آیا حکومت اسلامی حق دارد به عنوان حکم اولیه رعایت حجاب را بر زنان مسلمان اجبار کند؟
به گزارش صراط مبین، از آنجایی که مبنای حکومت جمهوری اسلامی دین مبنای اسلام است، قوانین جامعه نیز می‌بایست مبتنی بر این دین تنظیم شوند. لذا از آنجایی که برای برخی این شبهه به وجود آمده است که آیا حکومت اسلامی حق دارد حجاب را اجباری نماید یا خیر؟ و از سوی دیگر، آیا در این زمینه وظیفه‌ای نیز دارد یا نه؟ بهترین راه حل، رجوع به مراجع عظام تقلید است که در غیاب امام معصوم (عجل الله تعالی فرجه الشریف) نماینده و نایب ایشان در مسایل فقهی به شمار می‌آیند.
بنابراین، مجله اینترنتی دخت‌ایران استفتاء واحدی را برای مراجع عظام تقلید ارسال نمود که برخی از ایشان به طور مستقیم جواب این استفتاء را داده‌اند. علاوه بر این، برخی از حضرات پیش از این نیز به برخی سوالات مشابه که موضوع نزدیکی به این سوال داشتند، پاسخ داده‌اند که این سوال و جواب‌ها از سایت رسمی هر یک از مراجع استخراج شده است. ابتدا متن استفتاء دخت‌ایران و پاسخ مراجع به این سوال در زیر آمده و پرسش و پاسخ‌های موجود مراجع نیز در ادامه آن آمده است.
متن استفتاء:
با سلام و عرض ادب؛
آیا حکومت اسلامی حق دارد به عنوان حکم اولیه رعایت حجاب را بر زنان مسلمان اجبار کند؟ آیا علاوه بر حق، در این خصوص وظیفه هم دارد؟ به عنوان حکم ثانویه چطور؟ لطفا نظر خود را تفصیلا درباره اعمال این حق یا وظیفه در مورد زنان غیرمسلمان ساکن در کشور اسلامی با قید حکم اولی و ثانوی نیز بیان فرمائید.
پاسخ مقام معظم رهبری:
بسمه تعالی
سلام علیکم و رحمة الله و برکاته
به هر حال اصل حکم حجاب از ضروریّات دین است و مراعات آن واجب است ولى چادر خصوصیتى ندارد اگر چه حجاب برتر است.
موفق و مؤید باشید.
پاسخ حضرت آیت‌الله مکارم شیرازی:
بسم الله الرحمن الرحیم
با اهداء سلام و تحیت؛
حکومت اسلامى و مسلمانان نسبت به گناهان پنهانى افراد وظیفه‌اى ندارند، ولى بدون شک نسبت به گناهانى که به طور علنى و آشکار، در سطح جامعه انجام مى‌شود وظیفه نهى از منکر دارند، و الا جایى براى انجام این وظیفه مهم باقى نمى‌ماند. البته با این تفاوت که مردم باید به نهى از منکر زبانى اکتفا کنند، و از هر گونه برخورد فیزیکى اجتناب ورزند، ولى حکومت مى‌تواند وارد این مرحله نیز بشود. و لذا حکومت اسلامی موظف است از گناهان علنی جلوگیری کند.
همیشه موفق باشید.
پاسخ حضرت آیت الله نوری همدانی:
بسمه تعالی
سلام علیکم
ج1. بله
ج2. بله هر حکمى براى مؤمنین و مسلمانان ثابت است، دیگران نیز مکلّف به آن هستند (الکفّار مکلّفون بالفروع کما انّهم مکلّفون بالأصول)، بنابراین آنها هم موظّف به حکم حجاب و گناهان دیگر هستند.
پاسخ حضرت آیت الله صافی گلپایگانی:
بسم الله الرحمن الرحیم
علیکم السلام و رحمت الله
بر طبق آیات و اخبار وارده از معصومین سلام الله علیهم، بر زن واجب است که خود را از نامحرم بپوشاند و به نظر اینجانب بنابر احتیاط، پوشش وجه و کفین نیز لازم است و در صورت اصرار زن (چه زن مسلمان و چه غیرمسلمان) بر بدحجابی در جامعه اسلامی، چنانچه از نهی متنبه نشود حاکم شرع جامع‌الشرایط می‌تواند او را تعزیر نماید. در قلمرو جامعه اسلامی همه افراد (چه مسلمان و چه غیرمسلمان) ملزم به رعایت احکام اسلامی بوده و تخلف از آنها جایز نیست.
والله العالم. موفق باشید. 25 صفر المظفر 1435
پاسخ حضرت آیت الله حسینی شاهرودی:
بسمه تعالی
آری حق دارد.
