوط به ايستگاه سوم با شاخص کيفي 53 در مرداد 1387 بود که نشان دهنده کيفيت متوسط آب در اين ايستگاه مي باشد.
نتيجه گيري: کيفيت آب در بالا دست رودخانه (ايستگاه اول) به دليل عدم ورود منابع آلاينده خوب بود، اما به تدريج با تخليه فاضلاب شهر خلخال و گيوي به روخانه، کيفيت آب در پايين دست شهرها (ايستگاه دوم و چهارم) تنزل مي يافت. از لحاظ طبقه بندي NSFWQI، ميانگين داده هاي به دست آمده نشان دادند که هر چهار ايستگاه در طبقهC (متوسط) قرار داشتند.

زمينه و هدف: سل يک بيماري باکتريايي مزمن است که در اثر مجموعه اي از مايکوباکتريوم ها مخصوصا مايکوباکتريوم توبرکلوزيس ايجاد مي شود و در 85 درصد موارد به شکل ريوي تظاهر مي نمايد. بررسي اپيدميولوژي بيماري در طول زمان اهميت بسزايي در ارزيابي استراتژي کنترل بيماري و روند شاخص هاي سلامت دارد. هدف از مطالعه حاضر بررسي اپيدميولوژيک وضعيت ميزان بروز سل در شهرستان اردبيل مي باشد.
روش کار: اين مطالعه توصيفي مقطعي، بر روي تمام بيماران مبتلا به سل که در فاصله سال هاي 89-1384 توسط مرکز بهداشت شهرستان اردبيل شناسايي و ثبت شده بودند، انجام شد. داده ها توسط پرسشنامه از اطلاعات پرونده بيماران جمع آوري و با استفاده از روش هاي آمار توصيفي و تحليلي در قالب جدول و نمودار در نرم افزار SPSS آناليز شد.
يافته ها: ميانگين سني تعداد 297 بيمار مبتلا به سل 44 سال و انحراف معيار 18.1 سال بود. 49.1% بيماران مرد و بقيه زن بودند. 83% بيماران ساکن شهر و بقيه ساکن روستا بودند. متوسط ميزان بروز کلي سل طي سال هاي مورد مطالعه در شهرستان اردبيل 8.54 در هر صد هزارنفر بوده است. از کل موارد سل، 56.2% ريوي و 43.8% خارج ريوي بودند. شايعترين ارگان درگير در سل خارج ريوي غدد لنفاوي باشيوع 25.4% بوده است.
نتيجه گيري: توجه بيشتر به شناسايي به موقع موارد جديد سل ريوي اسمير مثبت و شروع درمان پس از تشخيص قطعي و همچنين با توجه به سن پايين افراد مبتلا به سل، ارزيابي موانع اجراي برنامه هاي کنترلي و درماني و آموزش اين گروه هاي جمعيتي ضروري مي باشد.

زمينه و هدف: سرب گسترده ترين عنصر سنگين در محيط زيست مي باشد. تشخيص سويه هاي مقاوم به اين فلز سمي، اولين گام در به کار گيري آن ها در فرايند پاکسازي زيستي است. هدف از اين پژوهش جداسازي و شناسايي باکتري هاي مقاوم به سرب از خاک هاي نزديک جايگاه هاي بنزين در شهرستان جهرم و بررسي حذف زيستي سرب به وسيله اين باکتري ها مي باشد.
روش کار: در اين مطالعه تجربي- آزمايشگاهي، 9 نمونه از خاک هاي اطراف سه جايگاه پمپ بنزين در شهرستان جهرم برداشت گرديد. جداسازي باکتري هاي مقاوم از طريق غني سازي اوليه و سپس کشت بر روي محيط جامد LB broth حاوي استات سرب صورت گرفت. باکتري ها بوسيله تست هاي متداول بيوشيميايي شناسايي گرديدند. تست MIC جهت بدست آوردن حداقل غلظتي از سرب که مانع از رشد باکتري ها مي گردد، صورت گرفت. ميزان رشد باکتري هاي مقاوم با کشت باکتري ها در غلظت هاي متفاوت از استات سرب در محيط LB broth و استفاده از دستگاه اسپکتروفتومتر در طول موج 600 نانومتر انجام گرديد.
يافته ها: باکتري هاي باسيلوس، سودوموناس، کورينه باکتريم، استافيلوکوکوس و اشريشياکولي به عنوان باکتري هاي مقاوم به سرب، به ترتيب 89.66، 87.97ف 87.64، 70.82 و 60.35 درصد از سرب را حذف کردند. باسيلوس، سودوموناس و کورينه باکتريم داراي MIC، 12.5 ميلي مول بر ليتر و استافيلوکوکوس و اشريشيا کولي داراي MIC، 6.25 ميلي مول بر ليتر بودند. بيشترين رشد باکتري هاي باسيلوس و کورينه باکتريم در غلظت 0.7 گرم بر ليتر استات سرب بود، در صورتي که بيشترين رشد باکتري سودوموناس در غلظت 0.4 گرم بر ليتر استات سرب صورت گرفت.
نتيجه گيري: يافته هاي اين پژوهش نشان مي دهد که باکتري هاي باسيلوس، سودوموناس و کورينه باکتريم مقاومت بالايي به سرب داشته و گزينه هاي مناسبي در جهت حذف زيستي مي باشند.

