اختلافي که بين مذهب اماميه با مذاهب اربعه هست زياد نيست نهايت اختلاف اساسي است که بازگشت به امر خلافت منصوص مينمايد و مقدسي در احسن التقاسيم اختلافات مذاهب اربعه را نقل کرده است چنين ميگويد:
اعلم ان الناس قد عدلوا عن مذهب ابيحنيفة في اربع، صلوة العيدين الابز بيد و صدقة النخيل و توجيه الميت عند الموت و التزام الاضحيه.
مذهب ابوحنيفه موارد اختلاف و لغزش خيلي داشت که پيروان اين چهار عدول کردند درباره اين چهار چيز که نماز عيدين و صدقه نخلها و روبرو نمودن مرده و التزام کشتار باشد. و باز ميگويد:
و عدلوا عن مذهب مالک في اربع الصلوة قدام الامام الا بالمغرب و يوم الجمعه بمصر و في اکل لحوم الکلاب الا بمدينتين بالمغرب تباع جهرا تطرح في عرائس مصر و يثرب سرا و في الخروج من الصلوة بتسليمة واحده
پيروان مالک هم از قوانين او عدول کردند نماز مقدم بر امام مگر در نماز مغرب و روز جمعه به مصر و خوردن گوشت سگها در مغرب آشکارا و در دو مدينهسرا و در خروج از نماز به يک سلام دادن.
و عدلوا عن مذهب الشافعي في اربع الجهر بالبسمله الا بالمشرق في مساجد اصحابه و کذلک القنوت بالفجر و في احتضار النيه في تکبيرة افتتاح و في ترک القنوت في الوتر.
پيروان شافعي هم در بلند گفتن بسم الله و قنوت نماز صبح و احتضار نيت در تکبيرة الاحرام و ترک قنوت نماز وتر انحراف جستند.
و عدلوا عن مذهب داود في اربع تزويج ما فوق الاربع و اعطاء الاثنين النصف و لا صلوة لجار المسجد في المسجد و في مسئلة العول
پيروان داود هم در چهار چيز عدول نمودند زن بيش از چهار گرفتن و نصف ارث به زن دادن و نماز براي کساني که همسايه مسجد هستند بايد در مسجد بخوانند و در مسئله عول که از مسائل ارث است.
و عدلوا عن اصحاب الحديث في اربع المتعه في الحج و المسح علي العمامه و ترک التيمم في الرمل و انتفاء الوضوء في القهقهه
و پيروان اصحاب حديث و اخباريين هم در باب متعه و حج و مسح بر عمامه و ترک تيمم در شن و بطلان وضوء در قهقهه از احکام ادعدول کردهاند
و عدلوا عن مذهب الشيعه في اربعه المتعه و وقوع طلاق الثلاث واحده و المسح علي الرجلين و الحيله في الاذان.
مسلمين از پيروان مذهب امام در متعه و سه طلاق در محل واحد و مسح بر پاها و تغيير کلمه حي علي خيرالعمل انحراف يافتند بعدا شرح خواهيم داد.
****