خودشناسی از منظر امیرالمومنین علی (ع)
معصومین(ع)، ضمن روایات متعددی اهمیت و ارزش خودشناسی را تذکر داده و پیروان خویش را به این نکته متوجه نموده اند که معرفت نفس، مایه پیروزی و موفقیت انسان هاست و خودناشناسی موجب سقوط و تباهی آنان است.
حضرت علی (ع) میفرماید:
1. به خویشتن نادان مباش. زیرا کسی که خود را نشناسد، هیچ چیز را نمیشناسد.
2. کسی که موفق به خودشناسی شود، به بزرگترین پیروزی دست یافته است.
3. برترین خرد، خودشناسی انسان است. پس هر که خود را شاخت خردمند شد و هر که خود را نشناخت گمراه گشت.
4. هر که نفس خود را شناخت، به جهاد با آن برخاست و هر که آن را نشناخت، به حال خود رهایش کرد.
5. دانا کسی است که قدر خود را بشناسد و در نادانی از آن همین بس که ارزش خویش را نشناسد.
می توان گفت که امیرالمومنین علی (ع)، خودشناسی را زمینه ساز انجام وظایف انسانی و نشانه خودباوری میشمارند. به همین علت خودشناسی نسبت به سایر علوم در مرحله نخست قرار دارد.
زیرا:
اوّلاً: آدمی از راه خودشناسی به دیگر شناسی دست می یابد،
دوّماً: انسان واجد تمام خصائص دیگر موجودات است، لذا اگر خود را شناخت به طریق اولی دیگر موجودات را شناخته است،
سوّماً: با خودشناسی میتوان خدا را شناخت؛ زیرا زمانی که خودش و جهان اطرافش را شناخت به این نکته پی میبرد که جهان حتما پدیدآورنده ای باید داشته باشد که به هیچ وجه شبیه آفریده هایش نیست.