زمينه و هدف: وزارت بهداشت در جهت تقويت نظام پاسخ گويي و کارآمد نمودن عرضه خدمات سلامت، استفاده از برون سپاري را در ارائه خدمات سلامت مجاز شمرده است. اين مطالعه با هدف بهره گيري از نظرات خبرگان سلامت و به منظور شناسايي و اولويت بندي واحدهاي بيمارستاني قابل برون سپاري و شاخص هاي مدنظر براي اجرايي نمودن اين استراتژي طراحي و اجرا شده است.
روش کار: مطالعه حاضر يک پژوهش کيفي، از نوع کاربردي و سه مرحله اي مي اشد. مرحله اول شامل بررسي مباني نظري و مرحله دوم شامل برگزاري 3 جلسه بحث گروهي متمرکز به منظور شناسايي واحدهاي بيمارستاني قابل برون سپاري و شاخص هاي مدنظر براي اجرايي نمودن اين استراتژي بود. در مرحله سوم با تهيه پرسشنامه دلفي بر اساس مقياس ليکرت، شاخص ها و واحدهاي بيمارستاني اولويت بندي شدند.
يافته ها: در مجموع 9 شاخص و 29 واحد بيمارستاني طي مباحث گروهي متمرکز شناسايي و وارد نظرسنجي دلفي شدند. طي سه مرحله دلفي در مورد هر 9 شاخص و 26 واحد از 29 واحد اجماع حاصل گرديد. شاخص کيفيت با توافق (%100) با اهميت ترين شاخص و شاخص بار کاري پرسنل با توافق (%76.1) کم اهميت ترين شاخص مدنظر بود. بخش هاي پشتيباني و پاراکلنيکي نيز به ترتيب بيشترين پتانسيل را براي برون سپاري داشتند. رياست، مديريت و امور مالي هم بخش هايي بودند که استفاده از برون سپاري در موردشان تاييد نشد.
نتيجه گيري: استفاده از برون سپاري به منظور مديريت کارآمد منابع، افزايش کيفيت و رضايت ذي نفعان است. با توجه به وجود قابليت برون سپاري در ميان بسياري از بخش هاي بيمارستاني مي توان از آن در اداره بيمارستان ها بهره برد و با تعريف شاخص هاي مشخص ميزان موفقيت را سنجيد.

