راهکار های حل مشکلات اقتصادی
دلایل موفقیت تحریمهای ایران
دیوید کوهن که از او با عنوان معمار تحریمهای ایران و روسیه یاد میشود، در سخنرانی خود در جمع دانشجویان مؤسسهی آموزشی وکالت با عنوان «تکامل قدرت مالی آمریکا» [۲] تصریح میکند که موفقیت در اعمال تحریمهای ایران، بر چند پایه استوار بوده است. اول، شفافیت نظام مالی که اجازهی رصد کردن را به دولتمردان آمریکا میدهد و دیگری، نفوذ و گسترهی استفاده از دلار در اقتصاد جهانی که اجازهی تنبیه بازیگران را میدهد. کوهن همچنین انسجام و هماهنگی موجود در میان تصمیمگیران آمریکایی برای تحریم ایران را یکی دیگر از عناصر موفقیت تحریمهای ایران میداند.
علیرغم آنکه تغییر تاکتیک آمریکا در اعمال تحریمها از سوی رهبر انقلاب درک شد و ایشان سال ۱۳۸۷ و در ابلاغ سیاستهای کلی برنامهی پنجم توسعه، بر «کمک به استقرار نظام پولى، بانکى و بیمهاى مستقل با کمک کشورهاى منطقهاى و اسلامى و دوست با هدف کاهش وابستگى به سیستم پولى نظام سلطه» تأکید کردند، اما این سیاست به قانون و آییننامهی اجرایی تبدیل نشد و لذا اقدام مؤثری هم برای تحقق آن رخ نداد.
با بررسی عملکرد نهادهای درگیر در تحریمهای بانکی، میتوان مشاهده کرد که همان تاکتیک قدیمی «دور زدن تحریمها» مورد استفادهی آنها قرار گرفت، هرچند این تاکتیک توانست تا حدود چهار سال بخشی از مسائل بانکی را بهنحوی برطرف کند، اما از طرف دیگر، زمینه را برای تنگتر شدن حلقهی تحریمهای بانکی مهیا کرد و تمامی بانکهای دولتی و تعدادی از بانکهای غیردولتی نیز تحریم شدند. در نهایت، بانک مرکزی ایران نیز در زمستان سال ۱۳۹۰، تحریم شد و از آنجا بود که مشکلات جدی در زمینهی نقلوانتقالات مالی بینالمللی برای ایران به وجود آمد و نتوانست به منابع مالی دلاری خود در خارج از کشور دسترسی داشته باشد.
بنای تحریمها بر نقطه ضعفهای داخلی
تصمیمگیران و متفکران اقتصادی کشور، تغییر تاکتیک دشمن را بهخوبی درک نکردند و همین مسئله سبب شد که وضعیت روزبهروز سختتر شود. درصورتیکه اگر تاکتیک جدید بهخوبی درک میشد و ابزارهای در اختیار دشمن نیز شناخته میشد، کمسودی دور زدن تحریمها در عرصهی بانکی بهراحتی قابل تشخیص بود و منطقی بود که صرفاً به دور زدن تحریمها تکیه نشود و به سمت راهکارهای اصولی همچون استفاده از روشهای تهاتری یا پیمان دوجانبهی پولی نیز حرکت شود.
از ضعفهای ساختاری و تاریخی اقتصاد ایران، عدم رونق تولید ملی در کشور است که ریشهی آن نیز در وابستگی به دلارهای نقتی است. همین امر آسیبپذیری اقتصاد را افزایش داده و مشکلاتی همچون بیکاری را نیز تشدید کرده است. دشمن نیز این وابستگی را شناسایی و برای کاهش درآمدهای نفتی ایران برنامهریزی کرده است.
این مثال برای این تشریح شد که نشان داده شود دشمن برنامهریزی خود را برپایهی ضعفها و وابستگیهای اقتصادی ما انجام میدهد. ضعفهای اقتصادی ما در دو دستهی اصلی قابل اشارهاند. یک دسته از ضعفهای اقتصادی به دلیل ساختار اقتصادی ایران است که ریشهی تاریخی دارد و به قبل از انقلاب برمیگردد، مانند وابستگی اقتصاد به پول نفت، عدم شفافیت در اقتصاد، وابستگی به ارزهای نظام سلطه در تجارت خارجی و... دستهی دیگر ضعفها به عدم رصد مستمر تحرکات دشمن، ضعف در پیشبینی نقشههای او و در نهایت، ضعف در انجام تدابیر لازم برای مواجهه با اقدامات اوست. دشمن با افزایش تدریجی تحریمها، علاوه بر آنکه به بازیگران بینالمللی فرصت همراه شدن با تحریمها را داد، قدرت تشخیص و ابتکار عمل و اخذ تصمیمات جدی و برنده را از ایران گرفت.
شاید بتوان وجود دستهی اول ضعفها را قبول کرد و هزینههایی را که بابت آن پرداخته شد، معقول دانست، اما دستهی دوم ضعفها که به مدیریت اقتصادی کشور بازمیگردد، قابل پذیرش نیست؛ چراکه وجود این ضعفها سبب تداوم ضعفهای دستهی اول شده و لذا مسیر اصلاح آنها طی نخواهد شد.
در مثال تحریمهای بانکی، که یکی از دو ستون اصلی ساختمان تحریمهاست، وابستگی صد درصدی به دلار و زیرساختهای ارتباطی همچون سوئیفت، از ضعفهای نوع اول بود، اما نداشتن پیشبینی از سناریوی دشمن، افتادن در دام طراحیشده توسط دشمن، عدم استفاده از مدلهای جدید تسویهی مالی همچون پیمانهای پولی دوجانبه و برخی موارد دیگر، از ضعفهای نوع دوم بود.
منبع:www.khamenei.ir
بنده دیگرى مباش، که خدا، تو را آزاده آفریده است.
امام علی(ع)
پنج شنبه 7 اسفند 1393 11:13 AM
تشکرات از این پست