مقاله طنز

کارکردهای طنز

۱- انتقاد: مهم­ترین کارکرد طنز، انتقاد است که ممکن است به انگیزه های مختلفی صورت گیرد، تا جایی که گفته می شود طنز زاده اعتراض است. این انتقاد در سه سطح فرد، جامعه و حکومت که متناظر با اخلاق، فرهنگ و سیاست است می تواند جهت گیری کند و موثر واقع شود. قلم طنزنویس با هرچه که مرده و کهنه و واپس مانده و با هرچه زندگی را از ترقی و پیشرفت بازمی دارد، بی­گذشت و چشم پوشی مبارزه می کند.

۲- اصلاح درک فرهنگی مخاطب: طنز و شوخ طبعی، ابزاری است که می تواند به ما در زمینه اصلاح درک فرهنگی مخاطب یا جامعه کمک کند. در واقع خصیصه انتقادی بودن طنز در موقعیت های مناسب، به تغییر درک مخاطب از موضوع مورد بحث کمک می کند و گاه بسیار اثرگذارتر از موقعیت جدی خواهد بود.

۳- تصحیح باور: یکی از شیوه های رویارویی و برخورد غیرمستقیم با مخاطب درباره باور خطای وی، استفاده از طنز است. تغییر درک مخاطب از باورهایش وابسته به موقعیت است. موقعیت مکانی و شخصیتی مخاطب.

۴- القای خوش خلقی: شوخی ضمن القای خلق مثبت به مخاطب، رویدادهای اضطراب آور را کم خطر می سازد.در واقع از کارکردهای شوخی در فعالیت های اجتماعی رفع هم و غم از خویش و دیگران است. شوخی و طنز از لحاظ روانی و درونی، نیرویی در گوینده و مخاطب ایجاد می کند که با القای خلقیات مثبت و زدودن غبار حاصل از منفی بافی ذهنی و روانی و حتی خلقیات منفی، شادی را برای طرفین ارتباط به ارمغان می آورد. “تذکر این نکته ضروری است که طنزی که آلوده به تحقیر و تمسخر است هرگز نمی تواند شادی درونی ایجاد کند و موجب کدورت می­گردد.”

۵- تالیف قلوب: عام ترین کارکرد طنز ایجاد الفت و محبت در قلب مخاطب است.

۶- رشد فضایل اخلاقی: در رویکردی مثبت به طنز می توان گفت طنز حداقل حاوی یک ارزش اخلاقی است؛ پرهیز از خودمحوری و نوعی از خودگذشتگی، از دغدغه های شخصی فراتر رفتن و درک منافع دیگران.

در هنگام شوخی و طنز؛ در واقع، انسان با غلبه بر عواطف خودمحورانه، کسب فضیلت می کند. توجه به هیجان­ها و عواطف دیگران موجب می شود انسان در روابط اجتماعی اش خودمحورانه عمل نکند؛ این روش به مرور زمان و با تکرار به ملکه تبدیل می شود و به صورت فضیلت اخلاقی ایثار در رفتار با دیگران ظهور می یابد. طنز و شوخی با دعوت انسان به دوری از عواطف خودمحورانه، فضایل دیگری همچون بردباری در هنگام خشم و پرهیز از تعصب های قومیتی و نژادی را شکوفا می سازد.

۷- اصلاح رفتار: برای آموزش رفتار صحیح، از شوخی و طنز می توان استفاده کرد. در اسلام نقش اصلاح گری طنز با عنوان امر به معروف و نهی از منکر و تذکر تحقق می یابد.