مشهد، هم زیارت هم سیاحت

شهر بزرگ و زیبای مشهور به دلیل وجود حرم امام رضا (ع) سالانه گردشگران بیشماری را به سمت خود می کشاند. این شهر زیارتی، تقریبا در همه روزهای سال میزبان گردشگران داخلی و خارجی است. اما علاوه بر زیارت، برای سیاحت نیز مکان های متعددی در داخل شهر و اطراف خود دارد که برخی از آنها را به شما معرفی کرده ایم.

آرامگاه فردوسی

 آرامگاه حکیم ابوالقاسم فردوسی توسی در میان باغی مصفا به فاصله ۲۰ کیلومتری شمال شهر مشهد واقع شده است.

ساختمان فعلی آرامگاه از شیوه معماری هخامنشی به ویژه آرامگاه کوروش الهام گرفته است. نمای بیرونی بنا شامل عناصر تزئینی هخامنشی به خصوص ستون ها و سرستون ها است و اشعاری که بر اضلاع چهارگانه بنا نگاشته شده از حکیم فردوسی و معرف اندیشه و شخصیت وی می‌باشد. بخش فوقانی بنا بصورت مجوف و توخالی ساخته شده و فضای داخلی آن نیز علاوه بر الهام گرفتن از معماری دوه اشکانی شامل ۲۰ ستون مرمری در پائین و ۸ ستون در بخش فوقانی است. در بخش هایی از آرامگاه نیز دیوارنگاره‌هایی از فریدون صدیقی نصب گردیده که نمایش صحنه هایی از روایات شاهنامه است.
 

موزه آرامگاه نادری

 موزه نادری در قسمت اصلی بنای یادبود آرامگاه نادرشاه افشار در دو تالار به منظور معرفی آثار تاریخی این دوره شکل گرفته است. چشم‌انداز خارجی بنا تندیس نادرشاه سوار بر اسب به همراه تنی چند از سربازانش بر فراز یک حجم سنگی مرتفع توسط مجسمه ساز شهیر ایرانی زنده یاد استاد ابوالحسن صدیقی ساخته شده است.

تالار شماره ۱: این تالار به انواع سلاح‌های دوره افشاریه، تابلوهای نقاشی از نادر و صحنه های جنگ،‌ وسایل سوارکاری مانند زین سو برگ اسب از دوره افشاریه تا قاجاریه، چند نسخه خطی ساز جمله تاریخ جهانگشای نادری و دو شمشیر متعلق به نادر اختصاص دارد که روی یکی کلمه السلطان نادر حک شده و روی دیگر یک بیت شعر طلاکوب شده است. این شمشیر در دشت مغان به سال ۱۱۴۸ هجری در روز تاجگذاری نادر از طرف ملت ایران به وی هدیه شده است.

تالار شماره ۲: این تالار در سال ۱۳۷۳ به مجموعه اضافه شد و در آن انواع سکه ظروف و دیگر اشیای اهدایی از دوره صفویه تا معاصر به نمایش درآمده است.

بقعه پیرپالاندوز

پیر پالاندوز که نام اصلی اش شیخ محمد عارف کارندهی است از عارفان سده دهم هجری و اهل روستای کارنده یا کارده درنزدیکی مشهد بود و به سبب شغل خود یعنی پالاندوزی بدین نام مشور شد. او در خط ثلث نیز تبحر فراوان داشت و امروزه بخش هایی از یک قرآن که باخط این عارف وارسته نوشته شده است باقی است.
 

امام زاده سید محمد(گنبد خشتی)

 بنای تاریخی- مذهبی موسوم به «گنبد خشتی» در یکی از گذرهای قدیمی مشهد منشعب از میدان طبرسی به نام چهار سوق نوغان قرار دارد. این بنا مدفن «سلطان غیاث‌الدین محمد» از سادات مشهور موسوی شهر مشهد است که نسب شریفش با هفده واسطه به امام موسی بن جعفر(ع) می‌رسد. بر روی سنگ مزارش این چنین کتیبه شده: « مرتضی، اعظم سلطان النقباء، غیاث‌الدنیا والدین، امیر سلطان محمد بن سلطان النقباء بدرالمله والدین طاهر…» و در ادامه تاریخ وفاتش ماه رمضان المبارک سال ۸۳۲ه.ق آمده است.

