یادها و یادداشت‌هایی از زندگی امام خمینی(ره)

تبیّن در لیالی مقمره
در اوایل ماه مبارک رمضان به طور مکرر درمورد مسئله اذان صبح که حضرت امام(ره) ملاک را تبین می‌دانستند، به خصوص در جاهایی مانند تهران به خاطر روشنی چراغها تبین کمتر قابل تشخیص است، سوال می‌شد. یک روز، درپی صحبت از اینکه چند دقیقه بعد از اذان رادیو، فجر قابل تبین است، در حالی که توجهشان به آقای رسولی و حقیر بود فرمودند:
شما یک روز بروید خارج شهر.
منظورشان جایی بود که روشنایی چراغها نباشد و ببینید چه موقع تبین حاصل می‌شود. به خاطر مشکل قصد اقامت این کار انجام نشد و بعد از چند روز حضرت امام(ره)، با لحنی خاص و تعریض گونه از تاخیر ارائه نتیجه، از قضیه سراغ گرفتند که موجب انفعال و شرمندگی ما شد. به هر حال، محذور هنوز برای اینجانب باقی بود آقای رسولی روز بعد، به تنهایی در پی تحقیق رفتند. آنگاه که مشرف شدیم، به عرض رساند که تا حدود نیم ساعت بعد از اذان، طلوع فجر قابل تبین و مشاهده بود. ولی حضرت امام(ره) ضمن عدم قبول فرمودند:
این طور نیست 10  الی 15 دقیقه بیشتر نیست. (63/3/23)
حضرت امام(ره) در مناسبتی دیگر در مورد تبین لیالی مقمره – که همان شبهایی است که در اثر وجود نور ماه در هنگام طلوع فجر، تبین از زمان واقعی طلوع فجر موخر است – ضمن آنکه تبین را احتیاط واجب دانستند، در مورد لیالی مقمره نیز به بعضی تا بیست و پنجم و بیست و ششم ماه گفته بودند، فرمودند:  تا بیست و دوم، بیست و سوم و شاید فقط تا بیستم ماه باشد.
آقای رسولی معروض داشت در گذشته ظاهرا در مورد تبین فتوا بود. فرمودند: بله، ولی الان احتیاط واجب می‌دانم.
آقای حاج احمد آقا نیز که در وقت، حضور داشتند، گفت به هر حال لازم است که صبر کنند. حضرت امام(ره) فرمودند:
احتیاط واجب است. فرقش این است که می‌توانند به دیگری رجوع کنند. (67/8/16)
قابل ذکر است که طی ماههای قبل، دو نفر از فضلای حوزه علمیه قم رساله‌های تحقیقی پیرامون مسئله عدم وجوب تبین نوشته و برای حضرت امام(ره) ارسال داشته بودند که به محضرشان تقدیم شده بود.

بیش از حد نیاز ...
یکی از طلاب در مورد شهریه حوزه‌های علمیه که از وجوهات شرعیه تامین می‌شود سوال کرده بود که اگر سر سال خمسی، مقداری از شهریه زیاد بیاید خمس به آن تعلق می‌گیرد یا خیر؟ که حضرت امام(ره) فرموده بودند:
بیش از حد نیاز نباید بگیرند.