استفتائات موجود
حضرت آیت الله جوادی آملی
حکم عدم رعایت حجاب شرعی و تعزیر
سوال: آیا رعایت نکردن حجاب مقرر شرعی گناه محسوب می‌گردد؟ اگر گناه می‌باشد گناه کبیره است یا صغیره؟ در هر فرضی (کبیره یا صغیره بودن) آیا قابل تعزیر می‌باشد؟
جواب:
1- بی‌حجابی عمدی به طوری که علنا در معرض نامحرمان قرار گیرد گناه بزرگ است.
2- اگر با نهی از منکر، بی‌اعتنایی به حکم شرعی حجاب ادامه یافت حکومت اسلامی می‌تواند تعزیر نماید.
جوادی آملی 23/12/1386
حضرت آیت الله مکارم شیرازی
تعزیر بی‌حجابی
سوال: آیا بی‌حجابی مانند شرب خمر حد دارد؟
جواب: حد خاصی برای آن تعیین نشده است، اما حاکم شرع می‌تواند در موارد مقتضی در این زمینه حکم صادر کند و او را تعزیر نماید.
اجبار حجاب
سوال: آیا اجباری کردن حجاب از خصوصیات یک حکومت اسلامی است؟
جواب: حکومت اسلامی موظف است از گناهان علنی جلوگیری کند.
حجاب اجباری
سوال: در سایت شما مقاله‌ای تحت عنوان جذاب «حجاب اجباری» قرار داده شده. در این مقاله آمده است که افراد عاقل بر مخالفت با قانون پافشاری نمی‌کنند. در کشور فرانسه و برخی کشورهای اروپایی قانونی مبنی بر ممنوعیت حجاب برای محصلان وجود دارد. آیا دین ما در اینجا هم پیروی از مقررات را توصیه میکند؟
سوال اینجاست آیا در جامعه ای که قانونی در رابطه با پوشش و حجاب وجود ندارد، نظر شما به عنوان «مسئول پاسخگویی از طرف دین» درباره اجباری بودن حجاب برای مسلمانان چیست؟ موافقید یا مخالف؟ سوال روشن، صریح و صحیح است!
جواب: اولاً توصیه می‌کنیم مقاله مزبور را مجددا با دقت بیشتری مطالعه فرمایید؛ ثانیاً بدانید که قانون حجاب بدون شک در اسلام وجود دارد، حال با توجه به همین جمله پاسخ خود را بیابید؛ سوال شما این می‌شود که اگر اسلام حجاب نداشت با حجاب اجباری موافق بودید یا مخالف؟! بدیهی است اگر قانونی نباشد، الزام بر قانون معنا ندارد. ثالثاً آنچه در کشورهایی مثل فرانسه می‌گذرد بر خلاف اصول قانونی آنها (اصول لیبرالی) است و مخالفت با حجاب به جهت اسلام‌ستیزی و بر خلاف اصول مورد پذیرش خودشان است.
بنابر این تعبیر به اجباری بودن به عقیده ما تعبیر صحیحی نیست. افراد دین‌دار باید پایبند به احکام دین‌شان باشند. همانگونه که رشوه و ربا خوردن حرام است، بی‌حجابی هم حرام است. بنابراین در هر جا باشند، افراد دین‌دار باید نماز بخوانند، روزه بگیرند و... و حجاب خود را هم حفظ کنند.
وجوب حجاب ظاهری
سوال: آیا حجاب در زمان پیغمبر (ص) اجباری بوده؟ مثل حکومت جمهوری اسلامی
جواب: حجاب از واجبات است و انجام همه واجبات حداقل در ظاهر الزامی است.
ضرورت حجاب
سوال: از آن جا که مسأله حجاب یک امر ضرورى اسلام است و از آن جا که باید حدود و قوانین اسلامى در کشور جمهورى اسلامى خصوصا در شهرهاى مذهبى از جمله شهر مقدس قم رعایت شود که بحمدالله این قوانین اسلامى تا به امروز در شهر مقدس قم رعایت شده اما متأسفانه این روزها در این شهر مقدس اعمال ناشایستى مشاهده مى‌شود که در شأن و مقام و منزلت این شهر مقدس نیست. لذا کراراً مشاهده مى‌شود که اعمال ناشایستى در وسایل نقلیه خصوصاً در کاروان‌های عروسى که از مقابل حرم مطهر حضرت معصومه (علیها السلام) عبور مى‌کنند انجام مى‌شود و یا به طور کلى در مکان‌های مقدسى از جمله در مسجد مقدس جمکران که مورد لطف و مرحمت پروردگار و حضرت بقیه الله الاعظم (عجل الله تعالى فرجه الشریف) بوده صورت مى‌گیرد که واقعاً جاى تأسف و نگرانى است؛ چرا که مقام و منزلت این شهر بالاتر و والاتر از آن است که اجازه بدهد این‌گونه اعمال در آن صورت گیرد. لذا از آن جا که مراجع بزرگوار همیشه و در هر حال به فریاد و کمک انقلاب و اسلام مى‌رسند و با فتاواى دندان‌شکن خود مشت محکمى بر دهان استکبار جهانى مى‌زنند بر آن شدیم که فتواى صریح حضرتعالى را در خصوص این مسأله در شهر مقدس قم بدانیم.
