درستی یا نادرستی یوگا،مدیتیشن و..
یکی‌از لوازم یوگا، مانترا و مدیتیشن است که نام دیانا هم بر آن اطلاق می شود [۱] مثلا مديتيشن جاپا يكي‌از انواع ديانا است{2}
برای مدیتیشن در یوگا فواید زیادی را ادعا کرده‌اند:
الف) مدیتیشن، صلح و آرامش مطلقی را به انسان ارزانی می‌دارد كه در آن از تفكرات و افكار خبری نيست. ب) با كمك تمرين‌های مديتيشن يوگا، فرد از حلقه تولد و مرگ ( تناسخ ) رها می‌گردد. ج) رهايي از خوديت و منيت و رسيدن به خود بزرگ [3] البته مهم‌ترین ادعا در مدیتیشن دو خاصیت زیر است: اول با تكرار مانترا روح فرد از گناه مبرّا می‌شود. دوم این‌که انسان ازحلقه‌های رنج و تولد و مرگ نجات پيدا مي‌كند. از آن‌جا که یکی‌از مسلمات در یوگا مسئله تناسخ و گرفتاری در چرخه سمساراست، از مانترا برای این آزادی کمک می‌گیرند. مانترا از مان به معنای فكر كردن و ترا به معنای محافظت كردن يا آزادشدن از حلقۀ سامسارا است. مانترا كلمه‌ای است كه در هنگام تمركز و مديتيشن آن را مرتبا تكرار مي‌كنند، معادل اين عبارت درفارسي « ذكر » می‌باشد. [4]
آن‌چه در فرایند مدیتیشن انجام می‌شود، تخلیه ذهن است و آن‌چه که باید انجام می‌شود راندن و پس زدن خطورات و وسوسه‌های ذهنی و در نتیجه « مرخص نمودن ذهن » است. چنان‌که یک لفظ می‌تواند انسان را به فضای مدیتیشن وارد کندهمین طور ممکن است رقص سماع صوفیانه انسان را به حالتی خلسه‌گون ببرد و نوعی از وانهادگی درونی را به ارمغان آورد[5]بنابراین در مراقبه و مدیتیشن، نیروهای مهاجم معدوم نمی‌شوند و اقدامی برای ریشه‌کنی این‌گونه امواج مزاحم صورت نمی‌گیرد؛ بلکه عملیات تهذیب، صرف « پس راندن افکار» می‌شود.
[۱].جاپا يوگا، سووامی شيواناندا، ص۳۷ و دم گستري در يوگا، تأليف سووامي شیواناندا ۱۳۸ و ۱۳۹.
[۲]. هر گاه توجه روی چيزی متمركز شود او را دارانا خوانند. هر گاه آگاهي و همواری به سوی نقطۀ توجه جاری شود اين را ديانا خوانند. هر گاه همان آگاهي كه سرشت نهادينش به پاكي می‌درخشد و گويی بی‌كران است او را سمادی خوانند، چون دارنا و ديانه و سمادی را با هم عمل كنند آن را سنيمه خوانند. هستی بی‌كوشش ( يوگا سوتره‌های پتنجلی ) ص ۱۲۵.
[۳]. جاپا يوگا، سووامی شيواناندا، ص ۱۷ و ۳۴.
[۴]. كتاب دايره المعارف يوگا، تأليف سووامي شيواناندا، ص ۴۵.
{5}حرکات انرژِی زا، بلون و جونز، ۵۸