زمينه و هدف: ناراحتي هاي اسکلتي- عضلاني يکي از مهم ترين عوامل آسيب زاي شغلي و ناتواني بوده و در بين اين ناراحتي ها، آسيب هاي کمر متداول ترين جراحات مرتبط با کار در صنايع مختلف مي باشد. هدف از انجام اين مطالعه بررسي ريسک فاکتورهاي ناراحتي هاي اسکلتي- عضلاني و مداخله ارگونوميک به منظور کاهش اين ناراحتي ها مي باشد.
روش کار: اين مطالعه توصيفي- تحليلي به صورت مداخله اي و بر روي 40 نفر از شاغلين يک معدن سرب انجام پذيرفت. به منظور جمع آوري داده ها در قبل و بعد مداخلات از پرسشنامه نورديک و روش QEC استفاده شد. برنامه مداخله اي عبارت بود از کاهش وزن بار، تغيير در ارتفاع سطح تخليه بار، چرخش شغلي و آموزش کارگران. در نهايت داده هاي حاصل، با استفاده از آزمون هاي آماري کوکران و مک نمار و توسط نرم افزار SPSS-16 مورد تجزيه و تحليل قرار گرفت.
يافته ها: نتايج نشان داد که در يک سال اخير بيشترين فراواني ناراحتي هاي اسکلتي- عضلاني مربوط به اندام هاي کمر (57.5٪) و زانو (50٪) مي باشد. نتايج به دست آمده در بعد از مداخلات کاهش قابل توجهي در ناراحتي هاي اسکلتي- عضلاني نواحي مختلف نشان داد. طبق آزمون کوکران تفاوت معناداري بين ناراحتي ها در قبل، 4 و 9 ماه بعد از مداخلات در اندام هاي کمر و زانو مشاهده گرديد (P<0.001 و P=0.002).
نتيجه گيري: نتايج مطالعه کاهش قابل توجه ناراحتي هاي اسکلتي- عضلاني در 9 ماه پس از شروع مداخلات را نشان داد. در نتيجه مي توان استنباط نمود که استفاده از مداخلات توام مهندسي و مديريتي، به صورت ساده، کاربردي و کم هزينه و پايش مستمر نحوه صحيح اجراي اين مداخلات در طي مدت زمان طولاني ممکن است باعث دستيابي به نتايج مطلوبي در جهت کاهش ناراحتي هاي اسکلتي عضلاني درصنايع کوچک و فقير گردد.

زمينه و هدف: خوردگي در سيستم توزيع آب باعث ورود فلزات به داخل شبکه توزيع مي شود. آبي با پتانسيل رسوبگذاري مي تواند توليد لايه هاي رسوب در قسمت داخلي لوله ها کند که منجر به کاهش قطر داخلي لوله ها مي گردد. تشکيل و ريزش مداوم رسوب در لوله هاي پلي اتيلن باعث ايجاد مشکلاتي از قبيل تجمع لايه هاي رسوب در اتصالات، پشت شيرهاي آب و غيره مي شود. هدف از اين تحقيق تعيين پتانسيل خورندگي و رسوبگذاري آب شرب برخي از نواحي روستايي در استان مرکزي و مقايسه آن با نتايج تست ماربل مي باشد.
روش کار: از آنجائي که از لوله هاي پلي اتيلني در اين مناطق استفاده مي شود، به تبع آن مشخصات رسوب آنها نيز متفاوت خواهد بود. به همين منظور مقدار دما، pH، کل جامدات محلول، کلسيم، سختي کلسيم، قليائيت کل و غلظت بي کربنات در آزمايشگاه مطابق با دستورالعمل «استاندارد متد» تعيين شد. در نهايت مقادير شاخص هاي لانژلير، رايزنر و تست ماربل تعيين گرديد.
يافته ها: نتايج نشان داد که مقادير شاخص لانژلير مثبت (بيشتر از صفر) و مقادير تست رايزنر منفي (کمتر از صفر) بود. بر اين اساس، ميانگين شاخص لانژلير و رايزنر براي روستاي سرهرود به ترتيب برابر با 0.44 و 6.97 و همچنين براي روستاي جفتان با منبع تامين آب از چشمه برابر با 0.38 و 7.25 و منبع آب تاميني از چاه 0.98 و 6.04 گزارش شد. همچنين در تست ماربل، مقدار قليائيت اوليه بيشتر از مقدار قليائيت ثانويه بود.
نتيجه گيري: بر طبق مقادير نتايج شاخص هاي لانژلير و رايزنر، آب اين مناطق تمايل به رسوبگذاري دارد. همچنين نتايج حاصل از تست ماربل صحت نتايج بالا را تصديق مي کند. جهت حذف رسوبات تشکيل شده روش هاي مختلفي توصيه شده است که متناسب اين مناطق روش هاي تعديل pH و شستشوي اسيدي دوره اي، بهترين گزينه هاي معرفي شده مي باشند.

