شکاف لب و شکاف کام یا دهان یعنی تقسیم و جدایی لب یا سقف دهان . در ابتدای بارداری نواحی جداگانه صورت به آرامی رشد کرده سپس به یکدیگر متصل می شوند. لبها پس از لقاح معمولا در هفته پنجم و ششم به یکدیگر نزدیک شده و بسته می شوند و سقف دهان و کام تا هفته 10 تکمیل می شود. اگر بعضی از قسمتها به خوبی به یکدیگر متصل نشوند، در نتیجه شکاف ایجاد می شود. شدت شکاف لب و کام در هر نوعی که باشد متفاوت است.
شکاف لب و کام چهارمین نقص شایع مادرزادی شناخته شده است.
شکاف لب چیست؟
باز ماندن یا سوراخ بودن لب بالا یا حد فاصله بین بینی و لب بالایی را شکاف لب گویند و زمانی اتفاق می افتد که اتصال و پیوند به خوبی صورت نگرفته باشد. این شکاف می تواند کوچک بوده و تنها در بخش رنگی لب بوجود بیاید یا می تواند در هر دو طرف لب ایجاد شده و تا داخل بینی امتداد داشته باشد. چنانچه شکاف در یک طرف لب باشد، شکاف یک طرفه نامیده می شود و اگر در هر دو طرف لب باشد، شکاف دوطرفه می گویند.
شکاف لب ممکن است شامل جدایی استخوانهای فک بالا یا لثه بالا یا هر دو باهم باشد. این شکاف ممکن است شامل یک بریدگی کوچک در لثه یا یک بخش کامل از لثه به شکل قطعات جداگانه باشد.
شکاف کام چیست؟
شکاف کام عبارت است از باز بودن یا سوراخ بودن سقف دهان و هنگامی اتفاق می افتد که تا هفته 10 بارداری، دو طرف کام بسته نشود یا به خوبی به یکدیگر متصل نشوند. قسمت پشت کام که به سمت حلق می رود، نرم کام یا کام نرم نامیده می شود و قسمت جلویی آن که به سمت سقف دهان می آید و استخوان دارد، سخت کام نام دارد.
اگر داخل دهان خود را با زبان لمس کنید، می توانید تفاوت بین کام نرم و سخت را متوجه شوید. شکاف کام می تواند شامل باز ماندن قسمت پشت نرم کام تا نزدیک سقف دهان باشد (نرم کام و سخت کام)
علت ایجاد شکاف لب یا کام چیست؟
هرچند هنوز علت بوجود آمدن شکاف لب یا کام به درستی مشخص نشده است، اما به نظر می رسد با ترکیب ژنتیکی و فاکتورهای زیست محیطی در ارتباط است.
عوامل خطر ژنتیکی به تعداد افراد آسیب دیده در یک خانواده، نزدیکی و نسبت این افراد و شدت شکاف بستگی دارد. به خاطر داشته باشید بعض وقتها شکاف در کل افراد خانواده بوجود می آید و در بعضی مواقع نوزاد بدون هیچ سابقه خانوادگی با شکاف متولد شود.
آیا درمانی برای آن وجود دارد؟
شکاف لب و شکاف کام معمولا از طریق ترکیبی از عمل جراحی، دندانپزشکی و مراقبتهای ارتودنسی درمان می شود. این زنجیره مراقبتی توسط تیم متخصص و ارائه دهندگان مراقبت های بهداشتی سر و صورت با تمرکز بر توانبخشی کامل ارائه شده است. گفتار درمانی بخش مکمل این زنجیره مراقبتی است.
