غار چال نخجیر در فاصله ۱۰ کیلومتری شمال شرقی جاده دلیجان – نراق، در دل کوه کم ارتقاع «تخت» قرار دارد
غار چال نخجیر نراق متعلق به دوره سوم زمین شناسی است و یکی از پدیدههای انگشت شمار جهان به شمار میآید که در سال ۱۳۶۸ توسط گروهی از کوهنوردان شناسایی شده است.
دهانه غار از سطح دریا حدود ۱۶۶۰ متر می باشد. این غار قدمتی ۷۰ میلیون ساله دارد. عامل اصلی و اولیه بوجود آمدن این غار،گسل معکوسی میباشد که در منطقه عمل کرده است و پس از گذشت میلیونها سال به گونه کنونی خود در آمده است.
این غار در منطقه ای به نام چال نخجیر در حدود مابین نراق و دلیجان واقع شده است. کارشناسان آن را مربوط به دوره سوم زمین شناسی میدانند و با توجه به مناظر کم نظیر اهمیت ویژه ای در امر جذب جهانگردان جهان دارد.
دهانه اصلی این غار ۱۰ متر عرض و بین ۱۰ تا ۴۰ متر ارتفاع دارد و دارای یک شاخه اصلی و چند شاخه فرعی است و در حدود ۴ کیلومتر از آن شناسایی شده است.
بالغ بر ۲ هزار متر فضای خشک در محوطه درونی این مجموعه شناسایی شده که عموما کریستالیزه بوده و تزئینات بلوری و اسفنجی کف، دیوارها و سقف آن از ناب ترین نمونههای موجود جهان است.
در این غار، سنگهای تزئینی با اشکال متنوع مانند عقاب، لاک پشت، گوزن، انسان، کبوتر و تندیسهای عظیم الجثه بلورین ایجاد شده است که بیشتر از جنس آهک است.
وجود دریاچه در بخش انتهایی و زیردست غار که دیواره، سقف و پیکرههای اسرار آمیز آن را سنگهای عجیب محاصره کرده، زیبایی زاید الوصفی به این غار داده است. ۶۰۰ متر از این دریاچه شناسایی شده و وسعت آن بیش از ۳ هزار متر تخمین زده میشود.
تهویه طبیعی هوای درونی غار در فصول تابستان و زمستان یکی دیگر از عجایب این غار شگفت انگیزاست، در تابستان خنک و در زمستان گرم است و هیچ گاه در این مجموعه بازدید کنندگان با کمبود اکسیژن روبرو نمی شوند.
تالارهای عروس، گل کلمی، آبشارگلی، فرسنگ و هیولا از جمله بخشهای دیدنی این غار نادر و عجیب است.
غار چالنخجیر در سال ۱۳۸۴ توسط سازمان میراث فرهنگی با شماره ۱۳۸۱۴ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.