اصول طراحی پوستر 2
چهارشنبه 5 شهریور 1393 11:25 AM
سرچشمه های پوستر را، همچون مصورسازی، در گذشته های دور می توان جستجو كرد. به یك معنا، نقوش بر جسته آشوری ، ایرانی و رومی، نوعی پوستر بوده اند، زیرا رویدادهایی را به روایت تصویر، توصیف می كردند كه در واقع تبلیغی برای دستگاه حاكمه بود. به علاوه در مصر و رم باستان ساختن آگهی های همگانی یا اعلامیه های دیواری معمول بوده است. یكی از قدیمی ترین آگهی هایی كه كشف شده، پاپیروسی است كه پاداش برای باز گرداندن یك برده فراری در مصر اعلام كرده. آگهی هایی نیز از قرون وسطی باقی مانده كه روی پوست نوشته می شد، حتی بعضی از اینها دارای تصویر نیز بود.
آگهی های همگانی چاپی از اواخر قرن پانزدهم میلادی ظاهر شد. از قرن شانزدهم به بعد نمونه هایی از آگهی های چاپی كه اغلب متشكل از حروف چاپی بودند رایج گشت اما فن چاپ می بایست مراحل پیشرفته تری را طی كند تا امكان پیدایش پوستر مصور رنگی فراهم گردد. همان طور كه قبلا اشاره نمودیم ابداع روش لیتوگرافی نقش مهمی را در گسترش چاپ رنگی سریع و ارزان ایفا كرد. البته فن چاپ رنگی و گسترش آن به تنهایی در پیدایش هنر پوستر سازی موثر نبود، بلكه زندگی در شهرهای بزرگ و صنعتی كه نوع جدیدی از ارتباطات همگانی را كه زاییده پیچیدگی زندگی مدرن شهری بود به همراه خود آورد عامل اصلی بود. در پوستر های اولیه که وظیفه معرفی یک کالا یا یک اثر هنری را بر عهده داشتند کلمات و حروف تنها به اطلاع رسانی پوستر کمک می کردند و به عنوان یک عنصر بصری در اندازه های مختلف فضای پوستر را در می گرفتند.
آگهی های نمایش اولین نمونه های آگهی دیواری بودند که ضمن تحول ، اصول و قواعد پوستر سازی را پی ریزی کردند . در اوایل قرن نوزدهم در برخی کشورهای اروپایی ، بخصوص در انگلستان ، بر تعداد تماشاخانه ها افزوده شده بود ، و مردم از نمایش استقبال می کردند .
در آن زمان به تماشاچیان قبض هایی می دادند که هم کارکرد بلیط را داشت و هم برنامه در آنها توضیح داده می شد . قبض ها ی مذکور با حروف چاپی معمول در مطبوعات چاپ می شدند ، ولی در صفحه آرایی آنها دقت زیاد مبذول می گردید .
بعدها با بزرگتر شدن ابعاد قبض ها ، آنها را بر دیوارها می چسباندند . بدین طریق « آگهی های نمایش » بمنصه ظهور رسید . در طرح و صفحه آرایی آگهی های مذبور مهارت های خاصی به کار می رفت تا تنوع و فراوانی مطلب ، حالت خشکی و یکنواختی بوجود نیاورد. به این منظور از انواع بسیار متنوع حروف چاپی که ابداع شده بود ، استفاده های مناسب می کردند و گاهی نیز تصویر کوچکی بر آن می افزودند . صفحه آرایی این نوع آگهی ها ، خاصه در هنر پوستر انگلستان ، به نحوی استمرار یافت و حتی امروزه هم اثرات خود را بر جای گذاشته است .
تدریجا ، آگهی های همگانی از آگهی های مربوط به تماشاخانه ها فراتر رفت و تبلیغات مغازه ها ، حراج ها ، وسایل حمل ونقل و مسافرت را در برگرفت .
در این آگهی ها ، گاهی حروف چاپی به صورت یک منحنی در بالای صفحه تنظیم می گردید ، و سایر مطالب بطرز زیبا و چشمگیری در صفحه آگهی گنجانده می شد . پیشرفت صنعت چاپ و پیدایش هنر عکاسی با ایجاد تحولی شگرف در طراحی پوستر به تدریج تصاویر را به درون پوستر ها کشاند تا پوستر ها به ترکیبی از نوشته و تصویر بدل شوند.
در این شرایط بود که طراح پوستر مجبور شد برای انتقال پیام به مخاطب به فراگیری اصول زیبا شناسی بپردازد و این امر رفته رفته به اصول و قواعد طراحی پوستر هویتی مستقل بخشید.
در واقع با ورود تصاویر به پوستر ها نه تنها از اهمیت نوشتار در آنها کاسته نشد بلکه به ایجاد جنبشی جدید در نحوه طراحی حروف پوستر انجامید. پوستر رنگی مصور،با نام هنرمندی فرانسوی به نام ”ژول شره“ آغاز می گردد.”شره“ با نقاشان امپر سیونیست آشنایی داشت و در كار خود از رنگهای درخشان آثار آنان بهره فراوان برد.چاپ حكاكی، با نقطه كاری، قلم زنی روی فلز و غیره،روشهایی بودند كه با بهره گیری از آنها توانست به انواع قابل ملاحظه ای از رنگها و طرحها دست یابند.
