تلاش قبایل سنی برای تشکیل نیروی ویژه مبارزه با داعش

، در سال‌های اخیر و به ویژه پس از سرنگونی صدام در پی حمله آمریکا به عراق، قبایل سنی این کشور به عنوان یکی از کانون‌های مهم قدرت مورد توجه قرار داشته‌اند. اکنون و در شرایطی که تروریست‌های داعش به خطری برای کل عراق تبدیل شده‌اند، به نظر می‌رسد این قبایل از رویکرد اولیه خود مبنی بر همسویی با داعش فاصله گرفته و در پی ایجاد نیرویی منسجم برای مقابله با آن هستند.

سایت نشریه «کریستین ساینس مانیتور» در مطلبی به تحلیل جدید‌ترین تحولات در عرصه مبارزه با داعش در عراق پرداخته و می‌نویسد، قبایل سنی عراق که در آغاز از چالشی که داعش برای دولت شیعه مالکی در بغداد ایجاد کرده بود استقبال می‌کردند، اکنون به شدت از خشونت‌های فرقه‌ای این گروه نگران بوده و در صدد فراهم کردن زمینه برای مبارزه با آن هستند.

به نوشته مانیتور، هم اکنون این گروه‌ها می خواهند نیرویی را به عنوان گارد ملی از طریق عضوگیری از افراد محلی ایجاد کنند تا وظیفه مبارزه با داعش را بر عهده بگیرد.

هم اکنون در شهر موصل، روابط نزدیک سابق میان سنی‌ها و داعش از میان رفته است. چندین ماه سلطه داعش بر این شهر (از ماه ژوئن) که با وضع قوانین و مقررات سخت اجتماعی و تخریب آرامگاه‌های مذهبی چند صد ساله همراه بوده، سبب شده مردم محلی به تشکیل حلقه‌های مقاومت زیرزمینی و مخفی روی بیاورند؛ کاری که شاید  حتی به بهای جانشان تمام شود.

یکی از ساکنان موصل که خود را احمد یونس معرفی می‌کند، در این زمینه می‌گوید: «انقلاب باید از درون اتفاق بیفتد. بیشتر مردم قبلاً حامی داعش بودند، اما اکنون احساس شرم و پشیمانی می‌کنند». مردم محلی می‌گویند به تازگی چهار تن از تروریست‌های داعش به دست محلی‌ها به هلاکت رسیده‌اند و دو تن دیگر نیز تا حد مرگ کتک خورده‌اند.

این تمایل فزاینده برای به چالش کشیدن سلطه داعش، در دیگر مناطق عراق که تحت کنترل این گروه است نیز دیده می شود و همین امر، سبب افزایش حمایت سنی‌ها از ایده تشکیل گارد ملی برای مقابله با تروریست‌ها شده است؛ ایده‌ای که از سوی دولت جدید عراق و همچنین آمریکا نیز حمایت شده است.

بنا بر این گزارش، این ایده که از سوی حیدر العبادی، نخست وزیر جدید عراق مطرح شده، مبتنی بر توانمندسازی مردم محلی برای تأمین امنیت خود و ایجاد یک مرکز فرماندهی در سطح استانی است که البته باید در چهارچوب تشکیلات امنیت ملی عراق ادغام شود؛ ایده‌ای که در ذهن سنی‌ها وجود دارد، تشکیل نیرویی مشابه آن چیزی است که در فاصله سال‌های ۲۰۰۵ تا ۲۰۱۰ برای مبارزه با القاعده به آمریکایی‌ها کمک می‌کرد.

این ایده به ویژه از آنجا تقویت شده که باراک اوباما در جریان سخنرانی اخیر خود درباره راهبرد آمریکا برای مبارزه با داعش گفت، آمریکا از تلاش‌های عراق برای تشکیل یک گارد ملی جهت کمک به جوامع سنی این کشور در راستای آزادی از شر داعش حمایت می‌کند.

با این حال، هنوز جزئیات تشکیل این گارد ملی، اینکه چه کسی مسئولیت آن را بر عهده دارد و پرداخت حقوق نیروهای آن با چه کسی است، مشخص نشده است. مقامات عراقی امیدوارند در دو هفته آینده، طرح تشکیل این نیرو در پارلمان این کشور به تصویب برسد.

به هر ترتیب، به نظر می‌رسد صرف آگاهی یافتن قبایل سنی عراق از خطر و تهدیدی که از داعش ناشی می‌شود و زمینه سازی برای مقابله با این تهدید، تحول بسیار مهمی به شمار می‌رود. البته در این میان، نباید از نظر دور داشت، با توجه به اینکه قرار است نیروی مذکور یکپارچه از میان سنی‌ها عضوگیری کند و از سوی دیگر، دولت آمریکا یکی از حامیان اصلی آن به شمار می‌رود، بعید نیست در آینده و پس از شکست داعش، این نیرو خود به چالشی علیه دولت مرکزی عراق تبدیل شود.