در دامنه جنوبی اشتران‎کوه دو دریاچه آب شیرین به نام گهر بالا و گهر پایین وجود دارد که از یکدیگر حدود 100متر فاصله دارند. دریاچه هایی که حالا یکی از دیدنی ترین جاذبه آبی استان لرستان لقب گرفته اند.

برای دیدن این دریاچه های دوقلو باید به الیگودرز بروید. جایی بین الیگودرز و درود که دو دریاچه زیبای گهر قرار گرفته اند. دریاچه گهر در دره‎ای به همین نام در پشت اشتران‎کوه شکل گرفته است در محل دریاچه توده بزرگی از خاک و سنگ وجود دارد که چون سدی طبیعی در جلوی آبراهه‎های بالادره را گرفته و در نتیجه دریاچه به وجود آمده است. بنابراین، بنیاد دریاچه را همین توده فروریخته و جنبش گسل‎های گَهَر و دورود تشکیل می‌دهد.

دریاچه پایینی بزرگ‎تر از بالایی است که به آن کله گهر می گویند و به دریاچه کوچکتر، کره گهر. اگر از الیگودرز به سمت گهر بروید ابتدا گهر کوچک را با طولی در حدود 500 متر و عرضی در حدود 150 متر می بینید سپس به گهر بزرگ در مرز شهرستان دورود می‌رسید ولی اگر از دورود حرکت کنید پس از کمی پیاده روی به سمت کیگوران به دریاچه گهر بزرگ می‌رسید.

ساحل این دریاچه به جز قسمت مدخل دریاچه (ضلع غربی) و قسمت مقابل‌اش (ضلع شرقی) که ساحلی ماسه‌ای دارد و برای شنا مناسب است در سایر نقاط دارای ساحلی صخره‌ای است که برای شنا مناسب نیست. در قسمت پایین دریاچه، جنگلی انبوه وجود دارد که در شرف نابودی است.

در قسمت بالای آن هم جنگلی انبوه وجود دارد که این جنگل هم در معرض خطر نابودی است. از قسمت بالا، جوی آبی به دریاچه می‌ریزد که ادامه آن به دریاچه‌ای دیگر منتهی می‌شود. با حدود 40 دقیقه پیاده روی می‌شود به این دریاچه (گهر دوم یا گهر پایین) رسید. عمق آن کم است و ماهیان کف دریاچه را با کمی دقت می‌شود به خوبی دید. جریان ورودی آب دریاچه 10 فوت مکعب بر ثانیه و جریان خروجی آن حدود 20 فوت مکعب بر ثانیه می‌باشد.

علت افزایش حجم آب خروجی دریاچه وجود چشمه‌های در قسمت تحتانی آن است.آب اصلی تامین کننده در یاچه از طریق رودخانه ورودی آن یعنی رودخانه تاپله‌است که دارای آبی بسیار خنک ورنگی شفاف و بلورین با بستری مملو از سنگ ریزه یا قلوه سنگ است که بدون افت و با کمی شتاب وارد دریاچه کوچک می‌شود و پس از طی مسافتی کوتاه وارد دریاچه گهر می‌شود.

اصلی‎ترین گستره حوضه آبریز دریاچه، پهلوی جنوبی اشتران‎کوه یعنی «برآفتاب» با حدود 45 کیلومترمربع وسعت است. آب دریاچه محدود به آب‎های سطحی نیست و به نظر می‎رسد که بخشی از آب دریاچه، از چشمه‎های کف تأمین می‎شود.

دریاچه گهر زیستگاه مناسبی برای آبزیان و دیگر حیوانات وحشی است. ساحل آن به جز قسمت مدخل دریاچه (ضلع غربی) و قسمت مقابل‌اش (ضلع شرقی) که ساحلی ماسه‌ای دارد و برای شنا مناسب است در سایر نقاط دارای ساحلی صخره‌ای است که برای شنا مناسب نیست. از مهمترین ماهی‌های این دریاچه می‌توان به قزآلای رنگین کمان و قزل آلای خال قرمز اشاره کرد. پستاندارانی چون کل و بز، آهو، قوچ، خرگوش، شغال، روباه، گراز، گرگ، پلنگ، خرس قهوه‌ای و گربه وحشی را می توان از مهمترین گونه‌های شناسایی شده اشتران‌کوه به حساب آورد.