جواب: بدون شک حجاب از مسلمات اسلام است و تمام فقهاى اسلام در آن اتفاق نظر دارند و هر گونه بدحجابى و بى‌حجابى بر خلاف شریعت مقدسه است مخصوصا در شهرهاى مذهبى و از آن بالاتر در اماکن مقدسه دینى باید مراعات بیشترى شود و گناه بدحجابى و بى‌حجابى در این اماکن بیشتر است و بدون شک پوشیدن چادر همه جا مخصوصاً در این اماکن اولى است.
جلوگیری از ترویج بی‌حجابی توسط حکومت اسلامی
سوال: آیا حکومت مى‌تواند، یا بر او لازم است، از بد حجابى یا بی‌حجابی بعضى از خانم‌هایی که در این امر مهم کوتاهى مى‌کنند جلوگیرى نماید؟ توضیح این که: بنده دانشجو هستم. چندى قبل استاد در کلاس این شبهه را مطرح کرد، و مدعى شد که هیچ دلیل فقهى وجود ندارد که حکومت را ملزم کند تا مواظب حجاب خانمها باشد، همان طور که وظیفه ندارد مواظب نماز صبح افراد باشد. علاوه بر این گفتند: حضرت امیر (علیه السلام) دستور دارد که حجاب را از سر کنیزانى که خود را شبیه زنان آزاد کرده بودند، بردارند. نظر شما چیست؟
جواب: حکومت اسلامى و مسلمانان نسبت به گناهان پنهانى افراد وظیفه‌اى ندارند، ولى بدون شک نسبت به گناهانى که به طور علنى و آشکار، در سطح جامعه انجام می‌شود وظیفه نهى از منکر دارند، و الا جایى براى انجام این وظیفه مهم باقى نمى‌ماند. البته با این تفاوت که مردم باید به نهى از منکر زبانى اکتفا کنند، و از هر گونه برخورد فیزیکى اجتناب ورزند، ولى حکومت مى‌تواند وارد این مرحله نیز بشود؛ و در مورد کنیزها اساساً میزان پوشش آنها نسبت به زنان آزاد از نظر اسلام متفاوت بوده است
اجبار حجاب برای اتباع خارجی
حضرت آیت الله مکارم شیرازی
سوال: همانطور که می‌دانیم خداوند متعال در سوره نور، حجاب را مختص مؤمنان، زنان پیامبر(صلى الله علیه وآله) و زنان مؤمنین دانسته است. حال سؤال این است که:
1ـ آیا حجاب براى غیرمسلمانان در کشورهاى اسلامى واجب است؟
2ـ اگر واجب است، همانطور که در فرانسه و ترکیه بر اعتقادات اسلامى ما مى‌تازند، و ما آنها را ظالم و ضد اسلام مى‌دانیم، آیا ما هم با پوشاندن زنان خارجى که به ایران مى‌آیند و یا پیروان سایر مذاهب داخل کشور، به آنها اجحاف ننموده ایم؟
3ـ اگر حجاب اختیارى بود، بهتر نبود، و معضلات اجتماعى حل نمى‌شد؟
جواب: یک اصل مسلم در اسلام داریم که هر حکمى براى مؤمنین و مسلمانان ثابت است، دیگران نیز مکلف به آن هستند (الکفار مکلفون بالفروع کما انهم مکلفون بالأصول)، بنابراین آنها هم موظف به حکم حجاب و ترک شرابخورى (حداقل آشکارا) و گناهان دیگر هستند، و نسبت به حجاب که ما مى‌توانیم اعمال کنیم کار صحیح و عادلانه‌اى است، و ما دوران قبل از انقلاب را فراموش نکرده‌ایم که وقتى اختیار و آزادى داده شد چه زنانى با چه وضعى بیرون آمدند و اکثر جوانان را به فساد کشیدند؛ و نوشته‌اید که اگر ما به کشورهاى آنها برویم و ما را اجبار به بى‌حجابى کنند، چه مى‌شود؟ فراموش نکنید که آنها بى‌حجابى را واجب نمى‌دانند، در حالى که ما حجاب را واجب مى‌دانیم.
حضرت آیت الله صافی
سوال: آیا لازم است حجاب را برای توریستها الزامی کنیم؟
جواب: افراد توریست، از جهت حکم فقهی حجاب، تابع دین خود هستند؛ لکن همان گونه که ملزم به رعایت دیگر قوانین کشور هستند نباید اجازه داده شود بر خلاف ارزشهای دینی و فرهنگی کشور اقدام کنند، و موجب اشاعه فساد و ابتذال اخلاقی شوند.
