حدیث شماره 14: «دو عامل مؤثر در هلاکت مردم»

مذمّت فخرفروشی در احاديث

روايات متعددی در مذمت مباهات و فخرفروشی وارد شده است که در اينجا به تعدادی از آنها اشاره می کنيم:

1- از حضرت امام محمد باقر - عليه السلام – نقل شده است كه فرمودند: «در روز فتح مكه‏ حضرت پيغمبر - صلى الله عليه و آله - بر بالاى منبر آمد و فرمود: اى مردمان! به ‏درستى كه  خداى - تعالى - نِخوَتِ جاهليَّت، و تفاخر كردن به پدران را از شما برداشت، آگاه باشيد كه شما همه از آدم هستيد و آدم از خاك است، به درستى كه بهترين بنده ‏خدا بنده‏ اى است كه تقوى را شعار خود سازد».

2- روزى قريش تفاخر بر يكديگر مى‏كردند و سلمان در آنجا حاضر بود، گفت: اما من خلق شده‏ام از نطفه‏اى نجس، و مردار گنديده خواهم شد پس به نزد ميزان  اعمال خواهم رفت؛ اگر ترازوى عملم سنگين باشد، من كريم خواهم بود و اگر سبك باشد لئيم خواهم بود.

3- اميرالمؤمنين (عليه السلام)در كلامى حكيمانه فرمودند: «ضَعْ فَخْرَكَ، وَ احْطُطْ كِبْرَكَ، وَ اذْكُرْ قَبْرَكَ »يعنی " فخرفروشى را بگذار، و كبر را ترك كن، و به ياد قبرت باش".

4- على (عليه السلام) فرمودند :« ما لاِبْنِ آدَمَ وَ الْفَخْرَ، اَوَّلُهُ نُطْفَةٌ، وَ آخِرُهُ جيفَةٌ، لا يَرْزُقُ نَفْسَهُ، وَ لا يَدْفَعُ حَتْفَهُ » يعنی " فرزند آدم را به فخر فروشى چه، ابتداى او نطفه و پايانش مردارى بدبو است، روزى او در اختيار ديگرى است، و قدرت دفع مرگ خويش را ندارد".

5- امام صادق (عليه السلام ) فرمود: دو نفر مرد در نزد اميرمؤ منان على (عليه السلام) به همديگر افتخار و فخر فروشى (در مورد نياكان خود) مى كردند امام على (عليه السلام) به آنها فرمود: آيا شما به پيكرهاى پوسيده و روهاى در ميان آتش، افتخار مى كنيد؟!

سپس (به افتخار كننده ) فرمود: اگر داراى عقل باشى، داراى خوى و خلق انسانى خواهى بود و اگر داراى تقوا و پرهيزكارى باشى صاحب كرامت و بزرگوارى هستى و  اگر نه عقل و نه تقوا داشته باشى ، بدانكه الاغ بهتر از تو است و تو بر هيچ كس امتيازى ندارى.

6- امام صادق (ع) فرمودند :«آفَةُ الدِّينِ الْحَسَدُ وَ الْعُجْبُ وَ الْفَخْرُ»  يعنی " آفت دين سه چيز است : حسد ، عجب و فخرفروشی ".

7- امام علی (ع) فرمودند :« أَهْلَكَ النَّاسَ اثْنَانِ خَوْفُ الْفَقْرِ وَ طَلَبُ الْفَخْرِ »  يعنی " دو چيز مردم را هلاک نمود : ترس از فقر و فخرفروشی ".