الماس شرق

یکی از ساختمان های بزرگ شهر مشهد مجتمع الماس شرق است. زیر بنای این سازه در حدود ۶۵۰۰ متر مربع و در ۵ طبقه بنا شده است. این سازه علاوه بر ۱۲۱۰ واحد تجاری دارای فضاهای جانبی دیگری نیز مانند نماز خانه رستوران ملل court food فضای استراحت مراجعین مرکز فوریت های پزشکی مراکز اداری بانکی وپست وسرویس وفضای بازی کودکان میباشد.

در مجاورت این سازه پارکینگ ۵ طبقه الماس شرق با زیر بنای حدود ۲۷۰۰ متر مربع قرار گرفته است.

مجتمع تجاری و پارکینگ طبقاتی آلتون

برج آلتون مشهد یکی از بلندترین و عظیم ترین ساختمان ها کشور است که در یک مجموعه دیدنی تجاری – اداری و فضای قابل توجه پارک خودرو با عنوان بلندترین پارکینگ طبقاتی کشور نظر هر شهروند و زائر و مسافری که برای تفرج و خرید به خیابان دانشگاه قدم می گذارد را به خود جلب می نماید.

 

بازار رضا(ع)

این بازار در ضلع شرقی خیابان امام رضا (ع) واقع شده و از مهمترین مراکز خرید زوار است. این بازار در دو طبقه احداث شده؛ است. در طبقه دوم آن کـارگـاه هـای کـوچـک صـنـایـع دستی طلاکاری و فیروزه تراشی و گلدوزی ایجاد شده است.

مجتمع تجاری پروما

مجتمع تجاری پروما یکی از بزرگترین مجتمع های تجاری مشهد است و دارای قسمت های مختلف تجاری و تفریحی می باشد. این مجتمع در بلوار فردوسی جنب میدان جانباز واقع شده است که دارای قسمت هایی از جمله سوپر مارکت، قنادی، البسه و پوشاک، لوازم صوتی و تصویری، انواع لوازم آشپزخانه و صنایع دستی و غیره … می باشد.

مجتمع تجاری زیست خاور

زیست خاور اولین برج تجاری مشهد و یکی از بزرگترین و زیباترین مجتمع های تجاری ایران می باشد و هر روزه مورد بازدید هزاران زائر و توریست قرار می گیرد. این مجتمع با تلفیقی زیبا از هنر معماری ایرانی و اروپایی و با سقف و گچبری های بی نظیر و منحصر به فرد بنا گردیده است. مجتمع دارای پله برقی و آسانسورهای نفر بر حمل بار برای کلیه طبقات می باشد.

روستای ییلاقی جاغرق

روستای ییلاقی جاغرق در 21 کیلومتری جنوب غربی مشهد و در فاصله 7 کیلومتری جنوب غربی طرقبه واقع شده است و به روستاهای عنبران، طرقدر، کردینه، تغاره و شاندیز محدود می شود. جاغرق دارای آب و هوای معتدل کوهستانی است و زمستان های سرد و تابستان های معتدل دارد. اقامت‌گاه های موقت و رستوران هایی نیز در حاشیه رودخانه یا به صورت جزیره در بخش های مختلف دره احداث شده که در فصل تابستان محلی مناسب را برای استراحت و تفریح گردشگران و دوستداران طبیعت مهیا کرده است.

روستای تاریخی پاژ

روستای پاژ در پانزده كیلومتری شمال شهر مشهد در تقاطع جاده كارده به كلات نادری واقع شده است به استناد متون تاریخی و ادبی بر جای مانده این روستا زادگاه حكیم ابوالقاسم فردوسی است.

