خطر اوریون برای پسربچه ها!
شنبه 26 مهر 1393 12:35 PM
با فرا رسیدن ماه مهر و بازگشایی مدارس، بسیاری از والدین نگران سلامت فرزندانشان هستند، چرا که جمع‌شدن بچه‌ها در یک محیط، احتمال ابتلای آنها به انواع بیماری‌های مسری را افزایش می‌دهد.
برای نمونه، اوریون یکی از شایع‌ترین بیماری‌های مسری ویروسی است که اغلب بچه‌هایی را مبتلا می‌کند که یا واکسینه نشده‌اند یا واکسیناسیون آنها کامل نبوده است. آیا با علائم این بیماری آشنا هستید؟ از عوارض آن چه می‌دانید؟
این‌که می‌گویند اوریون باعث عقیم‌شدن پسران در آینده می‌شود، واقعیت دارد؟ آیا مصرف آنتی‌بیوتیک به درمان اوریون کمکی می‌کند؟ با ما همراه باشید تا به پاسخ این پرسش‌ها برسید.
با این که ویروس اوریون از خانواده ویروس بیماری‌های نام آشنایی مثل سرخک و شبه آنفلوآنزا و ساختارشان هم شبیه به هم است، اما این بیماری‌ها علائم و عوارض کاملا متفاوتی دارند.
این در حالی است که بدن انسان تنها میزبان طبیعی ویروس است که از طریق تماس با ترشحات آلوده تنفسی به افراد سالم منتقل می‌شود. با وجود این که در ترشحات بزاق افراد آلوده از هفت روز پیش از شروع تورم غدد بزاقی ویروس وجود دارد، حداکثر سرایت ویروس از افراد بیمار یا دچار عفونت بی‌علامت، از حدود دو روز قبل از تورم غده بزاقی بناگوشی (پاروتید) تا پنج روز بعد از شروع تورم پاروتید است.
حتی تا زمانی که تورم غده بزاقی کاملا فروکش نکرده باشد، خطر سرایت به دیگران وجود دارد. برای همین بیشتر بچه‌های همسن و همبازی با هم مبتلا می‌شوند.
کودک پس از ابتلا به اوریون، نسبت به آن مصونیت مادام‌العمر پیدا می‌کند، اما تا اتمام دوره سرایت بیماری (حدود 9 روز پس از شروع درد) نباید به مدرسه برود
دکتر ابراهیم رزم‌پا، متخصص گوش و حلق و بینی و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران در این باره می‌گوید:
این بیماری در هر سنی می‌تواند ایجاد شود، ولی شایع‌ترین سن بروز آن در کودکان 2 تا 12 ساله است. در عین حال، بیماری معمولا با علائمی مثل التهاب، تورم و درد غدد پاروتید بروز می‌کند، به طوری که غدد هنگام لمس سفت هستند و دردشان با جویدن یا بلع تشدید می‌شود.
البته این علائم اوریون بی‌عارضه است، اما نوع عارضه‌دار آن با علائمی مثل تب، سردرد، گلودرد، تورم دردناک بیضه‌ها (پسرها)، درد شکم (دختران) و... همراه خواهد بود.
کودک پس از ابتلا به اوریون، نسبت به آن مصونیت مادام‌العمر پیدا می‌کند، اما تا اتمام دوره سرایت بیماری (حدود 9 روز پس از شروع درد) نباید به مدرسه برود.
حتی بر خلاف تصور عموم نیازی نیست کودک مبتلا به اوریون از افراد دیگر خانواده جدا شود، چون تا پیش از ظاهرشدن علائم، معمولا بیماری به افراد مستعد سرایت کرده است.
اگر بزرگسالی مبتلا شود
هر چند اوریون درصد بسیار کمی از افراد بالغ را مبتلا می‌کند، اما نباید از عوارض نادر آن مثل ناشنوایی یک طرفه، از دست دادن دائمی شنوایی و ورم لوزالمعده غافل شد. حتی اگر تورم لوزالمعده ایجاد شود، بیمار در نهایت به دیابت مبتلا می‌شود.
از طرفی باید بدانید تورم بیضه که می‌تواند ناباروری ایجاد کند و همچنین تورم تخمدان که مشکلات خاص خود را به همراه دارد از جمله عوارض بیماری اوریون به حساب می‌آید.
بنابراین در صورت بروز علائمی مشابه اوریون در هر سنی، باید به پزشک مراجعه کنید و تحت معاینه و درمان قرار بگیرید.
اوریون
آیا اوریون بیماری خطرناکی است؟
ویروس اوریون روی برخی بافت‌ها و اعضای بدن اثر می‌گذارد که از همه مهم‌تر التهاب سیستم عصبی (که به شکل مننژیت چرکی، اما خوش‌خیم بروز می‌کند)، تورم لوزالمعده، التهاب گوش داخلی و التهاب بیضه یا تخمدان‌هاست، اما معمولا اوریون در بیشتر موارد بدون عارضه خاص پایان می‌یابد.
