دوره آموزشی طنزآرایی(کاریکاتور)

از کجا سوژه بیاوریم؟

می گویند نویسنده خوب، آن است که بتواند درباره همه چیز خوب بنویسد. حتی درباره «هیچی». اصلا متنهایی وجود دارند که به آنها می گویند: «هیچاهیچ». یعنی هیچ موضوع مشخصی ندارند. این «هیچاهیچ» ها به گونه ای معلوم کننده ی میزان قدرت کسی است که قلم را بر کاغذ می چرخاند. یک جور زورآزمایی قلمی. یعنی نویسنده خوب کسی نیست که بتواند درباره هیچ بنویسد، بلکه کسی است که بتواند درباره هیچ، خوب بنویسد. یادتان هست درباره «شکستن شاخ غول زبان» صحبت کردیم؟ اینجا جایی است که باید دوباره یادش کنیم. نویسنده خوب، خوب می نویسد، حال خواه موضوع، لنگه کفش باشد، یا سیاست کشورهای صنعتی در عرصه بین الملل یا مسواک زدن.
طنز نویس خوب هم، می تواند هر سوژه ای را پرداخت ِ طنازانه کند. تنها چیزی که این «هر» را محدود می کند، خط قرمزهایی است که به باورهای شما و خوانندگانتان مربوط می شود. هر کسی برای خودش در شوخی، مرزهایی دارد. مثلا من هیچوقت در یک جمع غریبه، برادرم را دست نمی اندازم. یا دست کم حدود شوخی را به تناسب موقعیت و جمعی که در آن هستم حفظ می کنم.
غیر از این شما باید بتوانید درباره هر چیزی طنز بنویسید.
اما یک نکته جالب و طلایی وجود دارد. هرچه مطلب شما به دغدغه های مخاطبانتان نزدیک تر باشد، برایشان خنده دار تر جلوه می کند. مثلا در روزگاری که بنزین، تازه سهمیه بندی شده بود و همه در کوچه و خیابان از سهمیه بندی بنزین و گرفتاری هایش می گفتند، این سوژه خیلی خوبی برای طنز نویس یک روزنامه یا هفته نامه می توانست باشد. مردم به شوخی هایی که در زندگیشان جاری است بیشتر می خندند. به خاطر همین هم فوری دست به کار می شوند و برای سریالهایی که بورس روز است، اس. ام. اس می سازند و تمام شهر را با آن پر می کنند.
اما مثلا همین سوژه سهمیه بندی، این روزها دیگر مساله داغ روز نیست. می شود بابتش طنز نوشت. طنز خوبی هم نوشت. اما نباید توقع داشت مردم در حد قبل به آن بخندند.
بعضی سوژه ها هم دغدغه های همیشگی اند: ازدواج، کنکور یا چیزهایی از این دست. اینها مثل سوژه های خبری نیستند که ناگهان گل کنند و دست به دست بچرخند. اما ماندگاریشان بیشتر است. تاریخ مصرفشان طولانی تر است. تا مدتها می شود آنها را خواند و فهمید و لذت برد. حتی تا چند نسل بعد.
درباره دفتر سوژه هم که حتما تا به حال شنیده اید. همان دفتر کوچکی که می گویند نویسنده ها و روزنامه نگارها خوب است با خودشان داشته باشند تا سوژه هایی را که به ذهنشان می رسد در آن حبس کنند تا فرارنکند. خود من، هم در گوشی موبایلم فایلی برای این کار دارم، هم در لپ تاپم و هم در دفترچه کوچکی که توی کیف جیبی ام جا می گیرد.