بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ
به نام خداوند بخشنده بخشايشگر
آیه: يا أَيُّهَا الَّذِينَ أُوتُوا الْکِتابَ آمِنُوا بِما نَزَّلْنا مُصَدِّقاً لِما مَعَکُمْ مِنْ قَبْلِ أَنْ نَطْمِسَ وُجُوهاً فَنَرُدَّها عَلى أَدْبارِها أَوْ نَلْعَنَهُمْ کَما لَعَنَّا أَصْحابَ السَّبْتِ وَ کانَ أَمْرُ اللَّهِ مَفْعُولاً
ترجمه: اي کساني که کتاب (خدا) به شما داده شده! به آنچه (بر پيامبر خود) نازل کرديم -و هماهنگ با نشانههايي است که با شماست- ايمان بياوريد، پيش از آنکه صورتهايي را محو کنيم، سپس به پشت سر بازگردانيم، يا آنها را از رحمت خود دور سازيم، همان گونه که «اصحاب سبت» (= گروهي از تبهکاران بني اسرائيل) را دور ساختيم؛ و فرمان خدا، در هر حال انجام شدني است.
تفسیر: سرنوشت افراد لجوج
يا ايها الذين اوتوا الکتاب آمنوا بما نزلنا مصدقا لما معکم
در دنبال بحثي که در آيات سابق درباره اهل کتاب بود، در اينجا روي سخن را به خود آنها کرده ميفرمايد: «اي کساني که کتاب آسماني به شما داده شده است ايمان بياوريد به آيات قرآن مجيد که هماهنگ است با نشانههائي که در کتب شما درباره آن وارد شده است» و مسلما شما با داشتن اين همه نشانهها از ديگران سزاوارتريد که به اين آئين پاک بگرويد.
سپس آنها را تهديد ميکند که سعي کنيد پيش از آنکه گرفتار يکي از دو عقوبت شويد در برابر حق تسليم گرديد، نخست اينکه صورتهاي شما را به کلي محو کرده و تمام اعضائي که به وسيله آن حقايق را ميبينيد و ميشنويد و درک ميکنيد از ميان برده، سپس صورتهاي شما را به پشت سر بازگردانيم (من قبل ان نطمس وجوها فنردها علي ادبارها)
شايد نياز به يادآوري نداشته باشد که منظور از اين جمله از کار افتادن عقل و هوش و چشم و گوش آنها از نظر عدم درک واقعيات زندگي و انحراف از صراط مستقيم است، همانطور که در حديثي از امام باقر عليهالسلام نقل شده که فرمود: «منظور از آن محو کردن وجوه آنها در مسير هدايت و بازگرداندن آنها به عقب در مسير گمراهي و ضلالت است»
توضيح اينکه: اهل کتاب، مخصوصا يهود، هنگامي که با آن همه نشانههاي روشن در برابر حق تسليم نشدند و آگاهانه به لجاجت و عناد برخاستند، و در صحنههاي مختلف اين خلافگوئي و خلافکاري آگاهانه را تکرار کردند تدريجا به صورت يک طبيعت ثانوي براي آنها شد، گوئي به کلي افکارشان مسخ و چشم و گوششان کور و کر شد و چنين کساني به جاي اينکه در زندگي به پيش بروند به قهقرا و عقب بازميگردند و اين است جزاي آنهائي که حق را دانسته انکار ميکنند.
و اين در حقيقت شبيه همان چيزي است که در آغاز سوره بقره آيه 6 به آن اشاره شده است.
بنابراين منظور از «طمس و محو و بازگرداندن به عقب» در آيه فوق همان محو فکري و روحي و عقبگرد معنوي است.
و اما مجازات دوم که به آن تهديد شدهاند اين است که: «آنها را از رحمت
خود دور ميسازيم همانطور که اصحاب سبت را دور ساختيم» (او نلعنهم کما لعنا اصحاب السبت).
در اينجا سؤالي پيش ميآيد که اين دو تهديد چه تفاوتي با هم دارد که با لفظ «او» به معني «يا» عطف به يکديگر شدهاند؟
بعضي از مفسران معتقدند که تهديد نخست، جنبه معنوي دارد و تهديد دوم جنبه ظاهري و مسخ جسماني، به قرينه اينکه خداوند در اين آيه ميفرمايد: «همانطور که اصحاب سبت را از رحمت خود دور ساختيم اينها را نيز از رحمت خود دور خواهيم ساخت» و ميدانيم که اصحاب سبت (چنانکه به خواست خدا در سوره اعراف خواهد آمد) از نظر ظاهري مسخ شدند.
بعضي ديگر معتقدند که اين لعن و دوري از رحمت خدا نيز جنبه معنوي داشت با اين تفاوت که تهديد اول اشاره به انحراف و گمراهي و عقبگرد آنها است، و تهديد دوم به معني نابودي و هلاکت (يکي از معاني لعن همان هلاکت است).
خلاصه اينکه اهل کتاب با اصرار و پافشاري در مخالفت با حق عقبگرد و سقوط ميکنند و يا نابود ميشوند.
سؤال ديگري در اينجا پيش ميآيد و آن اينکه آيا اين تهديد درباره آنها عملي شد يا نشد؟
شک نيست که تهديد اول در مورد بسياري از آنها و تهديد دوم درباره بعضي از آنها عملي گرديد و حداقل جمع زيادي از آنها در جنگهاي اسلامي در هم کوبيده شدند و قدرتشان بر باد رفت، تاريخ دنيا نشان ميدهد که آنها بعد از آن نيز در
کشورهاي مختلفي تحت فشار شديد قرار گرفتند و نفرات زيادي را از دست دادند، و هم اکنون نيز در شرائط بسيار نامساعد و خطرناکي زندگي ميکنند.
در پايان آيه براي تاکيد اين تهديدها ميفرمايد: «فرمان خدا در هر حال انجام ميشود و هيچ قدرتي مانع از آن نخواهد بود» (و کان امر الله مفعولا).
خداوند پیامبرانی برای هدایت ما فرستادند که خاتم آنها حضرت محمد (ص) همراه با کتابی آسمانی (قرآن کریم) برای هدایت و راهنمایی ما فرستاده شده است. در کتاب قرآن نشانه های بسیاری وجود دارد تا ما بوسیله ی آن ها ایمان بیاوریم. پس حال که راه مشخص و راهنما نیز مشخص و آماده است اگر ما ایمان نیاوریم توسط خداوند مجازات خواهیم شد.