روستای فعلی پاژ دارای 800 هكتار مساحت است كه از مجموع آن حدودا 4 هكتار به بخش مسكونی اختصاص یافته است بخشی از فضای مسكونی روستا در میان آن و بقیه بر روی تپه‌ای موسوم به قلعه بلند مكانی كه بنظر می‌رسد در گذشته محل اصلی و هسته مركزی دهكده پاژ بوده قار دارد زیرا پیرامون آن تا چندی قبل خندقی وجود داشت كه جهت ممانعت از پیشروی مهاجمین آن را پر از آب می‌نموده‌اند بجز تپه موجود در فاصله تقریبی پانصد متر از پشته اولیه بلنددیگری نمایان است كه در نزد اهالی به قلعه كهنه پاژ معروف است سفال های رنگارنگ و لعابدار پاركنده بر روی این بلندی نشانه ای از تداوم مدنیت پاژ در سدهای اولیه بعد از اسلام تا قرن نهم و دهم هجری است.

گنبد هارونیه

تنها اثر بر جای مانده از توس قدیم بنای آجری است معروف به گنبد هارونیه که در دهه های اخیر به همت انجمن آثار ملی و میراث فرهنگی خراسان مرمت و باز سازی شده است. مردم این بنا را زندان هارونیه می نامند. این بنا  مشتمل بر یک فضای وسیع مربع گنبد دار به ارتفاع حدود25 متر و وسعت  12*12   متر است در انتهای بنا سه حجره با اتاقک با تزئیناتی شامل گچبری قرار دارند تزئینات خارجی آن منحصر به قاب های عمودی و ستون نماهای طرفین ورودی می باشد.

غار مغان

این غار دارای دو دهانه می باشد یکی رو به شمال به ابعاد 6 متر در 2 متر و دیگری رو به شرق به ابعاد 12.5 در  3 متر است تا حدود 50 متر فضای داخل غار روشن است عرض ورودی در ابتدا 19 متر و ارتفاع آن در شروع 4 و تا 12 متر ادامه دارد در بعضی از نواحی از سقف غار آب می چکد در فاصله 110 متری به استلاکمیت دو قلو می رسیم در فاصله 120 متری از ابتدای غار با تنگه ای به عرض 4 متر مواجه می شویم رو به سمت غرب به ابتدای تالار دوم می رسیم تالار اول با طول 246 متر و عرض بین 11 تا 33 متر وارتفاع حدود 9 متر بزرگترین تالار در بین غارهای استان می باشد. تالار دوم به طول 29 متر و عرض 10 متر و ارتفاع 7متر می باشد. بعد از یک سر بالایی به دو حفره غربی و جنوب غربی به طول 19 متر می رسیم که هر دو به تالار سوم منتهی می شود که البته مسیر غربی بهتر و ساده تر است. تالار سوم 12 متر طول ، 7متر عرض و 6 متر ارتفاع دارد . در مقابلمان یک صخره 5متری و یک راه گربه رو در سمت راست دیده می شود. برای عبور از این قسمت نیاز به طناب و حمایت همراهان داریم . بعد از عبور از این قسمت به تالار چهارم می رسیم این تالار از طول 23 متر ، عرض 8متر و ارتفاع 6متر بر خوردار است . پس از طی حدود 23 متر به دو راهی شرقی و غربی می رسیم که طول هر کدام 17 متر است که پس از عبور از آن به یک تالار زیبا خواهیم رسید . که داخل آن یک برکه به عمق 20 تا 40 سانتی مترو ابعاد 5×4 متر می باشد . که البته آب ان غابل شرب نمی باشد .

زمان لازم برای پیمایش غار مغان 2 تا 5/2 ساعت طول می کشد برای رسیدن به دهانه غار از روستا 5/1 ساعت وقت لازم است و برگشت هم حدود یک ساعت به طول می انجامد بازدید کنندگان این غار لازم است کفش و لباس مناسب ، چراغ قوه ، آب شرب به همراه داشته باشند و حتما یک راهنمای متخصص آنها را هدایت کند .

آبشار اخلمد

این آبشار در ۲ کیلومتری روستای قدیمی اخلمد جریان دارد. آهکی بودن جنس کوه‌های اخلمد باعث پیدایش حفره‌های ژرف مدور در زیر این آبشار شده‌است.