دکتر علیرضا ناطقیان، فوق‌تخصص بیماری‌های عفونی اطفال و عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران اضافه می‌کند:
در بیشتر مواقع اوریون بدون ایجاد مشکل خاصی بهبود می‌یابد، اما در صورت بازگشت تب، بروز سردرد، درد گردن، استفراغ، دردشکم، تغییر رنگ ادرار، درد ناحیه کشاله ران، تورم یا درد بیضه‌ها، سرگیجه، وزوزگوش و کاهش شنوایی، کودک باید دوباره توسط پزشک معاینه شود.
رابطه اوریون و ناباروری
به گفته دکتر ناطقیان در موارد نادر، بیماری اوریون تورم دوطرفه بیضه‌ها و تحلیل بافت آنها و در نتیجه عقیمی را به همراه دارد.
البته نباید نگرانی بی‌مورد ایجاد شود، چرا که درگیری بیضه‌ها در پسربچه‌ها قبل از سنین نوجوانی بسیار کم بوده و تورم هم معمولا یک طرفه است و با کمی استراحت و مصرف مسکن برطرف می‌شود.
بهترین راه جلوگیری از بیماری اوریون، تزریق واکسن است که باید از سوی والدین جدی گرفته شود
هر ورمی اوریون نیست
گاهی عفونت حلق یا گوش، آبسه‌های مختلف مثل آبسه‌های شدید دندان، سنگ غده بزاقی یا عوارض برخی داروها باعث بزرگ‌شدن غدد بزاقی می‌شوند و ممکن است به اشتباه اوریون تشخیص داده شوند. بنابراین با بروز هر گونه تورم در ناحیه گلو و در نهایت برای تشخیص اوریون، حتما به پزشک مراجعه کنید.
و اما درمان
در بیشتر مواقع بیماری اوریون مانند سرماخوردگی‌های خفیف، بدون دخالت دارویی خاصی درمان می‌شود، اما گاهی اوقات پزشک علاوه بر استراحت، مصرف تب بر و مسکن را توصیه می‌کند. همچنین والدین نباید به طور خودسرانه به کودک آنتی‌بیوتیک بدهند چون نه‌تنها بی‌فایده است، بلکه مقاومت بدن نسبت به این دارو را افزایش می‌دهد و در صورتی که کودک در آینده نیاز به مصرف آنتی‌بیوتیک داشته باشد، دارو کارایی لازم را نخواهد داشت.
از طرفی پرهیز غذایی خاصی لازم نیست، اما بهتر است غذاها یا آبمیوه‌های ترش در این دوره مصرف نشود. استفاده از کمپرس گرم یا سرد هم بسته به تشخیص پزشک می‌تواند شدت درد را کاهش دهد.
اصلی به نام پیشگیری
واکسن اوریون همراه با واکسن سرخک و سرخجه در مجموعه‌ای به‌نام MMR به کودکان تزریق می‌شود.
به همین دلیل هم بهترین راه کنترل بیماری اوریون تزریق واکسن است که باید از سوی والدین جدی گرفته شود، اما پیشگیری دیگری به دلیل دوره نهفتگی بیماری مطرح نیست.
دکتر احمد رضائیان متخصص گوش و حلق و بینی نیز می گوید :
« اوریون یک بیماری ویروسی است که معمولا در فصل بهار و زمستان کودکان را مبتلا می کند.
ویروس این بیماری از طریق بزاق یا ترشحات فرد آلوده وارد حلق فرد سالم شده و در غده بزاقی بناگوشی (پاروتید) تکثیر می شود.
دو سوم موارد این بیماری معمولا با بزرگی و ورم ناحیه بناگوشی یک طرف شروع می شود که بعد از حدود 24 ساعت علایم دیگری مثل تب، سردرد، بی قراری، بی اشتهایی و گوش درد نیز اضافه می شوند.
ویروس بیماری اوریون ممکن است باعث ورم پانکراس (پانکراتیت) یا مننژیت و یا ورم و التهاب بیضه (اورکیت) شود.
یکی از عوارض خطرناک اوریون برای پسران، عقیمی است.
یک چهارم بیماران مذکر بالغ مبتلا به اوریون دچار اورکیت می شوند که در موارد بسیار اندکی هر دو بیضه گرفتار می شوند که در چنین صورتی ممکن است منجر به عقیمی شود.
عارضه خطرناک ولی کم در بیماری اوریون از دست دادن دائمی شنوایی است که معمولا فقط یک گوش را درگیر می کند. این کاهش شنوایی به طور ناگهانی شروع شده و با سرگیجه، وزوز گوش، عدم تعادل و استفراغ همراه است.
ویروس اوریون از چند روز قبل از تورم بناگوش تا دو هفته بعد ازآن در بزاق فرد مبتلا وجود دارد. لذا قبل از بروز تورم نیز فرد بیمار می تواند افراد سالم را مبتلا کند.»
