حکم نذری که فراموش شده است!!

در نذر باید صیغه خوانده شود، و لازم نیست آن را به عربی بخواند، پس اگر بگوید چنانچه مریض من خوب شود برای خدا بر من است که ده تومان به فقیر بدهم، نذر او صحیح است، و اگر بگوید برای خدا نذر کردم چنین کنم، ـ بنا بر احتیاط واجب ـ باید عمل کند، ولی اگر نام خدا را نبرد و فقط بگوید نذر کردم، یا نام یکی از اولیای خدا را ببرد نذر صحیح نیست. و نذر اگر صحیح بود و مکلف به نذر خود عمداً عمل نکرد گناه کرده است، و باید کفاره بدهد، و کفاره وفا نکردن به نذر مانند کفاره مخالفت قسَم است.

اگر در نگهداری انگشتر کوتاهی نکرده‌اید، چیزی به عهده شما نمی‌باشد.

پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت به این سوال، چنین است:

حضرت آیة الله العظمی خامنه‌ای (مد ظله العالی):

در فرض مرقوم وظیفه‌اى نسبت به نذر ندارید.

حضرت آیة الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی):

هرگاه در نگهداری آن کوتاهی نکرده‌اید در این صورت چیزی به عهده شما نیست.

حضرت آیة الله العظمی سیستانی (مد ظله العالی):

اگر نذر شما با صیغه شرعی نبوده انجام آن واجب نیست.

حضرت آیة الله العظمی نوری همدانی(مد ظله العالی):

چنانچه در نگهداری آن کوتاهی و تقصیر نبوده، در فرض سوال نذر منحل می‌شود و چیزی به گردن ناذر نیست ولی اگر در حفظ آن کوتاهی شده باشد ناذر ضامن است و باید مثل یا قیمت آن پرداخت شود، بلکه احوط آن است که کفاره نیز پرداخت شود.

جواب: در مورد سوال، نذر منحل شده و چیزی بر او نیست. (استفتاثات حضرت امام (ره)، ج 2، ص 481)

جواب: نذر آن است كه انسان ملتزم شود كه كار خیری را برای خدا به جا آورد، یا كاری را كه نكردن آن بهتر است برای خدا ترك نماید. (توضیح المسائل امام (ره)، م 2640)

جواب: خیر نذر در مال دیگری صحیح نیست. (تحریر الوسیله امام (ره)، ج 2، ص103، م 2)

چند مسئله از آیة الله سیستانی دام ظله:

مسأله 2658 ـ در نذر باید صیغه خوانده شود، و لازم نیست آن را به عربی بخواند، پس اگر بگوید چنانچه مریض من خوب شود برای خدا بر من است که ده تومان به فقیر بدهم، نذر او صحیح است، و اگر بگوید برای خدا نذر کردم چنین کنم، ـ بنا بر احتیاط واجب ـ باید عمل کند، ولی اگر نام خدا را نبرد و فقط بگوید نذر کردم، یا نام یکی از اولیای خدا را ببرد نذر صحیح نیست. و نذر اگر صحیح بود و مکلف به نذر خود عمداً عمل نکرد گناه کرده است، و باید کفاره بدهد، و کفاره وفا نکردن به نذر مانند کفاره مخالفت قسَم است.

مسأله 2659 ـ نذر کننده باید بالغ و عاقل باشد، و به اختیار و قصد خود نذر کند، بنابراین نذر کردن کسی که او را مجبور کرده‌اند، یا به واسطه عصبانی شدن بی قصد یا بی‌اختیار نذر کرده، صحیح نیست.

مسأله 2660 ـ شخص سفیه ـ کسی که مال خود را در کارهای بیهوده مصرف می کند ـ اگر مثلاً نذر کند چیزی به فقیر بدهد صحیح نیست، و همچنین شخص مفلّس اگر نذر کند که مثلاً چیزی از اموالی که از تصرف در آنها منع شده به فقیر بدهد، صحیح نیست.

مسأله 2661 ـ نذر زن بدون اذن قبلی، یا اجازه بعدی شوهر در آنچه با حقّ استمتاع او منافات دارد، صحیح نیست، حتی اگر قبل از ازدواج نذر کرده باشد. و صحت نذر زن در اموالش بدون اجازه شوهر محل اشکال است، پس باید رعایت احتیاط شود، مگر در حج و زکات و صدقه و احسان به پدر و مادر و صله ارحام.

مسأله 2662 ـ اگر زن با اجازه شوهر نذر کند، شوهرش نمی‌تواند نذر او را به هم بزند، یا او را از عمل کردن به نذر جلوگیری نماید.

مسأله 2663 ـ در نذر فرزند، اجازه پدر شرط نیست، ولی اگر پدر یا مادر از عملی که آن را نذر کرده است، منعش کنند ـ اگر نهی آنها از روی شفقت باشد و مخالفت موجب ایذاء آنها باشد ـ نذرش باطل می‌شود.

و چند استفتاء از آیة الله مکارم شیرازی دام ظله:

جواب: اگر مبلغ نذر جزئى است احتیاط آن است که در هر یک از سه مورد، آن مقدار را مصرف کند و اگر مبلغ و مقدار قابل توجّهى است مى تواند قرعه بزند و مطابق آن عمل کند.

جواب: نذر او نسبت به این سنین صحیح نیست.

جواب: نذر براى خدا جهت این بزرگواران جایز و مشروع است.

جواب: به مقدارى که توانایى دارد بخواند.