درمان حساسیت دندان

معمولاً حساسیت دندان (که حساسیت شدید عاج دندان نیز نامیده می شود) می تواند به صورت ناراحتی دندان به طور دائم ،یا درد پس از خوردن غذای سرد ،نوشیدن مایعات سرد یا تنفس هوای سرد نمایان شود.

به گزارش خبرنگار سایت پزشکان بدون مرز،   همه ما حداقل یکبار  با گاز زدن چیزی سرد دچار درد موقتی دندان شده ایم . به این‌ خاطر که دندان‌ها مقداری از پوشش مینای خود را از دست داده‌‌اند. در زیر مینا مجاری لانه زنبوری ریز پر از مایعی وجود دارد که مستقیماً به مغز دندان می‌روند که حاوی گوشتینهٔ و عصب حساس دندان است.

به‌طور طبیعی، بزاق دهان باعث رسوب کلسیم بر مینای دندان شده و مانع باز شدن این مجاری می‌گردد.

اما مسواک زدن شدید و زیاد (مخصوصاً با مسواک زبر)، عقب نشستن لثه‌ها، خوردن غذاهای اسیدی و دندان‌قروچه پوشش محافظتی دندان را از بین می‌برند و انتهای مجاری را لخت می‌کنند. ترک‌خوردگی دندان‌ها و افتادن پرشدگی‌ها نیز مجاری و حتی گاهی خود گوشتینهٔ دندان را لخت می‌کنند.

علت هر چه باشد، وقتی انتهای مجرائی لخت شد، تغییر شدید دمای دهان باعث جابه‌جا شدن سریع مایع درون آن می‌گردد. این حرکت مایع باعث تیر کشیدن دندان می‌شود. خورده شدن مینا باعث واکنش‌های دردناک به خوراکی‌های سرد می‌شود. اگر دندانتان به چیزهای گرم حساس است یا اگر حساسیت به چیزهای سرد بیش از چند لحظه طول می‌کشد، احتمالاً دچار التهاب بازگشت‌ناپذیری شده‌اید که ممکن اتس منجر به آبسه (التهاب پر از چرک) شود.

●  تحلیل لثه ها

معمولاً مشکل از زمانی آغاز می شود که لثه ها تحلیل پیدا می کنند.لثه ها ،ریشه های دندان را می پوشانندودرجلوگیری از نفوذ تحریک کننده ها به منافذ عاج دنانی کمک می کنند .لثه ها مانند یک پوشش محافظ ریشه های دندان را می پوشانند؛با تحلیل لثه ها ،ریشه های زیرین دندان هابدون محافظ می مانند.مشاوره با دندانپزشک راجع به شناسایی دلیل وتوصیه بهترین راه درمان بسیار مهم است .
عاج دندان نمایان (بدون محافظ)

در دندان های سالم ،عاج دندان (لایه درونی دندان ) به کمک لثه ها و لایه محکم مینای دندان محافظت می شود . وقتی مینای دندان از بین می رود یا هنگامی که لثه ها بر اثر مسواک زدن محکم یا استفاده از مسواکی با الیاف بسیار زیر تحلیل می یابند، ممکن است عاج دندان نمایان شود .

عاج دندان از تعداد زیادی منفذ (تیوپ های میکروسکوپی به نام Tubules) تشکیل شده که با عصب عمق دندان در ارتباط است . سرما ،گرما یا شیرینی می تواند سبب تحریک عاج دندان ومتعاقب آن تحریک عصب هایی شود که ایجاد حساسیت ،ناراحتی ودرد می کنند.

●  چگونه از بروز حساسیت دندان پیشگیری کنیم ؟

۱- بهداشت مناسب دهان ودندان

به طور کلی رعایت بهداشت دهان ودندان ازبروز حساسیت دندان جلوگیری می کند . که این امر با ۲بار مسواک زدن درروز به مدت ۲دقیقه وبا استفاده از یکی از مسواک های با کیفیت ودارای الیاف نرم ویکی از خمیر دندان های حاوی فلوراید صورت می گیرد . از دندانپزشک برای نشان دادن روش بهینه مسواک زدن برای رفع نیاز های دندانی خود کمک بخواهید.