در مبحث پوستر نمی توان از نام ”هانری تولوزلوترك“ صرف نظر نمود. وی نقاشی فرانسوی است كه در دهه آخر قرن نوزدهم در حوزه هنر پوستر خود نمایی كرد. آثار او بر اساس قدرت وی در طراحی و چاپ کاتالوگ و تسلطش بر لیتوگرافی بنا گردیده است.
برحسب موضوع پوستر داراي مخاطب خاص يا عام است. ولي مهمترين زمينه آن جذب مخاطب است٫ كه نفش اصلي را در اين ميان رنگ و فرم پوستر ايفا مي كند در هنگام طراحی یک پوستر باید در مرحله اول موارد استفاده آن مورد نظر قرار گیرد .
امروزه اکثر ارتباطات روزمره وابسته به تبلیغات است ، تبلیغاتی همگانی و موثر در زندگی ، تبلیغاتی برای به جریان افتادن و پیشرفت ارتباطات ، عرصه خدمات و کالاها و ... ، تبلیغاتی برای فراخوانی ، هشدار دادن ، باز داشتن ، تشویق و ترویج کردن ، ... و مؤثرترین ابزار تبلیغاتی که می تواند جوابگوی تمامی این مسائل شود پوستر است ، که در دید همگان عرضه می شود و به دلیل قابلیت و گنجایش موارد بیشتری که در مورد موضوع دارد بیشتر مورد استفاده قرار می گیرد .
محل نصب پوستر ، جنس پوستر ، چگونگی انجام مراحل تکنیکی و چاپ پوستر ، وسایل نصبی پوستر و ... از مجموعه عواملی است که در این پژوهش به آنها می پردازیم .
از نظر تبليغات پوستري موفقتر است كه با متني كوتاه٫ خلاصه٬ موجز و گويا پيام اصلي را برساند. اين متن هر چه كوتاهتر و گوياتر باشد٫ نتيجه بهتر خواهد بود. علت اين امر نيز به رسالت اصلي پوستر كه نصب در خيابان ها و معابر پر رفت و آمد است باز مي گردد. چون اولين هدف آن كشاندن رهگذران به سمت خود باقي گذاردن تاثير در ذهنشان دومين هدف پوستر است.
پس بايد به گونه اي از تركيبات بصري ( همچون رنگ٫ خطوط و ...) استفاده كرد كه نگاه بيننده پس از ديدن پوستر٫ جذب آن شده٫ بر روي شعار مورد نظر ثابت بماند.
بهترين محل براي نصب پوستر ميدان ديد-افق ديد- رهگذران است. اگر پوستري را بالاتر نصب كنيم كمتر ديده مي شود( به يك دليل واضح و بسيار روشن: كسي موقع راه رفتن بالاي سرش را نگاه نمي كند.) همچنين است نصب پوستر در ارتفاع پايين به علت گرفتن ديد عابران.
به جهت بزرگي اندازه٫ براي بهتر ديده شده بايد كمي از پوستر فاصله گرفت. پس كوچه هاي باريك و تنگ مكان مناسبي براي نصب نيست.
پوستر خبري: حاوي خبر و پيامي مصور است٫ براي يك گروه يا تمامي افراد جامعه. اين پوسترها خبري را ( از هر زمان-گذشته٫حال يا آينده-) به مخاطب مي دهند.
شامل اطلاعاتي مختصر درباره آن رويداد هستند. مثلا پوستر يك جشنواره سينمايي از زمان٫ مكان٫ رويه ي جشنواره و چندمين دوره برگزاري آن خبر مي دهد.
پوستر هدايت كننده: راهنماهاي مصوري براي مردم كه آن ها را به انجام كاري ترغيب يا از انجام آن نهي مي كنند. مانند پوسترهايي براي ترك سيگار و اعتياد به مواد مخدر طراحي شده اند و يا پوسترهايي كه اكنون در سطح شهرها براي ترغيب به واكسيناسيون ديده مي شوند.
پوسترهاي تجاري:تصوير يك كالا يا محصول بازرگاني كه براي تبليغ آن كالا يا محصول به كار مي رود. همچنين براي تبليغ يك موسسه يا خدمات آن ها.
پوسترهاي تزييني: براي تزيين و زيبايي بخشيدن به محل نصب يا شناساندن شخص يا محلي خاص به كار مي رود.
به طور كلي بر سه قسمند:
1- نقش و رنگ( هر دو با هم يا جدا) بدون حروف براي تزيين.
2- نقش و رنگ٫ بدون حروف براي شناختن بهتر يك شخص معروف.
3- منظره يا نمونه هاي نقاشي.