این دره دارای دیواره‌های صخره‌ای با ارتفاع حدود ۲۰۰-۳۰۰ متر می‌باشد که یکی از بزرگ‌ترین مناطق برای ورزش مفرح سنگنوردی در ایران می‌باشد از دیواره‌های معروف آن می‌توان به دیواره سفید - الله اکبر -عقاب و... اشاره کرد. این دره دارای چندین آبشار می‌باشد که ۴ تای آنها دایمی و چندین آبشار فصلی دارد. آبشار اصلی خلمد حدود ۴۰ متر ارتفاع دارد.

آرامگاه نادرشاه

 آرامگاه نادرشاه بنایی است در مجموعه باغ موزه نادری در شهر مشهد که به یادبود نادرشاه افشار در سال ۱۳۴۲ خورشیدی توسط هوشنگ سیحون طراحی و ساخته شده‌است. این آرامگاه کوچک در سال ۱۱۴۵ هجری قمری در مجاور چهارباغ شاهی و روبروی حرم امام ضا (ع) از خشت و گل ساخته شد. قوام‌السلطنه در اواخر عهد قاجار (۱۲۹۶ خورشیدی) در محل یکی از مقابر ویران شده نادری، آرامگاه جدیدی برای وی ساخت و استخوانهای او را از تهران به مقبره مزبور حمل کردند. بنای جدید که در محل فعلی آرامگاه وی قرار داشت مدتی بر پا بود تا این که انجمن آثار ملی ایران در سال ۱۳۳۵ خورشیدی درصدد بر آمد آرامگاهی مناسبِ شأن نادرشاه برای وی در همان محل مقبره ساخته قوام‌السلطنه ساخته شود. این کار از سال ۱۳۳۶ شروع و در سال ۱۳۴۲ به پایان رسید. ساختمان جدید آرامگاه نادر شاه افشار در تاریخ ۱۲ فرودین ماه سال ۱۳۴۲ با حضور محمد رضا پهلوی به همت انجمن آثار ملی ایران در باغ نادری بازگشایی شد.

مجموعه باغ موزه نادری

آرامگاه کنونی نادرشاه واقع در ضلع شمال غربی چهارراه شهدا (نادری سابق) که پس از آرامگاه امام رضا، مهم‌ترین مکان گردشگری و تاریخی داخل شهر مشهد تلقی می‌شود. این بنا در باغی به مساحت ۱۴۴۰۰ متر مربع ساخته شده‌است. آرامگاه شامل سکویی دوازده پله‌ای، محل گور، پوششی خیمه مانند بر روی قبر، سکویی مرتفع در مجاور قبر با مجسمه نادرشاه سوار بر اسب و سه تن دیگر در پی او، یک غرفه فروش کتاب و دو تالار برای موزه‌است.

مجسمه نادر شاه سوار بر اسب به همراه تنی چند از سربازانش بر فراز یک حجم سنگی مرتفع توسط مجسمه ساز فقید ابوالحسن صدیقی ساخته شده است. مصالح مقبره غالباً از سنگهای خشن و سخت گرانیت کوهسنگی مشهد است. بعضی از قطعات سنگ بسیار بزرگ انتخاب شده تا تداعی کننده مقبره دوم ساخته خود نادرشاه باشد. پوشش آرامگاه کاملاً به مانند چادر عشایری است، که نادر در آن زاده و هم کشته شده‌است. پوشش دیوارهای داخلی آرامگاه نیز از سنگهای مرمر اُخرایی رنگ مراغه انتخاب شده تا قتل نادرشاه در داخل چادر را بهتر تداعی کند.

موزه نادری در قسمت اصلی بنای یادبود آرامگاه افشار در ۲ تالار به معرفی آثار تاریخی این دوره قرار دارد:

تالار شماره ۱: که به‌نمایش اشیاء مختلفی به‌منظور معرفی آثار تاریخی دوره افشار پرداخته است. شامل انواع سلاح‌ها، البسه و پوشاک رزمی نظامیان دوره افشار، تابلوهای نقاشی از نادر و صحنه‌های جنگ مانند تابلویی از جنگ کرنال، وسایل سوارکاری مانند زین و برگ اسب از دوره افشار تا قاجار، چند نسخه خطی نفیس از جمله تاریخ جهانگشای نادری و دو شمشیر متعلق به نادراختصاص دارد که روی یکی کلمه «السلطان نادر» حک شده و روی دیگری که در دشت مغان به سال ۱۱۴۸ هجری در روز تاجگذاری نادر از طرف ملت ایران به وی هدیه شده این بیت شعر طلاکوب شده‌است:

تالار شماره ۲: که در سال ۱۳۷۳ به مجموعه اضافه شد و در آن انواع سکه، ظروف و دیگر اشیای اهدای از دوره صفوی تا معاصر به نمایش در آمده‌است.

