حدیث شماره 27: «اجتناب از غفلت و سرگرم شدن به دنيا‏»

«غفلت» و بى خبرى سرچشمه ‏هاى زيادى دارد :
**نخستين عامل آن، جهل و ناآگاهى است.امام اميرمؤمنان على عليه السلام در اين زمينه مى‏ فرمايند: «انَّ مَنْ عَرَفَ الايَّامَ لَمْ يَغْفَل عَن الاسْتِعْدَادِ؛ كسى كه وضع روزگار (و بى اعتبارى دنيا) را بداند از آمادگى براى سفر آخرت غافل نمى ‏شود»
**غرور يكى ديگر از عوامل «غفلت» و گاه ناشى از «غفلت» است؛ زيرا، انسان مغرور تنها پيروزى‏هاى خود را مى‏ بيند و به امتيازهاى خود مى‏ بالد و گاه همه اينها را جاودان مى‏ پندارد و همين امر، سبب «غفلت» او از واقعيت‏ها مى‏ گردد. اين «غفلت» عامل مؤثرى براى شكست او خواهد شد.
**مستى نعمت (كه با غرور شباهت زيادى دارد، اما در واقع چيزى جداى از آن است) نيز انسان را در گرداب غفلت مى‏ افكند.
هنگامى كه افراد كم ظرفيت خود را در ناز و نعمت ديدند، گويى مست مى‏ شوند و مستى آنها را در «غفلت» از واقعيت هايى كه اطراف او را گرفته است، فرو مى‏ برد و اين بى خبرى و غفلت همچنان ادامه مى‏ يابد تا سرانجام سيلى اجل در صورت او نواخته شود و بيدارش كند
**عافيت و سلامت گرچه از نعمت‏هاى بزرگ خداست؛ ولى به خصوص يكى از عوامل غفلت است، به همين دليل يكى از الطاف خفيّه الهى آن است كه گه ‏گاه عافيت و سلامت را از انسان مى‏ گيرد و او را به درد و رنج مبتلا مى ‏سازد تا پرده‏هاى «غفلت» از برابر چشم‏ هاى او كنار رود و واقعيت‏ ها را با چشم دل ببيند و آمادگى براى عكس العمل مناسب در برابر آنها پيدا كند.
به همين جهت در يكى از بيانات رسول خدا صلى الله عليه و آله در حديثى در فوايد و بركات بيمارى آمده است كه خطاب به سلمان فارسى به هنگام عيادتش فرمودند: «در موقع بيمارى نعمتهايى نصيبت مى ‏شود، از جمله: انتَ مِنَ اللّهِ بِذِكْرٍ وَ دُعَاؤُكَ فِيهِ مُسْتَجَابٌ؛ تو به ياد خدا مى‏ افتى و (پرده‏ هاى غفلت كنار مى‏ رود و به همين جهت) دعاى تو به اجابت مى‏ رسد».
*يكى ديگر از عوامل «غفلت» آرزوهاى دراز و دست نيافتنى است؛ زيرا تمام فكر انسان را مشغول ساخته و از ساير امور غافل مى‏ سازد. اميرمؤمنان على عليه السلام در خطبه معروف به ديباج مى ‏فرمايند: «وَ اعْلَمُوا عِبَادَاللّهِ انَّ الامَلَ يَذْهَبُ الْعَقْلَ وَ يُكَذِّبُ الْوَعْدَ وَ يَحِثُّ عَلَى الْغَفْلَةِ وَ يُورِثُ الْحَسْرَةَ؛ بدانيد اى بندگان خدا! آرزوهاى دراز، عقل انسان را مى‏ برد و وعده قيامت را دروغ مى‏ شمارد و انسان را بر غفلت ترغيب مى‏ كند و سرانجام، حسرت به بار مى ‏آورد».