این ستون کعبه مقابل چشمان مختار سوخت

موزه‌ی مکه پناهگاهی است برای بخشی از تاریخ متأخر کعبه؛ در سرزمینی که آل سعود تحت تأثیر تفکر وهابیت، سال به سال آن‌را از آثار ارزشمند مربوط به تاریخ اسلام تهی می‌کند.

به گزارش خبرنگار ایسنا، در فاصله‌ی چند کیلومتری محوطه‌ی مسجدالحرام و شعب ابی‌طالب، در مسیر قدیمی مکه به جده، ساختمانی قرار دارد که موزه‌ی حرمین شریفین است و بازدید از آن فقط به‌وسیله‌ی حواله‌های گروهی و آن هم به میزان محدود امکان‌پذیر است. این محدودیت، هم از نظر تعداد نفرات برای بعثه‌های حج کشورهاست، هم از نظر مدت زمان بازدید.

موزه‌ی حرمین شریفین در مکه در یکی از کاخ‌های قدیمی آل سعود، حدود 12 سال است که تأسیس شده و برخی اشیای آن هنگام اجرای طرح‌های توسعه‌ی حرمین شریفین کشف شده‌اند. مقدار قابل توجهی از میراث مربوط به مبدأ اسلام نیز با توجه به سال‌ها خادم‌الحرمین بودن عثمانی‌ها، در ترکیه نگهداری می‌شوند. بیشتر اشیای موزه‌ی مکه اما به چهار قرن گذشته مربوط می‌شوند و قدیمی‌ترین آن‌ها بخشی از ستونی چوبی است که در سال 65 هجری قمری یا چهار سال پس از واقعه‌ی کربلا، در زمان خلافت عبدالله بن زبیر درون کعبه نصب شده بود.

آنچه در این موزه‌ی نه‌چندان بزرگ دیده می‌شود، بیشتر اشیای مربوط به مسجدالحرام و کعبه‌ی معظمه است؛ اما در این میان، برخی اشیای مربوط به مسجدالنبی (ص) در سنوات و قرون گذشته نیز وجود دارد. سالن ورودی، سالن مسجدالحرام، سالن کعبه، سالن تصاویر، سالن نسخه‌های خطی، سالن مسجدالنبی و سالن زمزم بحش‌های مختلف آن‌را تشکیل می‌دهند.

اولین مقصوره سنگ مقام ابراهیم (ع)، طوقه‌ی چاه زمزم متعلق به سال 1099هجری قمری، طوقه‎های نگه‌دارنده‌ی سنگ حجرالاسود، دستگاه قدیمی بافندگی پرده‌ی خانه‌ی خدا، پلکان در خانه‌ی کعبه اهدایی هندوستانی‌ها در 170 سال پیش، ستون‎های قدیمی مقام حضرت ابراهیم (ع) قرن 9 هجری قمری، ناودان طلای قدیم، برخی سرستون‌های قدیمی کعبه و صندوقچه‌ی نگه‌داری گلاب دوآتشه‌ی کاشان که از دیرباز برای شست‌وشوی خانه‌ی خدا از آن استفاده می‌شد، از جمله‌ی اشیای جالب توجه این موزه هستند.

همچنین درهای باب صفا از درهای شش‎گانه و ستون‎ها و کتیبه‎های داخل مسجدالنبی قرن هشتم، در قدیمی باب مجیدیه مسجدالنبی (ص)، کتیبه‌ی منصور دوانیقی و کتیبه‌ی صمدیه همراه اثر شبیه‌سازی‌شده‌ی یکی از قرآن‌های عصر خلیفه‌ی سوم که اصل آن در ترکیه نگهداری می‌شود و نیز برخی عکس‌های قدیمی از وضعیت خانه‌ی خدا و برخی مکان‌های دیگر، از دیگر داشته‌های این موزه هستند.

در واقع می‌توان گفت جالب توجه‌ترین دارایی این موزه، بخشی از ستون سوخته‌ی کعبه است که در زمان پرده‌داری آل زبیر و قیام مختار، در حمله‌ی قشون یزید و در نتیجه‌ی استفاده از منجنیق‌های آتش‌افروز، سوخت.

متن و عکس از: علیرضا بهرامی