مقدمه و هدف: در عصر حاضر با پيشرفت‏هاي چشمگير در امر بهداشت و پيشگيري از بيماري‏هاي عفوني و غيرعفوني و فراهم شدن وسايل آسايش و رفاه و در نتيجه کاهش ميزان مرگ و مير ناشي از بيماري‏ها، حوادث يکي از علل عمده مرگ و مير و معلوليت بوده و پس از بيماري‏هاي قلبي و عروقي و سرطان در رتبه سوم قرار دارد. هدف از اين مطالعه بررسي حوادث ناشي از کار کارخانه قند در يک دوره 12 ساله (1390-1379) مي‏باشد.
روش کار: در اين پژوهش که به‏صورت گذشته نگر حوادث ناشي از کار در کارخانه قند در يک دوره زماني 12 ساله بين دو گروه شاغلين رسمي و پيمانکاري که صرفا در بهره‏برداري و تعميرات مشغول به‏کار بوده اند به روش‏هاي ضريب تکرار حادثه و ضريب شدت حادثه مورد تجزيه و تحليل قرار گرفته است.
يافته ها: نتايج بيانگر اين است که بيشترين فراواني حوادث کارخانه قند در سال 1380 به تعداد 399 حادثه ناتوان کننده بوده که ضريب تکرار حادثه آن برابر با 19.33 و ميزان شدت حادثه به‏دست آمده نيز 82.34 بود. کمترين فراواني حوادث مربوط به سال 1390 که به تعداد 83 حادثه ناتوان کننده بوده که ضريب تکرار حادثه آن 2.24 و ميزان شدت حادثه محاسبه شده 11.23 بوده است. با بررسي حوادث مي توان استنباط کرد که بروز حوادث از سال 1387 روند کاهشي داشته است.
نتيجه گيري: کاهش خطر بروز حادثه از سال 1387 نشان‏دهنده موفقيت برنامه‏هاي حفاظتي و آموزشي که بعد از جذب کارشناس بهداشت حرفه‏اي در سال 1386 و ديدگاه خوب مديريت نسبت به مسايل ايمني کارخانه بوده است. اگر اين برنامه‏ها ايمني و راهکارهاي پيشنهادي بيشتر در کارخانه مورد توجه قرار گيرد، موجب کاهش بيشتر حوادث خواهد شد.

زمينه و هدف: فنل و مشتقاتش در فاضلاب هاي صنايع مختلفي از قبيل پالايشگاه هاي نفت، کوره هاي زغال سنگ، کک سازي ها، کارخانه هاي پتروشيمي و صنايع توليد رزين و پلاستيک حضور دارند. اين ماده براي انسان و محيط زيست بسيار سمي مي باشد. يکي از روش هاي حذف فنل از محلول هاي آبي استفاده از فر آيند جذب مي باشد. امروزه يکي از جاذب هاي مورد توجه خاص زائدات کشاورزي مي باشند، بنابراين هدف از اين تحقيق استفاده از کربن پوست درخت سنجد (CSB) و همچنين کربن اصلاح شده آن با نانو ذرات اکسيد روي (ZnO/CSB) به دليل فراواني اين ماده زائد در منطقه بوده است.
روش کار: اين مطالعه نوعي مطالعه بنيادي کاربردي است که به صورت ناپيوسته انجام شد. در اين مطالعه جاذب در دماي 500 درجه به 2 مدت ساعت کربنه شد و براي اصلاح آن با نانوذرات اکسيد روي از روش غوطه وري استفاده گرديد. جهت تهيه غلظت هاي مورد نياز از حل کردن فنل کريستالي در آب مقطر استفاده شد. آزمايشات در ارلن هاي به حجم 100 سي سي بر روي شيکر انجام شد و اثر متغيرهاي مختلف pH، زمان واکنش، دوز جاذب، غلظت فنل اوليه و سرعت اختلاط مورد بررسي قرار گرفت. اندازه گيري فنل به روش اسپکتروفتومتري 4-آمينو آنتي پيرين بر اساس روش هاي ارايه شده در کتاب روش هاي استاندارد براي آزمايشات آب و فاضلاب بود و تجزيه و تحليل داده ها با استفاده از نرم افزار Excel صورت گرفت.
يافته ها: pH بهينه جذب براي هر دو جاذب 2 به دست آمد و بهترين شرايط براي هر دو جاذب در غلظت 50 ميلي گرم بر ليتر با دوز 1 گرم بر ليتر جاذب و سرعت اختلاط 200 دور بر دقيقه به دست آمد.
نتيجه گيري: با توجه به نتايج مشخص شد که نانو ذرات اکسيد روي تثبيت شده بر روي جاذب، سبب افزايش ظرفيت جذب گرديده است.

