ملاقات حضوری با امام، ممکن یا غیر ممکن؟

باید توجه داشت که ما مکلف به دیدن و با جسم به حضور آن حضرت رسیدن نیستیم هر چند دیدار آن امام معصوم خود سعادت بزرگی است، اما اگر این سعادت نصیب کسی نشد نشان از عدم توجه و عنایت آن حضرت ندارد.

برقراری پیوند و رابطه بین دو نفر که اصلا یکدیگر را نمی شناسند ممکن نیست،بلکه ارتباط می تواند از جانب یکی از طرفین و با شناخت و علاقه و محبت او نسبت به طرف دیگر آغاز شود و زمینه ساز علاقه ی دوجانبه و پیوند دوطرفه بین آنها گردد.

در مورد ارتباط ما با امام زمان (علیه السلام)، آن حضرت به عنوان یک طرف این رابطه، ما را به خوبی می شناسد و محبت آن حضرت شامل حال ما می شود اما طرف دیگر این رابطه ما هستیم که اگر امام زمان خود را به درستی شناخته باشیم می توانیم با او ارتباط داشته باشیم و شایستگی حضور در پیشگاه او را پیدا کنیم چنانچه در احوال بسیاری از علما و بزرگان وافراد خود ساخته بی ادعا این ارتباط وجود دارد.

بعبارت دیگر؛ ارتباط با امام زمان (علیه السلام) به دو صورت قابل تصور است. 1- قلبی 2- حضوری. و این دو نوع ارتباط گرچه امکان پذیرند اما ارتباط حضوری  شرایطی را می طلبد و در واقع ارتباط قلبی و پایبندی به لوازم این ارتباط، می تواند زمینه ارتباط حضوری را هم فراهم نماید.

در خصوص امکان و عدم امکان ملاقات حضوری با امام زمان (علیه السلام)- در عصر غیبت کبری- ، اختلاف است. برخی عقیده دارند این امر امکان دارد، یعنی انسان با رعایت تقوا و شایستگی می‌تواند به حضورامام زمان (علیه السلام) برسد، چنانکه شخصیت‌هایی، مانند مقدس اردبیلی، علامه ‌حلی و علامه بحرالعلوم به حضور حضرت رسیدند. (1)

برخی دیگر باور دارند ملاقات حضوری با امام زمان (علیه السلام)، امکان ندارد. (2) اینان به برخی از روایات تمسک نموده‌اند که ارتباط حضوری با امام زمان ملاقات حضوری با امام زمان (علیه السلام)، را منع می‌کنند. (3)، اما در جمع بندی روایات می توان به این نتیجه رسید:

با تقوا و قابلیت می‌توان به حضورآن امام همام رسید؛ چنان که برخی از بزرگان به حضورش رسیده‌اند. روایاتی که دلالت بر منع ملاقات دارند، ناظر بر این است که جلوی سوء استفاده ادعای دیدن امام زمان گرفته شود و کسی ادعای رۆیت امام زمان ملاقات حضوری با امام زمان (علیه السلام)، را نکند.

البته راه های دیگری نیز برای ارتباط با امام زمان (علیه السلام) بیان شده از جمله:

1. دعای سلامتی امام زمان (علیه السلام) (اللهم کن لولیک ...)

2. دعای عهد که امام صادق فرمودند هر کس چهل صبح این دعا را بخواند از یاران حضرت مهدی (علیه السلام) خواهد بود.

3. زیارت آل یاسین که در مفاتیح موجود است و خود حضرت (علیه السلام) توصیه فرمودند هر وقت می خواهید به ما توجه کنید این دعا را بخوانید.

4. زیارت جامعه کبیره ذکر شده در مفاتیح الجنان.

اما برای برقرارى ارتباط و انس با امام زمان رعایت برخى از شرایط و ایجاد برخى از عوامل نیاز است. از جمله:

1. شناخت مقام امام

اولین راه برقراری ارتباط با امام زمان شناخت جایگاه و مقام ایشان است . در روایات متعدد به این امر اشاره و از همگان خواسته شده است که امام زمان خود را بشناسند. اگر کسی بداند که امام زمان انسان کامل و حجت خداوند است، و بداند که: به ماندن او است که دنیا باقى مانده است و به خیر و برکت او تمام مخلوقات روزى داده مى‏شوند ، عاشق امام می شود. با وی ارتباط بر قرار می نماید. لازمه عاشق شدن این است که عاشق از همه قید و بندهای مادیت رهایى یافته، حجاب ها را کنار بزند. آنانى که نتوانسته‏اند در حریم محبوب راه یابند ،خود حجاب بوده‏اند!

