یکی از اقداماتی که بسیاری افراد در روزهای پایانی سال انجام می‌دهند جرمگیری دندان‌هاست. چرا که فکر می‌کنند با جرمگیری می‌توان از شر بدرنگی دندانها خلاص شد و در دید و بازدیدهای نوروزی زیباتر جلوه کرد، اما اصلا چنین باوری درست است؟ و این که می‌گویند جرمگیری به مینای دندان آسیب می‌رساند چقدر حقیقت دارد؟
جرم در واقع رسوبی است که روی دندانها و لثه تشکیل می‌شود و نه‌تنها باعث ایجاد بوی بد دهان می‌شود، بلکه رنگ و سلامت دندانها را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهد و می‌تواند به پوسیدگی آنها و بروز بیماری‌های لثه منجر شود.
البته افرادی که زیاد چای و قهوه مصرف می‌کنند و سیگار می‌کشند، زودتر دچار جرم دندان خواهند شد. پس به نوعی باید جرم دندانها را از بین ببریم.
بزاق دهان به صورت طبیعی دارای املاح بسیاری است که در قسمت‌هایی از دهان و دندانها رسوب می‌کند و به مرور زمان هم میکروب‌های دهانی و مواد غذایی به این رسوبات اضافه می‌شوند.
در مراحل اولیه این پلاک‌ها براحتی با مسواک‌زدن و نخ دندان کشیدن قابل پاک شدن است، اما به مرور زمان به لایه‌ای سخت تبدیل می‌شود که نیاز به مداخلات پزشکی دارد؛ یعنی این‌که برای از بین بردن جرم باید به دندانپزشک مراجعه و جرمگیری کنید.
جرم گیری و پوسیدگی دندان ها
بیشتر مردم فکر می‌کنند جرم گیری مینای دندانها را از بین می‌برد و زمینه بروز پوسیدگی را فراهم می‌کند، در حالی که جرم دندان علاوه بر این‌که برای لثه و بافت‌های نگهدارنده دندان مضر است، محلی برای تجمع و تکثیر میکروب‌ها به حساب می‌آید و فقط با جرمگیری می‌توان این مشکل را حل کرد. پس این جرم است که ضرر دارد نه جرمگیری!
جرم گیری و حساس شدن دندان ها
خیلی‌ها می‌گویند جرمگیری باعث حساس شدن دندانها می‌شود و در صورت مصرف نوشیدنی گرم یا سرد دندانها تیر می‌کشند.
وجود جرم روی دندانها به علت ضخامتی که دارد به عنوان یک عایق عمل می‌کند و تا حدی جلوی حس دندانها را می‌گیرد. بنابراین طبیعی است که با برداشته شدن آن، بهتر متوجه تغییرات حرارتی شویم. البته این حساسیت همیشگی نیست و بعد از چند روز از بین می‌رود، پس نگران نباشید.
هر شش ماه یک بار می‌توان دندانها را جرمگیری کرد، اما همه افراد باید حداقل سالی یک بار این کار را انجام دهند
جرمگیری و لق شدن دندانها
یکی از باورهای نادرست درباره جرمگیری این است که این اقدام درمانی، لق‌شدن دندانها را به همراه دارد.
با تجمع تدریجی جرم روی دندانها و لثه و بی‌توجهی به این موضوع، مقداری از استخوان نگهدارنده دندان تحلیل می‌رود. در حقیقت دندان به این دلیل قبلا لق شده، ولی به علت انباشتگی جرم و چسباندن دندانها به هم، بیمار لق شدن آنها را احساس نکرده است، اما بعد از برداشتن جرم‌ها فرد متوجه آن می‌شود.
البته این در مورد همه افرادی که جرمگیری می‌کنند، صادق نیست. مثلا فردی که دندان‌های سالمی دارد بعد از جرمگیری مشکلی نخواهد داشت و اتفاقا از این که بوی بد دهانش از بین رفته و دندان‌های تمیزتری دارد، بسیار راضی و خوشحال است.
جرم گیری و آسیب لثه ها
جرم های تشکیل شده بر روی دندان به مرور باعث آب رفتن لثه شده و خود جایگزین آن می شود.
این امر چون به تدریج اتفاق می افتد، بیمار متوجه عقب نشینی لثه نمی شود و فضای خالی ای که بین دندان ها در اثر عقب نشینی لثه ایجاد می شود، از دید بیمار پنهان می ماند.
موقعی که بیمار برای جرم گیری به دندانپزشک مراجعه می کند و جرم ها پاک می شوند، لثه تحلیل رفته در معرض دید بیمار قرار می گیرد و فرد احساس می کند که جرم گیری باعث از بین رفتن لثه شده است. در صورتی که تمام این اتفاقات قبلا صورت گرفته ، ولی از دید بیمار پنهان مانده است.
نکته بعدی این است که موقع جرم گیری در هر صورت خونریزی لثه اتفاق می افتد و این امری طبیعی است، ولی بیمار این امر را به دلیل صدمه دیدن لثه هایش می داند و فکر می کند این خونریزی ها به علت کنده شدن لثه ها از روی دندان است.
