امامت از بنیادهای اساسی دین اسلام است که بدون آن تمامیت و کمال این دیانت محقق نمیشود و هرگز از آن بینیاز نخواهد شد. احتیاج به امامت تنها برای اداره امور دینی نیست بلکه امامت در تمامی بخشهای اجتماعی، اقتصادی و سیاسی اسلام نقش تعینکنندهای دارد و استقلال، سیادت، امنیت، آزادی و آرامش امت مسلمان را تضمین میکند. شاید اساسیترین علت نیاز به امامت، مسأله انسانسازی باشد. امام و امامت است که فضیلت و نیکی را در جامعه گسترش میدهد و روحهایی به استواری کوه میپروراند، امامت است که خودمحوری، غرور، طمع، حسد و دیگر انحرافات را از ریشه میخشکاند و با تمامی کجرویها نبرد میکند.
سرمنشأ تمامی نیکیها و عامل دوام جوامع انسانی و امالفضائل، ایمان به خداوند است که امام تجسم حقیقی این اعتقاد و مبلغ آن در تمام حرکات و سکنات خود است. ایمان به خدا است که عالم را از مصائب جنگ، نابودی و دیگر تنشهای ناخواسته حفظ میکند و این ائمه بودهاند که تلاش عمدهشان مصروف تعمیق آن در میان مردم بوده است، امامان بودند که پرچم ایمان را در بلندای آسمان به اهتزاز درآوردند و برای اعلای کلمه توحید تن به دشواریهای جنگ، زندان، خانهنشینی و.. دادند و آثار درخشانی در این زمینه از خود به یادگار گذاشتند.
این نهجالبلاغه است که عمیقترین مفاهیم اعتقادی را برای ما شرح میدهد و ما را دعوت میکند تا در آفریدههای خداوندی اندیشمندانه بنگریم و زیباییهای فضائل را چنان به رخ ما میکشد که شیفتهی اخلاق اولیاءالله میشویم و آرزو میکنیم که خود، در این سلک درآییم و حقیقت گرایشهای حیوانی را چنان دقیق به تصویر میکشد که ما را از مفاسد و رذائل اخلاقی متنفر میسازد.
صحیفه سجادیه یا انجیل آلمحمد - صلوات الله علیهم - نیز نقش مهمی در لطیف کردن روحها دارد و مرغزار سرسبز ایمان است و سرچشمهی زلال تشنگان معارف و اخلاق. تمامی ادعیه مأثوره از ائمه در این نکته مشترک بوده و تزکیه نفس و پالایش روان را مدنظر قرار میدهند و درصدد نجات آدمیان از وادی جهل و غرور میباشند. در کتب احتجاجی و کلامی دلایل استواری از ائمه در دفع شبهات معاندین حق و منکرین خدا روایت شده است.
امام هادی در زیارت خود موسوم به «جامعه» به بخشهایی از کوشش و تلاش اجداد خود برای تحکیم ایمان اشاره میکند در این جا به فرازهایی از این زیارتنامه اشاره میکنیم:
«السلام علی الدعاة الی الله، الادلاء علی مرضاة الله، و المستقرین فی امر الله، و التامین فی محبة الله، و المخلصین فی توحید الله، و المظهرین لأمر الله..».
«سلام بر دعوتکنندگان به سوی حق و راهنمایان به خوشنودی خداوند، درود بر استواران در اجرای امر الهی و مستغرقان در محبت الهی، سلام بر موحدان مخلص و آشکارکنندگان امر خدایی...». امام سپس خطاب به اجداد خویش میگوید: «شما شأن، جلال و مجد خداوندی را بزرگ داشتید و نام او را برقرار نمودید و میثاق او را استوار کردید و پیمان اطاعت او را محکم نمودید. برای خدا در نهان و آشکار به نصیحت پرداختید و با حکمت و پند نیکو به راه خدا دعوت کردید و جانهایتان را در راه خوشنودی حضرت باریتعالی فدا نموده و دشواریهای ناشی از دعوت به سوی خدا را تحمل کردید و صبر نمودید. نماز را بپای داشتید، زکات دادید و امر به معروف و نهی از منکر نمودید و در راه حق به بهترین وجه به جهاد برخاستید تا آن که دعوت حق را آشکار کرده واجباتش را بیان نمودید و حدود الهی را برپا کردید. شرایع و احکامش را گستردید و سنتهای خدای را تعیین کردید و خشنودی حق را به دست آوردید تسلیم قضای حق بودید و رسولان پیشین را تصدیق کردید...». در فرازهای بالا نقش پیکارگرانه ائمه را برای به اهتزاز درآوردن پرچم توحید و دفاع از ارزشهای دینی و اسلامی به خوبی مشاهده میکنیم. آنان مخلصانه جان و مال خود را فدای حق و راه حق کردند و در این راه چشمداشتی جز از ذات مقدس خداوندی نداشتند.
****