معرفی ایلام

شيروان :  25 كيلومتر طول دارد در دهستان شيروان، شهرستان ايلام جريان داشته و از ريزابه های رودخانه سيمره تشکيل شده است. سرچشمه اين رود در دامنه كوه های قلارنگ و چمن گير در 20 كيلومتری جنوب خاوری ايلام و ريزشگاه آن در روستای سركان در 39 كيلومتری جنوب خاوری ايلام قرار دارد. حوزه رودخانه شيروان خليج فارس و دريای عمان است، شيب متوسط آن 2 درصد و مسير كلی آن خاوری می باشد.
رودخانه چوار : 25 کيلومتر طول دارد از دامنه باختری كوه گاوه راه در فاصله هفت کيلومتری شمال باختری ايلام سرچشمه می گيرد و پس از عبور از روستاهای بهمن آباد و چوار با رودخانه مورت مخلوط شده و به دره شمالی كوه تواشير خانی وارد می شود. در اين مسير ضمن مخلوط شدن با يک ريزابه كوچک به طرف روستای باندوزه روان می شود و در دو كيلومتری جنوب باختری روستای مزبور با چم آب مخلوط شده و پس از طی دو كيلومتر به رودخانه خوش می ريزد .
کنجان چم : از دامنه كوه های شلم و سركب و ملد شاه در هفت كيلومتری جنوب شهر ايلام سرچشمه می گيرد و در منطقه گل گل گچان با‌ آب آفتاب مخلوط شده و پس از عبور از دره تنگ و باريكی وارد شهرستان مهران می شود. در اين شهرستان نخست از كنار روستای اميرآباد گذشته و سپس به سوی روستای كنجان چم روان می شود. در اين روستا با رود سياه آب مخلوط می شود و كمی پايين تر نخست با رودخانه چشمه ملک و سپس با رودخانه گلدار خوش در هم آميخته و به سوی روستای كنجان چم پايين جريان می يابد. پس از عبور از دامنه خاوری كوه زالوآب به طرف مرز ايران و عراق سرازير شده و در نقطه ای به فاصله نه كيلومتری شمال خاوری مهران به وارد ناحيه مرزی می شود و تا چهار كيلومتری مهران به صورت يک رودخانه مرزی جريان می يابد. رودخانه مذکور در اين نقطه از مرز خارج شده و به نام سيراو وارد خاک عراق می شود . طول اين رودخانه تا مرز ايران و عراق حدود 90 كيلومتر است .
رودخانه آبدانان : از دامنه كبيركوه و دينار كوه به ويژه سراب آبدانان، در 38 كيلومتري شمال خاوري دهلران و نه كيلومتري شمال باختري شهر آبدانان سرچشمه مي گيرد و پس از عبور از شهر آبدانان، روستاهاي سراب باغ و چم كبود، با رود خزينه در مي آميزد و به سوي جنوب روان مي شود. در اين قسمت از مسير با ريزابه هاي چندي مانند آب گل گل در هم مي آميزد و دره جنوبي كوه « شلت » به رودخانه «تله زي » تغيير نام مي دهد و به سوي دره خاوري «سياه كوه و كوه خرگهي » روان مي شود و از آن به بعد، رودخانه دويريخ ناميده مي شود. طول اين رودخانه 50 كيلومتر و ارتفاع سرچشمه آن از سطح دريا 1700 متر است.
دره شهر : اين رود که دايمی است، در دهستان دره شهر، شهرستان دره شهر جريان دارد سرچشمه اين رود دامنه شمالی كبيركوه نه كيلومتری جنوب باختری دره شهر، ريزشگاه يك كيلومتری خاوری روستای چم نمشت در شش كيلومتری شمال خاوری دره شهر است. ريزابه رود سيمره، حوزه خليج فارس و دريای عمان درازای 15 كيلومتر ارتفاع سرچشمه 1400 متر، ارتفاع ريزشگاه 550 متر، شيب متوسط 5/5 درصد، مسير كلی شمال خاوری است.
رودخانه دايمی آب دره جکه : رودخانه دايمی آب دره جکه با طول 25 كيلومتر در دهستان سراب باغ شهرستان دهلران جريان دارد. اين رودخانه از چشمه سارهای دامنه جنوبی كبيركوه در سه كيلومتری باختر امام زاده شاه احمد و 65 كيلومتری شمال خاوری دهلران سرچشمه می گيرد و پس از عبور از دره باختری كوه سرگچ در 65 كيلومتری خاور دهلران به كرخه می ريزد. اين رود از ريزابه های رود كرخه تشکيل شده و حوزه آن خليج فارس و دريای عمان است. شيب متوسط آن چهار درصد و مسير كلی آن جنوبی است.
نصریان : اين رودخانه از دامنه کوه اناران در 42 كيلومتری شمال باختری دهلران سرچشمه گرفته و پس از گذشتن از دره ميان كوه های برک كروی و باريک آب در 49 كيلومتری شمال باختری دهلران از مرز خارج شده و به خاک عراق وارد می شود. طول اين رودخانه تا مرز عراق 25 كيلومتر و ارتفاع سرچشمه آن 1100 متر است.
رودخانه چنگوله : از تلاقی رودهای تنگ خشول و تنگ كورتو واقع در 53 كيلومتری خاور مهران تشكيل شده و به سوی جنوب باختری روان می گردد. نخست با آب تيمه مخلوط می شود و پس از عبور از كنار روستای تيما، راه اتومبيل رو مهران - دهلران را قطع می كند و در نقطه ای به فاصله 80 كيلومتری از شمال باختری دهلران از مرز ايران و عراق خارج شده و به كشور عراق وارد می شود و در روستای شيخ سعد به رود دجله می ريزد. طول اين رودخانه از دورترين سرچشمه تا مرز ايران و عراق 84 كيلومتر و از محل تشكيل تا مرز ايران و عراق 45 كيلومتر و ارتفاع سرچشمه آن از سطح دريا 150 متر است .
تنگ گراو : رودخانه تنگ گراو که 25 كيلومتر طول دارد از دامنه كوه های شلم و مانشت در 7 كيلومتری جنوب خاوری ايلام سرچشمه گرفته و پس از عبور از دره های ميان كوه های لچان در شمال و شلم در جنوب به شهر ايلام وارد می شود. اطن رودخانه پس از درآميختن با چندين ريزابه كوچک و بزرگ فصلی به دره شمالی كوه سورگاه وارد شده و آبشارهای متعددی را تشكيل می دهد. پس از عبور از دامنه شمالی كوه سامور در دو كيلومتری جنوب باختری روستای ناندوزه به رودخانه چوار می ريزد.