يوم الجمع
«جمع» يعني نزديك نمودن و پيوستن بعض از چيزي به بعض ديگر آن[1].
اين تعبير دوبار در قرآن مجيد آمده است از جمله سوره تغابن:
(يَوْمَ يَجْمَعُكُمْ لِيَوْمِ الْجَمْعِ ذَلِكَ يَوْمُ التَّغَابُنِ)[2]s
«به خاطر بياوريد كه همه شما را در آن (روز اجتماع) جمعآوري ميكند. آن روز، روزي است كه معلوم ميشود چه كساني مغبون گشتهاند»؟!
و در سوره شوري ميخوانيم:
(لِّتُنذِرَ أُمَّ الْقُرَى وَمَنْ حَوْلَهَا وَتُنذِرَ يَوْمَ الْجَمْعِ)[3]
«قرآن به خاطر آن نازل شده است كه ام القري و كساني را كه پيرامون آن هستند انذار كني و از روزي كه همه خلايق در آن جمعند بترساني».
چگونه آن روز، روز جمع نباشد در حالي كه تمام اولين و آخرين و همهي جن و انس و حتي ملائكه مقربين در آن جمعند، نه تنها خودشان كه اعمال آنها نيز تماماً در آنجا جمعآوري شده است و براي عرضه به دادگاه عدل الهي آماده است[4].
همين نام به صورت ديگري در سوره هود نيز آمده:
(ذَلِكَ يَوْمٌ مَّجْمُوعٌ لَّهُ النَّاسُ)[5]
«آن روز، روزي است كه همه مردم براي آن جمعآوري ميشوند».
از روز رستاخيز به «يوم الجمع» تعبير شده است: (وَتُنذِرَ يَوْمَ الْجَمْعِ) علت اين است كه در آن روز، تمام خلايق و نفوس، از اولين و آخرين انس و جن و ملائكه جمع ميشوند[6] و ارتباط آن با حشر در اين است كه در حشر پس از نفخ صور دوم خلايق همگي برانگيخته و در صحراي محشر حاضر ميشوند.
[1] - مفردات راغب، ترجمه سيد غلامرضا خسروي حسيني، ج 1، ص 409
[4] - پيام قرآن، ناصرمكارم شيرازي و همكاران، ج 5، ص 55
[6] - بحارالانوار، محمدباقر مجلسي، م 1111 هـ، دارالكتب اسلامي، تهران، 1376، ج 7، ص 57