مبحث هفتاد و هفتم طرح صالحین: «اربعین حسینی؛ تاریخچه و تأثیرات آن در زنده نگه‌داشتن عاشورا»

بنام خدا

اربعین در احادیث و روایات(بخش 2 موضوعات اربعین):

در احاديث و روايات «اربعين» داراي موقعيتي مخصوص و منزلتي محبوب است. چون اين واژه بسيار آشناي عرفاني، عنايات خاص سبحاني را حامل است و هرگاه ظرف «اربعين» مظروف نيايش معشوق گردد، فضاي جان را صفا و صفحه دل را جلا خواهد شد و بي جهت نيست كه وارستگان بشريت و شايستگان درگاه ربوبيت را عنايتي ديگر به اربعين باشد.

در روايات و احاديث در مواضع متعدد و موضوعات مختلف از اين واژه استفاده شده است كه در ذيل به ذكر چند مورد اشاره مي نماييم تا گوشه هايي از اهميت و جايگاه اين عدد آسماني بر خوانندگان هويدا و آشكار گردد.

آن گاه كه مشيت خداوندي تعلق مي گيرد تا پيكر آدم را از مشتي خاك بيافريند، ميخانه عشق آماده پذيرايي منبع «اسماءالله» شد و دست قدرت الهي يك اربعين گلِ آدم بسرشت و سپس به پيمانه زد: «خمَرتُ طينه يَ آدمَ بِيَدي أربَعينَ صَباحاً». (22)

بر در ميخانه عشق اي ملك تسبيح گوي

كاندر اينجا طينت آدم مخمر مـي كنند

آن گاه كه اراده ذات باري بر اين قرارمي گيرد تا نطفه پيامبر اسلام (صلي الله عليه و آله ) از پشت آن جناب در رحم خديجه رها شود و زمينه تولد فاطمه( را فراهم سازد، مفارقت يك «اربعين» بين محمد (صلي الله عليه و آله ) و خديجه( لازم مي شود تا عبادت‌ها و نيايش‌ هاي چهل شبانه روزه اين زوج، فضاي جان خديجه را براي استقرار مادر امامان آماده سازد.

توجه به اربعين تنها به يك سلسله برنامه هاي عبادي و انساني مربوط به اين دنيا نيست، بلكه آن طور كه از روايات اسلامي به دست مي آيد، بخشي از برنامه هاي جهان آخرت نيز بر محور اربعين تنظيم مي گردد. امام كاظم (عليه السلام) فرموده است:

يَقُومُ الناسُ يَومَ القِيامَه يِ مِقدارَ أربَعِينَ عاماً. (23)

رواياتي كه در مورد اربعين وارد شده است، بيشتر به سير باطني و تعالي روحي توجه دارد و در واقع چنين استفاده مي شود كه انسان هر حركت مخلصانه و خداخواهانه اي را كه تا چهل بار ادامه گر باشد، پس از آن دريچه اي از نور و روشنايي بروي او گشوده مي شود و آغاز يك سلسله جوشش‌ها و لذت‌ها، بينايي‌ها و رويش‌ها در زندگي روحاني و معنوي اوست.

قال رسول الله (صلي الله عليه و آله ): ما أخلَصَ عبدٌ للهِ عزَ و جلَ أربَعينَ صَباحاً إلا جَرَت يَنابيعُ الحِكمَه يِ مِن قَلبِهِ عَلَي لِسَانِهِ. (24)

نقل احاديث زيادي كه در آنها به عدد اربعين اشارت رفته است، اهتمام شريعت را به اين عدد گوشزد مي كند. حال به نقل گوشه اي از اين احاديث مي پردازيم:

1.عن ابي عبدالله (عليه السلام)، قال: مَن قَدَمَ أربَعينَ مِن المُؤمِنينَ ثُمَ دَعا استُجِيبَ لَهُ. (25)

2. قال اميرالمؤمنين (عليه السلام): حَريمُ المَسجِدِ أربَعُونَ ذِراعاً، وَ الجِوارُ أربَعونَ داراً مِن أربَعَه يِ جَوانِبِهَا. (26)

3. قال الامام الكاظم (عليه السلام): مَن حَجَ أربَعينَ حِجَه يً قيلَ لَهُ اشفَع فِي مَن أحبَبتَ وَ يُفتَحُ لَهُ بَابٌ مِن أبوابِ الجَنَه يِ يَدخُلُ مِنهُ هو و مَن يُشفَعُ لَهُ. (27)

4.قال رسول الله (صلي الله عليه و آله ): أتانِي جِبريلُ بِقِدرٍ فاكَلتُ مِنها فأُعطيتُ قُوه يَ أربعينَ رَجُلاً فِي الجِمَاعِ. (28)

5. سمعت ابالحسن الرضا (عليه السلام) يقول: قال ابوجعفر (عليه السلام): إن النُطفه يَ تَكوُنُ فِي الرَحِمِ أربَعينَ يَوماً ثُمَ تَصيرُ عَلَقَه يً أربَعينَ يَوماً ثُم تَصِيرُ مُضغَه يً أربَعينَ يَوماً فَإذا كَمُلَ أربَعَه يَ أشهُر بَعَثَ اللهُ مَلِكَينِ خَلاقَينِ فَيَقُولانِ يا رَبِ مَا تَخلُق… . (29)

پی نوشت ها:

22) عوالي اللئالي، ج4، ص98 .

23) بحارالأنوارف ج8، ص48 .

24) عيون أخبار الرّضا(ع)، ج1، ص74 .

25) الكافي، ج2، ص509 .

26) الخصال، ص544 .

27) همان، ص548 .

28) الطبقات الكبري، ج1، ص374 .

29) الكافي، ج6، ص13 .

منبع: نشريه علوم حديث شماره 57