علم آمار چیست؟

مختصری از تاریخچه علم آمار

واژه آمار (Statistics) از کلمه لاتین Status سرچشمه گرفته است که به معنای حالت, وضع یا موقعیت می باشد. از این واژه به عنوان ریشه واژه های Stato (دولت)، Statista (دولت شناسی یا کسی که اطلاعات راجع به دولت دارد)، Statistica (آمار)، که مجموعه معین راجع به دولت می باشد، به وجود آمده است. 

علم آمار همانند هر علم دیگر، در نتیجه نیازهای بشر بوجود آمده است و تاریخی غنی دارد بطوریکه از دورانهای گذشته تا کنون رشد و تکامل آن ادامه یافته است.

سرشماریهای بسیار ابتدایی که به هیچ رو با آمار دموگرافی و سرشماریهای امروزی قیاس شدنی نیست، بنای آمار کنونی را پی ریزی کرده و آغاز نموده است.

با ظهور سرمایه داری و گسترش تجارت، آمار در مقابل مسائل مرکب تر و پیچیده تری قرار می گیرد و حجم اطلاعات جمع آوری شده افزایش می یابد و در نتیجه کارهای آماری نیز توسعه می یابد. بطوریکه از نظر ماهیت عمیق تر، از نظر موضوع مورد مطالعه وسیع تر و از نظر وسائلی که به کار گرفته می شود کاملتر میگردد.

در تحقیق های علمی بیش از همه این فکر که آمار در قرن هفدهم به خود شکل یک علم می گیرد طرفدار پیدا کرده است. در اواسط قرن هفدهم در انگلستان یک جریان علمی پدید امد که نام‌” حساب سیاسی“ به خود گرفت. این جریان علمی را ویلیام پتی و جان گرانت آغاز کردند و بعد از آنها بنام کتب ” حسابدانهای سیاسی “ نامیده شد. این دانشمندان در برسی های خود از مشخص کننده های آمار همچون کمیت های نسبی و متوسط استفاده می کردند.

همزمان با ظهور این مکتب، در آلمان مکتب ” آمار توصیفی “ یا ”دولت شناسی“ توسعه یافت. ظهور این علم به سالهای 1660 مربوط میگردد. دانشمندان این مکتب سعی وافر داشتند که به طور همه جانبه ای با استفاده از اعداد، دولتها و کشورها را تشریح و تفسیر کنند. بین دانشمندان دولت شناس، بیش از همه ” آخن وال“ استاد دروس حقوق بین الملل و آمار در دانشگاه گوتینگن جلب نظر میکند. بعضی از آمار دانان آخن وال را پدر آمار می دانند. البته از بنیانگذاران علم آمار، قبل از دیگران می توان از ” کتله“ نام برد.