مبحث هفتاد و چهارم طرح صالحین: «فرهنگ مطالعه و کتاب‌خوانی»

بسم الله الرحمن الرحیم

کتاب و کتابخانی از منظر قران و روایات 

 دين مبين اسلام و کلام‌­الله مجيد برای مطالعه  و کسب علم  اعتبار خاصی قائل شده است. اهميت کتابخوانی در اسلام به‌قدری است که معجزه پيامبر اکرم (ص) از نوع کتاب است و در اين کتاب مقدس هم اولين آياتی که بر پيامبر (ص) نازل شده با امر به خواندن و الفاظ کتاب، قلم، و علم توأم شده است. اهميت کتاب و کتابخوانی و عظمت و شرافت کتاب در اسلام تا حدی است که خداوند متعال به قلم و به آنچه می‌نويسد، قسم ياد می‌کند. .

قرآن کريم در مورد «کتاب» معانی اصطلاحی مختلفی را اطلاق کرده است: الف) کتب شرايع دين، ب) کتبی که اعمال بندگان را ثبت و ضبط می‌کند، و ج) کتبی که جزئيات نظام هستی و حوادث واقعه را ثبت و ضبط می‌کند. هم در قرآن و هم در روايات و گفتار بزرگان بر نقش سازنده کتاب و کتابخوانی در رشد و تعالی فکری و اجتماعی انسان­ها با تأکيد فراوان اشاره شده است. به­طوري­که، در يک تقسيم‌بندی جالب، جوامع بشری را به دو قسمت جوامع دارای کتاب و جوامع بدون کتاب تقسيم می‌کند. همچنين، قرآن و روايات، کتاب و کتابخوانی را وسيله‌ای برای حفظ و سازماندهی و انتقال ذخاير فرهنگی و علمی به نسل‌های آينده دانسته بر تأثيرات معنوی و اخروی مطالعه و به ميراث گذاشتن دانش برای آيندگان اشارات فراوان می‌کند. قرآن کريم، به سبب اينکه برای علم و دانش و کسب علم و تفکر در پديده‌های جهان هستی اهميت خاصی قائل شده است، به تبع آن، برای دانشمندان و علمای دين و دانش هم فضيلت و اعتبار خاصی قائل شده و ويژگی مهم علم و دانش را، دوام و ماندگاری منافع آن هم در اين دنيا و هم در آخرت برای افراد دانسته است. به­طوري­که، در روايات و احاديث هم عالمان بر عابدان برتری دارند؛ چون منافع عبادت فقط شامل شخص عابد است ولی منافع علم هم شامل عالم و هم شامل ساير افراد می شود. به‌طوري­که، در قرآن و اسلام، کتاب و کتابخوانی از جايگاهی بس عظيم برخوردار است. بررسی آماری محتوای کلام ‌الله مجيد نشان داد که واژه کتاب به اشکال مختلف 255 بار، واژه علم 582 بار، واژه قلم 2 بار، و واژه اقرأ 3 بار در قرآن تکرار شده است. در نتيجه مطالعه و کتابخوانی و تحصيل علم و دانش از فرايض بسيار مؤکد در دين مبين اسلام، قرآن کريم و احاديث و گفتار بزرگان دانش است. به همين سبب توجه به بسترسازی‌های لازم و ايجاد مراکز کتابخوانی و کتابخانه‌ها و مراکز اطلاع‌رسانی و ترويج فرهنگ مطالعه از راه­های مختلف لازم و ضروری است.

پایان بخش اول

رسول ایمانی 10.41