همچنین در گوشه شمالی آرامگاه نادر، آرامگاه محمد تقی خان پسیان سردار خراسان قرار دارد.

روستای زشک

زشک در لغت برگرفته از زو اشک به معنای چشمه های جوشان است. وجود چشمه‌سارهای متعدد و منحصر به فرد این روستا را به یکی از دیدنی ترین مکان ها در خراسان تبدیل کرده است. در مسیر رودخانه اگر پیش بروید خواهید دید در مکانی رودخانه کاملا خشک است در حالی که چند صد متر پایین تر آب فراوانی از دل زمین بیرون می جوشد و به خاطر این ویژگی است که زشک به چشمه های جوشان معروف شده است.

این روستا در شهر شاندیز قرار دارد رودخانه دائمی زشک از جنوب روستا می‌گذرد و همراه با باغ‌های زیبا و هوای مطبوع هر بیننده‌ای را محسور می‌کند. زشک از معدود ییلاقات مشهد است که با وجود نفوذ جامعه شهری و همجواری با کلان شهر مشهد هنوز هویت طبیعی خود را حفظ نموده است.

غار بیمار آب

این غار در 6 کیلومتری دهکده «کوشک آباد»، از توابع مشهد، واقع شده است. غار بیمارآب در بلندی قرار گرفته و آب فراوانی در کف آن جریان دارد. ساکنین محلی چون از آب غار بیمارآب جهت معالجه حیوانات اهلی استفاده می‌کنند، به احتمال زیاد این نام را بر آن نهاده‌اند. در ابتدای این غار یک چاه عمودی 15 متری وجود دارد که در انتهای آن آبهای چکیده از سقف غار جمع شده و تشکیل یک حوضچه نسبتا عمیق را داده است.

دهانه ورودی غار بصورت یک دهلیز به طول 3 متر است که در انتهای آن یک چاه عمودی به عمق 15 متر وجود دارد. انتهای چاه یک دالان باریک به طول 5 متر و به شکل V است که عرض آن در پایین حدود 1 متر است و به طرف سقف غار عرض آن افزایش می یابد. کف دالان را آب فرا گرفته است.

پی از طی دالان، به یک تالار به طول 4 و عرض 3 متر که سقف بسیار بلندی دارد و کف آن را نیز آب فرا گرفته است و حوضچه نسبتا عمیقی را بوجود آورده است خواهید رسید. دیواره غار در سمت راست حوضچه دارای گیره های نسبتا مناسبی است که علیرغم شیب منفی آن می توان با کمی دقت از کنار حوضچه بصورت تراورس عبور کرد . در کف حوضچه یک استلاگمیت بزرگ وجود دارد که تا نزدیکی سطح آب بالا آمده است. دیواره های اطراف حوضچه پوشیده از استلاکتیت های گل کلمی بسیار زیبایی است.

در تالار دوم این تالار حدود 10 متر طول و 5 متر عرض دارد . کف غار را خاک نرم و نمناکی پوشانده است . بر روی سقف بلند غار تعداد زیادی خفاش دیده می شود . در انتهای تالار که سقف غار کوتاه شده است ، یک ستون بسیار زیبا و صاف و صیقلی به ارتفاع 2 متر و قطر 20 سانتیمتر وجود دارد. برای رسیدن به تالار سوم و انتهای غار باید از دیواره سمت راست تالار دوم حدود 5 متر صعود کرد. دیواره دارای بافت گل کلمی نرمی است که براحتی خورد می گردد و امکان نصب هیچگونه میانی نیز بر روی آن وجود ندارد .

