بوی بهشت، بوی گناه

انسان با اندیشه و رفتار خویش جان خویش را می‏سازد. چگونگی آینده انسان به اندیشه‏ها و رفتار وی گره خورده است. انسان در راه تکامل روحی خویش نه تنها به آن مرحله راه دارد که بهشت برین و روح و ریحان نصیب وی می‏شود، که پاداش نیکی‏های خویش را می‏یابد، یوم تجد کل نفس ما عملت من خیرا محضرا. [1] بلکه در این مسیر به آن مرحله می‏رسد که خود انسان می‏شود بهشت برین و روح و ریحان، فاما ان کان من المقربین فروح و ریحان و جنة نعیم. [2] «اگر انسان از گروه مقربین درگاه خدا باشد خودش روح و ریحان و بهشت نعمت می‏شود.» جان خود شخص روح و ریحان می‏شود. در جان شخص نعمت‏های الهی مستقر می‏گردد. در این آیه سخن از این نیست که برای وی بهشت و نعمت و روح و ریحان باشد. این بهشت گروه اصحاب یمین می‏باشد. سخن از این است که خود فرد بهشت برین و روح و ریحان می‏شود. سخن از مقربین است که انسان هایی برتر از اصحاب یمین می‏باشند. 
انسان تبهکار نیز در راه فساد و تباهی به مرحله‏ای می‏رسد که خود آتش زا می شود! خود می‏شود جهنم و عذاب! تباهی و ظلم، آتش است. انسان تبهکار وقتی به تباهی استمرار داد خودش به آن مرحله‏ای می‏رسد که آتش می‏شود، فاتقوا النار التی وقودها الناس و الحجارة. [3] «از آتشی که آتش گیره و سوخت آن را مردم و سنگ‏ها تشکیل می‏دهند برحذر باشید.» یعنی خود گناه کار آتش زا شده و دیگران را هم به آتش می‏کشد. اینها حقیقت آیات قرآن ناطق است. اینک کوثر معارف و همتای قرآن، موسی بن جعفر علیه‏السلام همین حقیقت را شفاف می‏سازد. فرزندش عبدالله از وی سؤال می‏کند آیا فرشتگان از نیت خیر انسان باخبر می‏شوند. اگر کسی تصمیم بر انجام کار خیر یا گناه دارد آیا فرشتگان متوجه می‏شوند. امام در پاسخ این سؤال با بیان گویا مطلب را شفاف می‏سازد و می‏فرماید: آیا بوی گند و کثیف و بوی خوش یکسان است. هنگامی که انسان نیت کار خیر می‏کند از جان وی بوی خوش متصاعد می‏گردد، خرج نفسه طیب الریح... و هنگامی که تصمیم بر تباهی می‏گیرد، بوی گند از وی بالا می‏رود، خرج نفسه منتن الریح.... [4] . 
روح و ریحان همان اندیشه‏ها و رفتار انسان است. جهنم و بوی گند همان تصمیم‏ها و رفتار ناپسند انسان می‏باشند. آنها انسان را بهشت برین می‏کنند. اینها انسان را به جهنم گندیده تبدیل می‏نمایند. آن یکی می‏شود بهشت این دیگری می‏شود جهنم. تصمیم و نیک اندیشی و رفتار پسندیده بهشت و بوی خوش عطر آگین است، تباهی در فکر و رفتار، جهنم است و گندیدن و گنداندن دیگران. 

پی نوشت ها:
[1] آل عمران، 30. 
[2] واقعة، 89. 
[3] بقره، 24. 
[4] اصول کافی، کتاب الایمان و الکفر، باب من یهم الحسنة او السیئة، ح 3.