جرمگیری چگونه انجام می‌شود؟
در جرمگیری با ابزارهای دستی، دندانپزشک از یک جرمگیر دندان استفاده می‌کند و به‌صورت دستی پلاک‌های موجود روی دندانها را از بین می‌برد، اما این نوع جرمگیری سطحی و مناسب افرادی است که جرم دندانی زیادی ندارند.
در جرمگیری با ابزارهای التراسونیک، پزشک به کمک یک دستگاه کوچک و سر فلزی آن، پلاک‌ها را از روی سطح دندانها و لثه پاک می‌کند و از اسپری آب برای شستن جرم و سرد نگهداشتن سر دستگاه کمک می‌گیرد.
البته سوال بسیاری از متقاضیان جرمگیری از دندانپزشک این است که آیا جرمگیری درد دارد؟
بیمار در حین جرمگیری هیچ دردی را احساس نمی‌کند، چون نوک قلم دستگاه جرمگیری با ایجاد لرزش و ضربه‌های بسیار کوتاه روی جرم‌ها، آنها را از بین می‌برد، اما دندان را نمی‌تراشد که باعث ایجاد درد شود.
جرمگیری؛ هر چند وقت یک بار؟
بسیاری از افراد با یک بار جرمگیری و رعایت همیشگی بهداشت دهان و دندان ممکن است تا مدت‌ها نیازی به جرمگیری مجدد نداشته باشند، اما برخی دیگر که به صورت مداوم از مسواک و نخ دندان استفاده نمی‌کنند و چندان توجهی به زیبایی و سلامت دندان‌هایشان ندارند و شب‌ها به یک مسواک زدن 5 ثانیه‌ای اکتفا می‌کنند، زودتر دچار جرم دندانی خواهند شد.
هر شش ماه یکبار می‌توان دندانها را جرمگیری کرد، اما همه افراد باید حداقل سالی یک بار این کار را انجام دهند.
خمیر دندان‌های ضد جرم
استفاده از خمیردندان‌های ضدجرم موجود در بازار تا حدی می‌تواند جرم دندانها را از بین ببرد، اما باید بدانید این محصولات دارای مقادیر زیادی از مواد ساینده هستند و استفاده همیشگی از آنها توصیه نمی‌شود، چون به مرور زمان هم به مینای دندان آسیب می‌رسانند و هم باعث بروز حساسیت‌های دندانی می‌شوند.
بروساژ یعنی چه؟
احتمالا شما هم واژه بروساژ را همراه با جرمگیری دندان دیده یا شنیده‌اید. بد نیست بدانید دندانپزشکان با آغشته کردن دندانها به خمیر مخصوص و نصب برس کوچکی روی یک وسیله خاص چرخشی، اقدام به بروساژ سطوح دندانی می‌کنند که این کار معمولا بعد از جرمگیری و برای ایجاد سطح صیقلی روی دندان و همچنین حذف رنگ‌ها و لکه‌هایی که چسبندگی زیادی ندارند، استفاده می‌شود.
این روزها یکی از درمان‌های زیبایی که مردم از دندانپزشکان می‌خواهند، سفید کردن دندان است. یادتان باشد دندانپزشک هنگام جرمگیری، رسوبات رنگی و املاح ته‌نشین شده روی سطح دندانها را برمی‌دارد و در نتیجه رنگ داخلی دندان تغییری نخواهد کرد و نباید انتظار سفیدی و درخشندگی داشته باشید؛ هر چند به دلیل از بین رفتن لایه جرم، کمی تغییر رنگ را احساس می‌کنید، ولی در بلیچینگ (روشی برای سفید کردن دندانها) ماده‌ای به نام پراکسید هیدروژن به درون ساختار مینایی دندان نفوذ کرده و باعث اکسید شدن رنگدانه‌ها و در نتیجه سفید شدن دندانها می‌شود.
از طرفی این کار بیشتر جنبه زیبایی دارد، در حالی که جرمگیری یک اقدام درمانی است.
چند نکته در مورد جرم گیری
- حتما سالی یک بار جرم گیری را در برنامه بهداشتی خود قرار دهید.
- مطمئن باشید که با دقت در مسواک زدن درست، تشکیل جرم به حداقل خواهد رسید.
- اگر موقع مسواک زدن دیدید که از لثه هایتان خون می آید، بدانید که آن ناحیه دچار مشکل است و به دندانپزشک مراجعه کنید. ناحیه ای که خون می آید بیشتر مسواک بزنید و از خونریزی آن نترسید. مطمئن باشید با خوب مسواک زدن و بیشتر مسواک زدن آن ناحیه، خونریزی خیلی کاهش پیدا خواهد کرد.
- در صورتی که جرم زیادی داشتید و بعد از جرم گیری دندان هایتان به سرما و گرما حساس شد، زیاد نگران نباشید. به مرور رفع خواهد شد.
- بعد از جرم گیری حتما از دهانشویه مناسب استفاده نمایید تا در بهبود زخم های به جا مانده از جرم موثر بیفتد. استفاده مداوم از دهانشویه ها زیاد توصیه نمی شود و یک هفته بعد از جرم گیری می توانید استفاده از دهانشویه را قطع نمایید.
- هیچ آنتی بیوتیکی قبل و بعد از جرم گیری نیاز نیست. در موارد خاص حتما دندانپزشک تان تجویز خواهد کرد.
