«عیبة» به معنی جامهدان و چیزی که لباسهای فاخر و اشیای گرانبها را در آن قرار میدهند، میباشد. از آنجایی که علوم الهی بسیار گرانبها است و هر کسی لایق نگهداری آن نیست و طاقت تحمّل آن را ندارد، امامان هدایت، جامهدان این گنجینه پربها گشتهاند.
قال علی بن الحسین علیه السلام: «نَحنُ اَبوابُ اللَّهِ و نَحنُ الصراطُ المُستَقیمِ و نَحنُ عَیبَةُ علمِ اللّهِ وَ تَراجِمَةُ وَحْیهِ و نَحنُ اَرْکانُ توحیدِه و موضِعُ سِرِّه».[1] . امام سجاد علیه السلام میفرمایند: ماییم درهای خدا و ماییم راه مستقیم و ماییم جامهدار علم خدا، و بازگوکننده وحی او و ماییم پایههای توحید و یگانه پرستی خدا و جایگاه راز او. زمانی که در بازار کوفه اسیران کربلا را حرکت میدادند، وقتی فاطمه صغری علیها السلام - دختر امام حسین علیه السلام - شادی مردم را دید که چگونه بر شهادت امام حسین علیه السلام شادمانی میکنند، خطبهای خواند و به معرفی خاندان خود پرداخت و این چنین گفت: «یا اَهلَ الکوفَةِ یا اَهلَ المَکرِ و الغَدْرِ و الخَیلاءِ فاِنَّا اَهلُ بَیتٍ اِبتَلانا اللَّهُ بِکُم و اِبتلاکُم بنا فَجَعَلَ بَلائَنا حَسَناً و جَعَلَ عَلمَه عِندَنا و فَهْمَه لَدینا فَنَحنُ عَیبُة عِلمِهِ و وعاءُ فَهْمِهِ و حِکْمَتِهِ».[2] . ای اهل کوفه، ای اهل نیرنگ و خیانت و خودپسندی، ما خاندانی هستیم که خداوند ما را با شما آزموده و شما را به وسیله ما. پس آزمودن ما چه نیکو بود و علم خود را در میان ما قرار داد و فهمش را نزد ما نهاد. ما جامهدار دانش و ظرف فهم و حکمت اوییم. ائمّه معصومین علیهم السلام علاوه بر آنکه جامهدار علم الهیاند، وارثان علوم انبیا نیز میباشند.
قال الصادق علیه السلام: «نَحنُ وَرَثةُ الاَنبیاءِ ثم قال جَلَلَ رَسولُ اللَّهِ صلی الله علیه وآله عَلی عَلِی علیه السلام ثوباً ثُمَّ عَلَّمَهُ الفَ کَلِمَةٍ کُلَ کَلِمَةٍ تَفْتَحُ الفَ کَلِمَةٍ».[3] .
امام صادق علیه السلام میفرمایند: ما وارثان پیامبرانیم. سپس فرمودند: پیامبر بر علی جامهای پوشاند و سپس هزار کلمه به او آموخت که هر کلمه آغازگر هزار کلمه است.
بنابراین آنان معدن علم هستند که هر کس علم و دانشی خواست. باید نزد آنان فراگیرد.
قال علی علیه السلام: «نَحنُ شَجَرَةُ النَّبوَةِ... و مَعادِنُ العِلْمِ وَ ینابیعُ الحِکَمِ».[4] .
امام علی علیه السلام فرمودند: ما درخت نبوّت... و معدنهای دانش و سرچشمههای حکمت هستیم. پس آنان گنجینهداران دانش خداوند هستند.
قال رسول اللّه صلی الله علیه وآله: «قال اللَّهُ تَبارَکَ و تَعالی فی صِفَةِ اَهْل البَیتِ هُم خُزانی عَلی عِلمی مِن بَعْدکَ».[5] . پیامبر صلی الله علیه وآله فرمودند: خدای تعالی در توصیف اهلبیت فرمود: آنان گنجینهداران دانش من پس از تو هستند. بنابراین آنان زنده نگهداران علم هستند.
وَ مِن خُطبة لَه علیه السلام یذکِّر فیها آل محمَّد صلی الله علیه وآله: «هُم عَیشُ العِلمِ و مَوتُ الجَهلِ».[6] . امام علی علیه السلام در خطبهای در توصیف آل پیامبر صلی الله علیه وآله فرمودند: آنان زندهدارندگان علم و دانش و میرانندگان جهل و نادانی هستند.
پی نوشت ها:
[1] ینابیع الموده، ج 3، ص 359.
[2] اللهوف، ص 89.
[3] الخصال، ص 651.
[4] نهجالبلاغه، خطبه 109.
[5] کافی، ج 1، ص 193.
[6] نهجالبلاغه، خطبه 239.
****