۲-روش های صحیح مسواک زدن

راه حل اصلی جلوگیری از حساسیت دندان ،پیشگیری از تحلیل لثه هاست . کاستن از فشار در هنگام مسواک زدن ،بسیار مؤثر است . مسواک های برقی دارای سیستم های حساس به فشار هستند که درصورت وارد شدن فشار زیاد ،مسواک زدن را متوقف می کنند . ثابت شده است که مسواک های برقی با حرکات نوسانی ،چرخشی پلاک های بیشتری را نسبت به مسواک های دستی برمی دارد. به خاطر داشته باشید درصورتی که عاج دندان نمایان شود – حتی اگر احساس درد نداشته باشید – تاپایان عمر بهبود نخواهد یافت . پس رعایت بهداشت دهان ودندان – حتی درزمانی که احساس درد نمی کنید،درجلوگیری از پوسیدگی ریشه بسیار مهم است .

●  چه چیز سبب بروز حساسیت دندان می شود ؟

دلایل اصلی از دست دادن مینای دندان یا تحلیل لثه ها عبارتند از:

۱- مسواک نامناسب وفشار بیش از حد به دندان ها هنگام مسواک زدن

۲- استفاده از خمیر دندانی با قدرت سایندگی بیش از اندازه

نمایان شدن عاج دندان وسپس حساسیت دندان ها می تواند درپی این عوامل بروز کند.

دراین مرحله تمام محرک های خارجی مانند شیرینی غذاهای اسیدی یا نوشیدنی ها ویا نوشیدنی ها ویا حتی لمس دندان ها می تواند ایجاد درد کند .

درصورت عدم رعایت بهداشت ، پیامد بعدی گسترش پوسیدگی ریشه دندان است که باید توسط دندانپزشک درمان شود .

از دست دادن مینای دندان یا تحلیل لثه ها ،باعث می شود عاج دندان بدون محافظ مانده ونسبت به دندان دارای مینای طبیعی نرم تر ودارای منافذ بیشتری می شود.

بنابراین ، دسترسی باکتری ها به آن بسیار آسان تر وامکان گسترش پوسیدگی بیشتر است .

استفاده از خمیردندان های ضد حساسیت باعث پوشش مجاری عاجی می شود و از درد جلوگیری می کند. این گونه خمیر دندان ها حداقل ۴ تا ۶ هفته باید استفاده شوند تا اثربخش باشند.

اغلب پرهیز از غذاها و نوشیدنی های خیلی سرد یا اسیدی، عدم استفاده از خمیردندان های ضدجرم، استفاده از مسواک نرم و مسواک زدن ملایم، استفاده از محلول های حاوی فلوراید برای شست وشوی دهان، استفاده از گارد شبانه برای افرادی که دندان قروچه دارند، موثر است. در نهایت اگر این پیشنهادها اثربخش نبود، حتما به دندان پزشک خود مراجعه کنید .

●   درمان حساسیت دندان :

اگر اخیراً دندانی ترمیم کرده‌اید و به خوراکی‌های گرم و سرد حساس شده‌اید، نگران نباشید. این نوع حساسیت طبیعی است و باید ظرف چند هفته از بین برود. در این حالت گوشتینهٔ درون دندان کمی ملتهب شده و مدتی طول می‌کشد تا به حال عادی برگردد. اگر درد بعد از چند هفته برطرف نشود، نزد دندان‌پزشک بروید، زیرا ممکن است عصب دندان آسیب‌دیده باشد.

در موارد دیگر، درمان حساسیت دندان به سرما به آسانی استفاده از خمیر دندان مناسب و خودداری از خوردن برخی غذاها و آشامیدنی‌ها است. دندان حساس را بپوشانید. استفاده از خمیر دندان مخصوص حساسیت مجاری لخت شده را با کلرواسترونسیم می‌پوشاند که مانند فلورورسدیم کلسیم را از بزاق جذب کرده و روی مینا می‌کشد. برای تأثیر بیشتر باید مرتباً و با دقت مسواک بزنید.