زمينه و هدف: سميت، سرطان زايي و جهش زايي از جمله مشکلاتي هستند که مواد رنگزاي راکتيو در محيط زيست ايجاد مي کنند. روش هاي متداول تصفيه فيزيکي و شيميايي مانند انعقاد، فلوکولاسيون، جذب سطحي و... قادر به تخريب اين ترکيبات نبوده و منجر به ايجاد آلودگي هاي ثانويه محيطي مي شوند. فرآيندهاي اکسيداسيون پيشرفته از جمله اکسيداسيون فنتون يکي از موثرترين فرآيندها براي حذف آلاينده هاي رنگي از محلول هاي آبي به شمار مي روند. در اين تحقيق توانايي حذف ريمازول بلاک B (RB-B) از محيط آبي توسط فرآيند اکسيداسيون فنتون مورد بررسي قرار گرفت.
روش کار: اين مطالعه از نوع تجربي-مداخله اي است که در مقياس آزمايشگاهي انجام گرفت. به منظور تعيين تاثير اکسيداسيون فنتون در حذف ماده رنگزاي ريمازول بلاک B سنجش اپتيمم متغيرهاي pH، سولفات آهن، پراکسيد هيدروژن و زمان واکنش در راکتورهاي بسته با ظرفيت 1 ليتر انجام شد.
يافته ها: نتايج حاصل از آزمايشات نشان داد در غلظت 100 ميلي گرم در ليتر، اپتيمم مقدار سولفات آهن و پراکسيد هيدروژن به ترتيب 10 و 50 بود و در غلظت هاي 200 و 500 ميلي گرم در ليتر اين مقادير به ترتيب 50 و 300 ميلي گرم در ليتر بود. تحت شرايط اپتيمم راندمان رنگزدايي در مدت زمان 15 دقيقه و 3 =pH براي هر 3 غلظت ماده رنگزا بالاي 95 درصد بود.
نتيجه گيري: طبق نتايج اين تحقيق، فرآيند فنتون روش موثري براي تصفيه غلظت هاي مختلف ماده رنگزاي ريمازول بلاک B در فاضلاب است. انتخاب غلظت مناسب فنتون به منظور کاهش هزينه هاي تصفيه، مسائل زيست محيطي و کاهش مقدار لجن توليدي از اهميت ويژه اي برخوردار است.

زمينه و هدف: فسفر يک ماده غذايي مهم براي گياهان است و در پديده اتروفيکاسيون آب هاي سطحي نقش دارد. در اين تحقيق، بازدهي حذف ارتوفسفات توسط فرآيند ترسيب شيميايي با استفاده از آهک و بنتونيت از فاضلاب شهري، در تصفيه خانه فاضلاب غرب اهواز مورد بررسي قرار گرفته است.
روش بررسي: اين تحقيق در مقياس آزمايشگاهي، روي پساب ورودي به زلال ساز ثانويه انجام شد و تاثير pH و ميزان ماده منعقد کننده با استفاده از آزمايش جار بر بازدهي حذف ارتوفسفات مورد بررسي قرار گرفت.
يافته ها: نتايج نشان داد که با افزايش pH و ميزان ماده منعقد کننده، بازدهي حذف ارتوفسفات افزايش مي يابد و آهک نسبت به بنتونيت، بازدهي بالايي در حذف ارتوفسفات در pH طبيعي فاضلاب از خود نشان داد و توانست در ميزان 80 و 7=pH، مقدار ارتوفسفات را به 404.0 برساند.
نتيجه گيري: در اين تحقيق آهک به دليل عدم نياز به تغيير pH فاضلاب جهت رساندن pH فاضلاب به pH بهينه و در نتيجه کاهش هزينه مواد شيميايي و بازدهي بالا در حذف ارتوفسفات نسبت به بنتونيت، مي تواند به عنوان يک منعقد کننده مناسب و اقتصادي در حذف ارتوفسفات از پساب خروجي از تصفيه خانه باشد.