منطقه ییلاقی شاندیز

منطقه شاندیز واقع در 38 کیلومتری غرب شهر مشهد از دیرباز به عنوان یکی از ییلاقات دشت توس مورد توجه بوده و در گذشته نیز راه کاروانروی تابستانی مسیر شاندیز به توس از پستی و بلندی‌های همین منطقه عبور می‌کرده است. امروزه محور گردشگری شاندیز را علاوه بر ویرانی که جنبه تاریخی دارد و دارای مزار و رباطی کهن می‌باشد، روستاهای سرآسیاب، ارچنگ، خادر، شاندیز، ابرده پایین، ابرده بالا و زشک تشکیل می‌دهد.

رودخانه‌ها و دره‌های متعدد شاندیز اقلیم متنوع و چشم‌اندازهای زیبایی از طبیعت را به بیننده عرضه می‌کند. درختان و درخچه‌های غیرمثمر در منطقه شامل چنار، سپیدار، اشن، ارغوان و ارس است و از گونه‌های شاخص حیات‌وحش آن می‌توان به گوسفند وحشی، گراز، گرگ و… اشاره کرد، همینطور هدهد، توکای سیاه، دم جنبانک و… در فهرست پرندگان این منطقه قرار دارد.

پارک کوه سنگی

کوهسنگی یکی از قدیمی ترین و خاطره انگیز ترین گردشگاه های مشهد است که به دلیل وجود دو کوه سنگی مشرف به شهر به این نام خوانده می شود و در کنار رشته کوه های جنوبی مشهد واقع شده است. این تفرجگاه زیبای شهر مشهد در تابستان جاری با پذیرش حجم انبوه گردشگر، پس از حرم مطهر و آرامگاه فردوسی، رتبه سوم حضور مسافر و گردشگر را به خود اختصاص داده است.

آرامگاه خواجه ربیع

در شمال غربی مشهد در انتهای خیابان خواجه ربیع آرامگاه با شكوه خواجه ربیع واقع است. این بنا به توصیه شیخ بهایی توسط شاه عباس صفوی‌ در نیمه اول قرن هجری ساخته شده است.

موزه مردم شناسی و حمام مهدی قلی بیک

موزه مردم شناسی و حمام مهدی قلی‌بیک مشهد در کنار مقبره امیر غیاث‌الدین ملکشاه در ضلع غربی حرم مطهر واقع درخیابان اندرزگو، در مجموعه تاریخی حمام مهدی قلی‌بیک قرار دارد. این حمام، یکی از حمام‌های زیبای به جای مانده از دوره صفوی است که با قرار گرفتن در کنار مقبره امیر ملکشاه (مسجد شاه) و آب‌انبار سرسنگ و راسته بازار سرشور، یک مجموعه تأسیسات شهری را تشکیل داده است.
در وسط هشتی، حوض کوچکی به چشم می‌خورد که به احتمال زیاد، مسیر برگشت از گرم‌خانه به رخت‌کن بوده و افراد پس از بیرون آمدن از گرم‌خانه، پای خود را آب می کشیدند و سپس وارد سربینه می‌شدند.

پس از هشتی وارد گرم‌خانه می‌شویم. فضای گرم‌خانه، مربع شکل و دارای چهار ستون در وسط است که پوشش گنبدی‌شکل سقف، شامل نورگیرها بر روی این ستون‌ها قرار دارد. در اطراف گرم‌خانه، غرفه‌ها و در قسمت غربی آن، خزینه حمام قرار دارد که سطح همه آن‌ها کمی از کف گرم‌خانه بلندتر است. در کف خزینه، دیگ‌های مسی بزرگی برای گرم کردن آب دیده می‌شود. در دو طرف خزینه دو اتاق وجود دارد که یکی از آن‌ها مربوط به حوضچه‌های تصفیه آب بوده و طی عملیات بازسازی برداشته شده است.