گونه‌های پرندگان این منطقه حفاظت شده 195 مورد است که مهمترین آنها می‌توان به کبک دری، تیهو، شاهین اشاره کرد. همچنین 30 گونه از خزندگان و پنج گونه دوزیست نیز در این منطقه شناسایی شدند.

با این حال به یاد داشته باشید که در منطقه اشترانکوه، انواع مارها مثل افعی یا گرزه مار نیز در این منطقه زندگی می‌کنند و باید مراقب عبور و مرورتان باشید. 

چه وقت سفر کنیم؟

ماه‌های تیر و مرداد بهترین زمان سفر به این دریاچه‌است. یکی از دره‌های بسیار زیبا اطراف دریاچه گهر به دره نی‌گاه معروف است که پوشیده از شقایق‌های رنگی و لاله واژگون است. منطقه حفاظت شده اشترانکوه در محدوده ی شهرستان‌های الیگودرز و دورود واقع شده‌است.

راه الیگودرز جنگلی و زیبا است ولی راه دورود سنگلاخی و مشکل است. این دریاچه که به «نگین اشترانکوه» معروف است یکی از زیباترین دریاچه‌های طبیعی ایران به شمار می‌رود و با ارتفاع 2360 متر از سطح دریا در میان منطقه حفاظت شده اشترانکوه واقع شده‌است.

چون این دریاچه در منطقه حفاظت شده اشتران‌کوه قرار دارد، می‌توان این دریاچه را متعلق به هر دو شهرستان ‌دورود و الیگودرز دانست. زیباترین و راحت‌ترین راه رسیدن به این دریاچه از طریق الیگودرز و از مسیر الیگودرز، خان آباد، تنگ تاپله و پس از آن پیاده‌روی تا گهر است و نزدیک‌ترین راه برای رفتن به این دریاچه از مسیر دورود است.

چطور برویم؟

دسترسی به این دریاچه بوسیله خودرو از طریق شهر الیگودرز امکان‌پذیر است که نزدیک ترین راه برای دسترسی به این دریاچه است. راه شکافی هایی که اخیرا انجام شده، باعث دسترسی آسان به این دریاچه شده است. راه قدیمی مالرو و عشایری گدار (دره دزدان) است که در فاصله تقریبی 27کیلومتری جاده الیگودرز به شول آباد، به سمت غرب (پل رودخانه مورزرین) تا آغاز تنگ «هولیون» و «تابله» می‌توان به دو قسمت «بالادره گهر» و «دره گهر» تقسیم کرد. از ویژگیهای «بالا دره گهر» وجود بیدستان هایی است که در ساحل شرقی دریاچه گهر بزرگ گسترده‌است.

مسیر الیگودرز شامل 3 ساعت با خودرو و یک ساعت و نیم پیاده روی است. کوهنوردانی که به قله‌های اشترانکوه صعود می‌کنند معمولاً برای رسیدن به گهر از مسیر روستای طیان حرکت می‌کنند. برای رفتن از مسیر طیان می‌توان از راه‌آهن تهران - خرمشهر استفاده کرد و در ایستگاه دربند بعد از ایستگاه ازنا از قطار پیاده شد. راه رسیدن به دریاچه گهر از شهرستان الیگودرز، تقریبا 70 کیلومتر است که هشت کیلومتر آن، مسیری با شیب ملایم به صورت مالروست همین سبب شده‌است که بیشتر گردشگران، مسیر شهرستان الیگودرز را برای رسیدن به دریاچه انتخاب کنند.

مسیر درود (کوه دوش دراز و سپس ورود به کوهپایه اشترانکوه) در نقاطی چون پنبه کار اندکی صعب العبور است. مسیر دسترسی درود به دریاچه گهر تقریبا هجده کیلومتر پیاده روی را می طلبد.