گفتم که روى خوبت، از من چرا نهان است؟ گفتا تو خود حجابى، ورنه رُخم عیان است‏

گفتم فراق تا کى؟ گفتا که تا تو هستى، گفتم نفس همین است؟ گفتا سخن همان است‏

2. پارسایى

همچنین براى برقراری ارتباط با امام، پارسایى لازم است تا نوعى همگونى بین مراد و مرید به وجود آید. بر همین اساس است که یکى از اوصاف 313 نفر یاران امام، تقوا بیان شده است. کسانی که می خواهند با امام ارتباط داشته باشند، باید تقوای الهی را رعایت کنند. امام صادق ملاقات حضوری با امام زمان (علیه السلام)، فرمود: «هر کس خوش دارد در شمار اصحاب قائم باشد، باید چشم به راه باشد و پارسایى پیش گیرد و کردار با ورع داشته باشد». (4)

3. دین مدارى

یکى از عوامل مهم بر قراری ارتباط با امام زمان دین دارى است، یعنی انسان در زمان غیبت باید بیش تر از هر زمانی دیگر دستورات دین را رعایت نماید. بیش تر مقید به انجام تکلیف خدایى باشد، زیرا انسان‏ها در عصر غیبت بیش تر در معرض آفات و آسیب‏ها قرار می گیرند. انجام وظایف دینى کارآمدترین عامل آسیب زدایى است. شاید بر همین اساس باشد که پیشوایان دین، مردم را به دین مدارى فرا خوانده اند. امام صادق فرمود: « براى صاحب الامر غیبتى طولانى است. در این دوران هر کسى باید تقوا پیشه سازد، و چنگ در دین زند». (5)

4. انتظار فرج

انسان منتظر همیشه آماده پذیرایى از مهمانى است که انتظار او را مى‏کشد. طبیعى است چنین حالتى آمادگى بیش ترى را جهت ارتباط معنوى با امام زمان فراهم مى‏کند؛ از این رو در بعضى روایات یکى از وظایف شیعیان انتظار فرج بیان شده است. پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله) فرمود: «أفضل أعمال أمتى أنتظار الفرج من الله عزوجل». (4)

5. دعا و توسل به اهل بیت (علیهم السلام)

یکى از راه‏هاى مهم بر قراری ارتباط با امام زمان دعا و توسل به اهل بیت- به ویژه ساحت مقدس امام زمان -است. از این رو یکى از وظایف شیعیان در زمان غیبت دعا براى امام زمان و توسلات بیان شده است. (7) البته برخى دعاها، مانند دعای عهد و دعاى فرج از اهمیت ویژه‏اى برخوردار است.

و اما سخن آخر:

نکته ای که در پایان لازم است ذکر شود اهمیت و نقش ارتباط با آن حضرت در زندگی پیروان امام زمان (علیه السلام) است زیرا مسلماً هر قدر کسی با افراد بالاتر از خود از حیث مقامات روحی و اخلاقی و ... ارتباط داشته باشید سعی می کند تا خود نیز مثل آن شخص شود و یا حداقل خودش را به درجه ی او نزدیک کند و این یک نکته ی روانشناختی است که وجود "الگو" در زندگی نقش مهمی دارد. جوانی که با امام زمان (علیه السلام) ارتباط برقرار می کند به طور طبیعی سعی می کند خود را به آنچه مورد پسند امام (علیه السلام) است نزدیک کند و همین امر در طول زمان باعث پیشرفت روحی او می شود. به این ترتیب این ارتباط می تواند نقش موتور محرک در زندگی او را داشته باشد. وقتی جوانی به این همه لطف و محبت و کرامت امام زمان (علیه السلام) پی ببرد، درصدد بر می آید که قلب و درونش را با او پیوند دهد و همیشه به یاد او باشد.البته این چنین اثر و نقشی منحصر در ارتباط فیزیکی و حضوری نیست و همه انسان ها می توانند با مطالعه ویژگیها ،صفات، خصال و سیره ی آنحضرت از ایشان الگو برداری کرده و خود را به ایشان نزدیک کنند مطمئناً وسعت وجودی معصوم (علیه السلام) آن قدر زیاد است که در هر زمان و مکانی که با او ارتباط قلبی برقرار شود او نیز به ما توجه می کند. همانطور که در زیارات مختلف به این موضوع اشاره شده است. «گواهی می دهم که تو کلام مرا می شنوی و شاهد موقعیت من هستی». (بحارالانوار، ج 97، ص 375، باب 5، حدیث 9.« أشد أنک تسمع کلامی و تشهد مقامی») به همین دلیل ما مکلف به دیدن و با جسم به حضور آن حضرت رسیدن نیستیم هر چند دیدار آن امام معصوم خود سعادت بزرگی است ،اما اگر این سعادت نصیب کسی نشد نشان از عدم توجه و عنایت آن حضرت ندارد.