دهان‌شویه استفاده کنید. دهان‌شویهٔ حاوی فلورور به پوشاندن مجاری کمک زیادی می‌کند. مسکن بخورید. اگر بعد از مراجعه به‌ دندان‌پزشک دندانتان حساس شده است، برای رفع ناراحتی می‌توانید ایبوپروفن بخورید. آرام مسواک بزنید. همیشه از مسواک نرم استفاده کنید. قبل از استفاده مسواک را با آب گرم خیس کنید و هیچ‌وقت محکم مسواک را روی دندان‌ها نکشید. شاید شایع‌ترین علت حساسیت دندان‌ها استفاده از مسواک زبر و محکم کشیدن آن روی دندان‌ها است. این کار درست مثل ارّه کردن درخت است. حتی گاهی جای بریدن روی دندان پدیدار می‌شود.

روش مسواک زدن را تغییر دهید. شما هم مثل بیشتر مردم با حرارت شروع به مسواک زدن می‌کنید و بعد از مدتی حوصله‌تان سر می‌رود و کار را با سرهم‌بندی به پایان می‌برید؟ همیشه هم مسواک زدن را از یک نقطه شروع می‌کنید؟ معمولاً حساسیت در همین نقطه شروع است. مسواک زدن را از پشت دندان‌های پائین شروع کنید. اینجا دور از دسترس‌ترین نقطهٔ در دهان است که همیشه جرم در آنجا جمع می‌شود. بنابراین، باید بیشترین سعی خود را در تمیز کردن این نقطه به‌کار برید.

خوراکی‌های اسیدی نخورید. غذاها و نوشیدنی‌های اسیدی، مثل گوجه‌فرنگی، لیمو و نوشابه‌های گازدار، خیلی سریع مینای دندان را می‌خورند و باعث حساسیت آنها به تغییر دما می‌گردند. بعضی‌ها در تابستان بیشتر دچار حساسیت دندان می‌شوند، چون بیشتر گوجه فرنگی و لیمو می‌خورند.

- درمان الکتریکی کنید.

اگر هیچ یک از این کارها حساسیت دندانتان را از بین نبرد، دندان‌پزشک ممکن است روش استفاده از جریان الکتریکی برای کشیدن فلورور بر روی مجاری را توصیه کند. این کار در مطب دندان‌پزشک انجام می‌شود.

●  بلافاصله بعد از خوردن غذا مسواک نزنید

مسواک زدن دندان‌ها ظرف نیم ساعت بعد از مصرف یک وعده غذایی یا نوشیدن یک فنجان قهوه، می‌تواند آسیب جدی به دندان‌ها وارد کند.

پس از مصرف مایعات یا مواد غذایی اسیدی، این اسید می‌تواند مینای دندان و حتی لایه زیرین آن موسوم به دنتین را تخریب کند.

اگر زمان مسواک زدن دندانها مناسب نباشد یعنی ظرف ۲۰ دقیقه تا نیم ساعت پس از صرف غذا یا نوشیدنی‌ها، اسید موجود در مواد غذایی به سطح عمیق‌تر دندان‌ها راه پیدا می‌کند و در نتیجه خیلی سریعتر موجب پوسیدگی و تخریب دندان‌ها می‌شود.

دکتر هووارد آر.گامبل، رییس آکادمی دندانپزشکی عمومی در انگلیس تاکید کرد: اگر بلافاصله بعد از غذا خوردن، مسواک بزنید در واقع باعث می‌شوید که اسید از مینای دندان عبور کرده و به لایه‌های عمیق تر آن برسد که حاصل آن پوسیدگی سریع‌تر دندان است. به این ترتیب دندانپزشکان توصیه می‌کنند بویژه در مواردی که از مایعات اسیدی یا مواد غذایی ادویه دار استفاده می‌کنید حتما بین نیم تا یک ساعت صبر کنید و پس از آن مسواک بزنید تا بتوانید به اندازه کافی از اثرات منفی مصرف مواد اسیدی بر روی دندان‌ها جلوگیری نمایید.

●  چه وقت به پزشک مراجعه کنیم:

۱. بعد از خوردن یا نوشیدن چیزی خنک دندان درد می‌گیرد.
۲. دندان‌ها در پاسخ به گرما درد نمی‌گیرند.
۳. حساسیت در یک دندان متمرکز است.
۴. خمیر دندان در رفع حساسیت دندان مؤثر نیست.