1.سادگي در پوستر:سادگي مقوله است كه در اغلب محصولات گرافيك جهت سرعت بخشيدن به درك مفهوم استفاده مي كنيم.در پوستر نيز سادگي را با استفاده اعمال خساست در استفاده از فرم و رنگ ايجاد ميكند.پرهيز از سادگي سبب بروز گنگي و پيچيدگي در پوستر مي گردد.
2.گويايي در پوستر:گوياي يعني با نگاه اوليه به پوستر،كليت موضوع را دريافت كنيم.در توضيح ساده تر مي توانيم بگوييم فضاي پوستر نبايد بي ربط از موضوع آن باشد.
3.جذابيت رنگي در پوستر:پوستر بايد جذاب باشد تا بتواند قابليت جلب توجه كنندگي را در بر بگيرد.شايد مهم ترين فاكتور جذابيت در پوستر رنگ باشد.طراح پوستر در حيطه موضوع مورد نظر به خوبي مي بايست رنگهاي جذاب را شناسايي و در پوستر به كار ببرد.
4. انتخاب كادر مناسب:انتخاب كادر مناسب مي بايست پيش از طراحي پوستر صورت پذيرد.كادر عمودي كادري است خبري و هر چه كادر باريكتر باشد خبر تند و تيز تر به مخاطب منتقل مي شود يا به تعبيري ديگر رسمي ترين و با سلابت ترين كادر در پوستر،كادر عمودي است.كادر افقي كادري است آرام و ساكن كه عجله اي براي انتقال پيام ندارد.مضامين داستان گونه،مذهب و طبيعت را مي توان در غالب اين كادر در نظر گرفت.كادر خشتي يا مربع كادري است دوستانه و دموكراتيك.اين كادر براي موضوعاتي همانند صلح ،آشتي و كودكان مناسب است.
5.تركيب بندي: مناسب فرم و رنگ در پوستر:قرارگيري مناسب عناصر ما در كادر پوستر نيازمند آشنايي طراح با شناخت كادر و كمپوزسيون مناسب است.
كمپوزسيون يعني تركيب بندي به جا و مناسب فرم در كادر به نحوي كه يك طرح واحد را تدائي كرده و چشم نواز باشد.گروهي از رنگها در كنار يكديگر جلوه اي زيبا و مناسب دارند.طراح با علم رنگ شناسي خود مي بايست به درستي رنگهاي مورد نياز طرح را انتخاب كند.
6.هماهنگی بین عناصر:عدم پراكندگي فرم و عناصر پوستر به نحوي كه طرح واحدي را تداعي كنند.
7.خلاقيت درطراحی پوستر:بدين معناست كه طرح ما حاكي از ايده اي مبتكرانه و خاص بوده و مخاطب را پس از دريافت آن ايده به وجد آورد.اين ايده مبتكرانه عامل جذابيت را در پوستر تقويت كرده و باعث ماندگاري آن مي گردد.
8.خوانايي در پوسترهاي نوشتاري:اگر پوستر ما به لحاظ ساختار و شكل كلي طرح نوشتاري است.در حيطه فاكتور خوانايي اين اهميت ندارد كه نوشتار از چه نوع فرم و يا جلوه هاي خاصي در طراحي بهره برده است،بلكه اين مهم است كه نوشتار حاوي غلط املائي در رسم الخط نوشته شده نبوده و مخاطب پس طي ايهام توانايي خواندن آن را پيدا كند.
9.اجراي مناسب در پوستر:اجراي مناسب در طراحي پوستر بدين معناست كه طرح نهايي عاري از ضعف و اختلال در اجرا بوده و ايده پوستر به نحو شايسته اجرا شده باشد.بعد از فاكتور خلاقيت ويژه مهم ترين فاكتور اجراي مناسب است.توضيح اينكه طراح گرافيك در واقع طراح ايده است و چه خوب است كه اجراي اثر نيز بر عهده خود او باشد،در عين حال ممكن است اجرا در پوستر به اشخاص ديگري محول كند.در فاكتور خلاقيت ويژه به اهميت ايده ناب به عنوان مهم ترين فاكتور پوستر اشاره شده اما بايد اين جمله را به خاطر سپرد:يك پوستر كه ايده ندارد اما داراي اجراي مناسب و حرفه اي است به مراتب بهتر است از پوستري كه ايده اي مناسب دارد،اما اجراي آن ضعيف است.بنابراين طراح گرافيك مي بايست با انواع تكنيك ها و نرم افزارهاي مختلف اجرايي آشنا باشد.
10.حروف گذاري مناسب تيترهاي فرعي و اصلي(Layout):انتخاب فونت يا قلم مناسب با موضوع پوستر،انتخاب رنگ مناسب حروف.(تيتر اصلي و فرعي)چيدمان مناسب در كادر پوستر به نحوي كه المان يا طرح اصلي ما در پوستر لطمه نخورد و چه بسا آن را تقويت كند Layout يا حروف گذاري مناسب مي گويند.