غار کارده

روستای «کارده» در فاصله 48 کیلومتری شمال مشهد واقع گردیده و غار کارده در 3 کیلومتری آن قرار دارد. در محل مذكور كه موسوم به دره آل است دو غار در دو سمت دره قرار دارند. غار شرقی موسوم به غار اسكلت و غار غربی موسوم به غار كارده است. دهانه غار به صورت یک شکاف سنگی است که عرض تقریبی آن 1 تا 3 متر و طول آن حدود 100 متر می‌باشد. این غار کاملا خشک است و پرتگاهی خطرناک دارد. کوهنوردان، اسکلت‌هایی از انسان مربوط به زمان‌های قدیم را در درون این غار مشاهده کرده‌اند. از مشخصه های این غار تعداد زیاد راه های فرعی است که هر راه فرعی خود به ۲ تا ۵ شاخه فرعی دیگر منتهی می شود. همچنین اغلب راه های فرعی و اصلی دارای یک ارتفاع هستند و گاها راه اصلی ارتفاع و ورودی کوچکتری از راه های فرعی اطراف دارد٬ لذا با توجه به عدم وجود نشانه گذاری در داخل غار احتمال گم کردن مسیر اصلی وجود دارد.

چشمه گراب

چشمه گراب در حدود ۵۰ کیلومتری جنوب مشهد و در مسیر جاده قدیم مشهد به نیشابور واقع شده‌است. در واقع امر چشمه گراب متشکل از چندین چشمه با فواصل تقریبی ۵۰۰ متر از یکدیگر می‌باشد که اغلب دارای دهانه‌های مخروطی و مرتفع تر از سطح زمین می‌باشند. مظهر اصلی چشمه گراب که روی تپه مخروطی شکلی به ارتفاع متوسط ۳۰ متر واقع است و به نظر می‌رسد که سطح پیزومتری آن نیز حدود ۱۰ متر بالاتر از سطح دشت و اراضی منتهی به کالشور می‌باشد.

غار هندل آباد

هندل آباد در فاصله ۴۰ کیلومتری شمال غرب مشهد و در منطقه تبادکان قرار دارد. این غار به اوله هم شناخته می شود. دهانه کوچک و مستطیل شکل غار نیز در فاصله ۱۲ کیلومتری شمال غرب روستا رو به جنوب قرار گرفته است. فاصله روستا تا غار معادل با دو ساعت راه‌پیمایی است. دهانه غار، بسیار کوچک و به شکل مربعی به سمت جنوب قرار گرفته است. طول غار 90 متر و دارای استالاگمیت و استالاکتیت می‌باشد. درون غار، چشمه آب کوچکی وجود دارد که مردم محلی به آن جنبه تقدس داده‌اند و می‌گویند آب آن، آبله گوسفندان را درمان می‌کند. این غار از یک مسیر اصلی به طول حدود ۱۳۰ متر تشکیل شده که در قسمت هایی به صورت تالار بزرگ و در بخشی نیز بصورت راهرو به عرض و ارتفاع ۲ متر است. از نکات جالب توجه در این غار وجود تعداد زیادی وزغ علاوه بر خفاش ها است.

غارمزدوران

این غار در دو کیلومتری شرق قریه «مزدوران» شهر مشهد و در ارتفاعات «چاهک» و «شورلق» واقع شده است. قدمت این غار به هزاره دوم پیش از میلاد می‌رسد و در ردیف آثار تاریخی به ثبت رسیده است. غار مزدوران در 95 كیلومتری جاده مشهد – سرخس و در 3 كیلومتری مزدوران واقع است. دهانه غار در میان تخته سنگی رو به مشرق قرار دارد. عرض ورودی آن 2 متر و ارتفاع آن 2.5 متر است. این غار كه از نظر وسعت، غار بزرگی محسوب می شود، دارای 100 متر طول و 50 متر عرض و 20 متر ارتفاع است. ستون های استالاگمیت متنوع اما در تعداد كم در این غار یافت می شود. درون غار خشك است و برای تهیه آب باید از چشمه بزرگی كه در نزدیكی غار وجود دارد، استفاده كرد. در نزدیكی مزدوران چشمه های آب گرم معدنی نیز وجود دارد. این غار كه قدمت آن را تا هزاره‌ دوم پیش از میلاد تخمین می زنند در ارتفاعات چاهك و شورلق واقع شده است.