قدیمی‌ترین غار مسكونی شمال

شاید کمتر کسی بداند که شمال همیشه سرسبز و دیدنی کشور، غارهای شگفت انگیزی در خود دارد که لقب «ترین» ها را با خود یدک می کشند. برای دیدن یکی از این ترین ها باید به شرق استان گلستان سفر کنید و سراغ غار کیارام را بگیرید. غاری که قدیمی ترین سکونتگاه سنگی مردم شمال کشور به حساب می آید.

غار كیارام در شهرستان مینودشت قرار دارد. دقیق ترش را بخواهید باید بگوییم روستای فرنگ از توابع دهستان فارسیان بخش گالیكش که در شرق استان گلستان قرار گرفته است. دسترسی و مسیرآسان این غار، آن را به عنوان یک غار ساده برای گردشگران آماتور معرفی می کند.

محلی های گلستان این غار را به نام «وسط دل دل» هم می شناسند. اما بیشترشان در گویش محلی به این غار «دره چفت» می گویند. در تقسیمات محلی، این غار در واقع جزو روستای "براین" به حساب می آید اما چون دسترسی به آن از روستای کیارام راحت تر است، این نام بر غار گذاشته شده است.

بررسی های انجام شده نشان می دهد که قدیمی‌ترین بقایای حضور انسان در استان گلستان مربوط به غار "كیارام" است و به حدود 100هزار سال پیش و دوره پارینه سنگی میانه (موسترین) می رسد. اگر گذارتان به کیارام افتاد، در جلوی در غار یك رودخانه فصلی می بینید كه هفت متر پایین تر از كف غار جاری است و اطراف آن پوشش جنگلی انبوه و متراكمی  به چشم می خورد.

این رودخانه به همراه مسیر ساده عبور و مرور غار، باعث شده بود انسان های دوره پارینه سنگی این غار را برای سکونت مناسب بدانند. ضمن این که این غار روشنایی نسبی دارد و از امنیت وموقعیت جغرافیایی خوبی برخوردار است.

عمق غار كیارام در حدود 19.5 متر است و از انتهای غار تا 24 متری دهانه از سقف آب می‌چكد! به همین دلیل یك بستر آهكی در سقف غار تشكیل شده است. كف غار هم اگرچه صخره‌ای است اما به علت سکونت دام ها بخصوص گوسفند و بز، از فضولات پوشیده شده است.

جالب است بدانید که کیارام به اندازه غارهای دیگر تاریک و مخوف نیست! بنابراین اگر وحشتتان از غارنوردی به تاریکی و مرموزی آن برمی گردد، این غار فرصت خوبی به شما می دهد تا فضای روشنش را با لذت ببینید و از سنگواره های داخل آن تجربه کسب کنید.

غار وسط دل یا همان کیارام، در تیر و مردادماه سال 1342 توسط پرفسور مك برنی مورد بررسی، شناسایی و گمانه زنی قرار گرفت. در آن زمان هیات علمی دانشگاه كمبریج به سرپرستی "چارلز مك برنی" استاد باستان- شناسی پیش از تاریخ این دانشگاه در این بررسی منطقه‌ای بین بابل و مشهد را مورد بررسی و بازدید قرار دادند كه هدف آن بررسی و شناسایی مكان‌های پارینه سنگی جدید بود.

در طول این بررسی 24دهانه غار شناسایی شد كه 10دهانه ارزش باستان شناختی داشتند و یکی از آنها همین غار کیارام بود. این منطقه یک بار دیگر در سال 1379 مورد بررسی قرار گرفت که این بار هیات بازدید کننده، ایرانی بودند و سرپرستی آن را جبرئیل نوکنده به عهده داشت.

حاصل این پژوهش كشف 26دهانه غار و پناهگاه صخره‌ای بود كه ‌از این تعداد 20دهانه دارای آثاری بودند که از استقرارهای مختلف فرهنگی در آنها خبر می دادند. یعنی مصنوعات و ابزارهای سنگی از آنها استخراج می شد و یا سنگ نگاره هایی در آنها به چشم می خورد.