پاسخ به:تاریخ هنر
یک شنبه 3 فروردین 1393 4:45 PM
کشف کوشک ساسانی در کوهدشت
با کاوش‌های باستان‌شناختی در نزدیکی کوهدشت در غرب ایران، بقایای یک بنای دوره ساسانی از خاک بیرون کشیده شده که احتمالا یک «کوشک» بوده است. کوشک عموما به کاخ‌ها و قصرهای کوچک گفته می‌شود و در این مقاله می توانید با این نوع معماری بیشتر آشنا شوید.
کشف کوشک ساسانی در کوهدشت
این بنای تاریخی در محوطه قلعه‌گوری سیمره در 70 کیلومتری جنوب‌غرب شهرستان کوهدشت در غرب ایران کشف شده است.
از این کوشک پنج اتاق مرتبط به هم، دو اتاق ستون‌دار و یک حیاط کشف شده است.
در این محوطه همچنین سفالینه‌های ساده، لعاب‌دار، مزین به نقوش کنده و برجسته، گچبریهای نفیس با نقوش هندسی، گل و بوته، انسانی و حیوانی نیز کشف شده‌اند.
طبق این گزارش، بعد از گذشت حدود 1500 سال از زمان تولید این گچ‌بری‌ها، آنها هنوز از استحکام قابل‌قبولی برخوردار هستند.
قاسم قربانی، مدیر کل میراث فرهنگی استان لرستان، گفته است یافته‌های باستان‌شناسی محوطه قلعه گوری سیمره در نوروز 92 برای بازدید عموم در محل موزه تاریخی قلعه فلک‌الافلاک به نمایش گذاشته می‌شوند.
گفت و گو با تورج دریایی،استاد تاریخ باستان ایران درباره کوشک ساسانی
آقای قربانی خبر داده که در این محوطه دو کتیبه به خط «پهلوی ساسانی» نیز روی دو کاسه سفالی کشف شده است.
این سفال‌نوشته‌ها که در ادبیات باستان‌شناسی به «استروکا» معروف هستند، نخستین نمونه‌های کشف‌شده در استان لرستان هستند.
عطا حسن‌پور، سرپرست کاوش محوطه قلعه‌گوری، در این باره گفته است: «استروکاهای کشف‌شده شامل دو کاسه سفالی است که یکی از آنها دارای سیزده سطر نوشته به شکل مدور از لبه تا کف ظرف را در بر گرفته است و دیگری دارای هشت سطر نوشته است که برای قرائت این کتیبه‌ها با زبان‌شناسان مطرحی در داخل و خارج کشور مکاتبه شده است. »
به گفته آقای حسن‌پور، کشف این گچبریهای نفیس با مضامین اساطیری از جمله نقوش گراز و قوچ می‌تواند در شناخت هرچه بیشتر از مذهب دوران ساسانی و حوزه گسترش و نفوذ آن موثر باشد.
گونه شناسی معماری در ایران
معماری ایران به دو گونه "برونگرا"و"درونگرا"تقسیم می شود.بنا هایی که ارتباط مستقیم با فضای بیرون دارند "برونگرا"و اگر دور تا دور شان را فضای سبز یا حیاط که جزو حریم محسوب می شود فراگیرد، معماری درونگرا گویند.در معماری روستاها نیز اغلب روستا های کوهپایه مانند ماسوله ازنوع برونگرا هستند.
در یک خانه درونگرا تنها فضاهای مورد نیاز در اطراف آن تعبیه می گردد.با تلاشی که در طول تاریخ در این زمینه صورت گرفته ،حیاط درونی ساختمان های مسکونی به محیطی با صفا مبدل شده است.در یک خانه درونگرا ،تنها فضایی که خارج از منطقه درونی قرار دارد هشتی ورودی است که با فضای بیرون ارتباط دارد.
قاسم قربانی، مدیر کل میراث فرهنگی استان لرستان، گفته است یافته‌های باستان‌شناسی محوطه قلعه گوری سیمره در نوروز 92 برای بازدید عموم در محل موزه تاریخی قلعه فلک‌الافلاک به نمایش گذاشته می‌شوند.
تقارن و توازن در معماری برونگرا:
معماری برونگرا ممکن است دارای چهار نما باشد،مانند کوشک ها .
کوشک ها نیز به دو نوع تقسیم می شوند:
1-یا متقارن هستندیعنی چهار نمای آن هم وزن اند
2-یا نماها دو به دو با هم متقارن هستند.
کوشک های که در داخل باغ واقع شده اند ،معمولا ارتباط نماهایشان به وسیله ایوان با محیط بیرون برقرار می شود.معماری کوشک معماری متقارن می باشد،چرا که پلان آنها معمولا متقارن است و فضا ها با دو محور عمود بر هم تقسیم می شوند.در ساختمان هایی که داخل یک مجموعه قرار دارند،نمای اصلی نسبت به ورودی آن قرینه می باشد.ولی فضا های چسبیده به دو طرف آن قرینه نباشد،هر چند ریتمی متقارن داشته باشد.برای مثال ،ساختمان عالی قاپو که در میدان نقش جهان اصفهان قرار دارد،به تنهایی بنایی کاملا متقارن می باشد.دو طرف بنا حجره ها و مغازه هایی واقع شده اند که با ریتم ممتد قرینه اند ،ولی خود بنا در محور تقارن میدان واقع نشده است. در نقشه و پلان مشاهده می شودکه محل قرار گیری بنا نسبت به ابعاد میدان غیر قرینه است.یک دیگر از عواملی که موجب این احساس و تصور می شود،تناسبات و مقیاس بنا نسبت به اطراف ان است.تناسبا ت خود میدان در عین داشتن وجوه قرینه و متقارن ،متوازن ومتعادل است.محور ورودی مسجد شیخ لطف الله با عالی قاپو در یک راستا ست؛ولی اینها نسبت به دو طرف میدان متوازن اند.در دو سه محورطولی ،میدان ورودی مسجد امام و ورودی بازار قرارگرفته است.
تقارن وتوازن در معماری درون گرا:
از بناهای درون گرا عام ،کاروانسرها و مدارس را می توان نام برد.کاروانسرها دارای پلان درونگرا هستند.نوع برون شهری آن اغلب دارای پلان متقارن با یک نمای مشخص می باشد.کاروانسرهای چهار ایوانی برحسب موقعیت و اهمیت ،دارای نمای ساده متقارن و یا نمای تز یین شده اند.تقارن نما ها معول · دو به دو ودر مواقعی ، ایوان ورودی ونمای مربوط به ان کامل · با بقیه متفاوت است.د ضمن ادغام مسجد و مدرسه یکی دیگر از گونه های مهم معماری درون گرا ست.بدین صورت که نقشه ساختمان تر کیبی از فضا های یک مدرسه مذهبی با همان گونه شناسی متعارف ،و یک مسجد با تمام مشخصات مورد نیاز استو هر کدام از آنها به حکم واحد قابل بهره برداری است.مدرسه آقا بزرگ کاشان یکی از کامل ترین نمونه های موجوداست.
نما دارای ریتم وتقارن به وسیله ستون ها به وجود آمده است.
