عرفان و رهبانیت در مسیحیت 3

کرملی‌ها

نظام کرملی‏ها130 در قرن دوازدهم به وجود آمد. این نام بر راهبانی،که در کوه کرمل واقع در شمال فلسطین در نزدیکی بندر حیفا گوشه‏نشینی می‏کردند، اطلاق شده است. متألهان این نظام رهبانی، به آبستنی حضرت مریم، بدون آلودگی131 او به گناه اصلی توجه خاصی داشتند. آیین‏نامه این گروه را پاپ هونوریوس سوم (1216-1227) تأیید کرد.

در قرن سیزدهم کرملی‏ها، تشکیلات خود را سازماندهی و اصلاح کردند. در نتیجه، آیین‏نامه آنان آسان‏تر و کاربردی‏تر شد. این اصلاحات، به تأیید پاپ اینوسنت چهارم (1243-1254) رسید. هنگامی که مسلمانان فلسطین را از صلیبی‏ها پس گرفتند، کرملی‏ها به قبرس، سیسیل، فرانسه و انگلستان کوچ کردند.

در طول قرن شانزدهم از نظام رهبانی کرملی دو شاخه مستقل به وجود آمد:

کرملی‏های پابرهنه:132 آنان برای ریاضت و ساده‏زیستی از پوشیدن کفش خودداری می‏کردند. هدف اصلی این نظام رهبانی تفکر، تبلیغ و الاهیات بود. پاپ کلمنت هشتم (1592-1605) نظام رهبانی کرملی‏های پابرهنه را تأیید کرد.

کرملی‏های پاپوش‏دار:133 آنان مجاز به پوشیدن کفش بودند و از آیین‏نامه اصلاح‌شده پیروی می‏کردند.

زندگی راهبه‏های کرملی در صومعه نماز، توبه، کار سخت و سکوت کاملاً تأملی بود. آنان از راه ریسندگی و سوزن‏زنی امرار معاش می‏کردند و محیط زندگی ایشان کاملاً بسته بود. آنان هرگز گوشت نمی‏خوردند.

ژزوئیت‏ها

ایگناتیوس لویولا و شش تن از دوستانش، جامعه رهبانی «انجمن عیسی»134 را پدید آوردند. پاپ پل سوم (1534-1549) این انجمن را تأیید کرد. افراد انجمن را چهار طبقه تشکیل می‏دهند که به ترتیب عبارتند ‌از:

نوآموزان؛ دانشمندان تعلیم‏یافته؛ دستیاران تعلیم‏یافته و تعهدسپردگان.

داوطلبان ورود به انجمن، مدت دو سال با آیین‏ها و اهداف انجمن آشنا می¬شوند. ریاضت‏های روحی را به جا می¬آورند. پس از این مرحله، آنان می‏توانند با سپردن تعهدِ تجرد، فقر و اطاعت به طبقه دوم پای گذارند. برای رسیدن به مقام کشیشی مشغول تحصیل الاهیات، فلسفه و ریاضیات شوند. این افراد، پس از گذراندن آزمون‏هایی وارد طبقه سوم می‏شوند. سرانجام، عده اندکی به طبقه چهارم راه می‏یابند. آنان کشیشانی هستند که سوگند یاد می‏کنند از پاپ فرمانبرداری مطلق داشته باشند. تعداد افراد این طبقه، حداکثر یک دهم اعضای کلّ انجمن است. تعداد افراد انجمن، ابتدا محدود به 60 تن بود که این محدودیت با فرمان پاپ برداشته شد. [135

مردم معمولاً این انجمن را رهبانیت ژِزوئیت (در عربی: یسوعی) می‏خوانند. این واژه، در ابتدا برای هجو آنان به کار می‌رفت. اما موفقیت ژِزوئیت‏ها سبب شد این عنوان افتخارآمیز باشد.

ژزوئیت‌ها، مکان ثابت و لباس متمایزی برای فرقه خود ندارند. دعاهای دسته¬جمعی برگزار نمی¬کنند. آنان خود را مقید به انضباط شدید و اطاعت بی¬قید و شرط از خدا، پاپ و مقامات ارشد می¬دانند.136 بنابراین، ژزوئیت‏ها علاوه بر تعهدهای سه‏گانه راهبان، یعنی فقر، تجرد و اطاعت، بر فرمانبرداری مطلق و بی‏چون و چرا از پاپ تأکید می‏کنند.

رهبانیتِ ژزوئیت، با شعار تبلیغ مسیحیت و اطاعت از پاپ، به سرعت رشد و گسترش پیدا کرد. آمارهای اخیر نشان می‏دهد که 000/25 نفر ژزوئیت، در 65 کشور جهان فعالیت دارند. دانشگاه سن ژوزف (جامعةالقدیس یوسف)، لبنان را ژزوئیت‏ها اداره می‏کنند. آنان مؤثرترین وسیله برای انتقال فرهنگ فرانسه به لبنان بوده‌اند. این دانشگاه دارای دانشکده‏های الاهیات، مهندسی، هنر، حقوق، پزشکی، دندانپزشکی و داروسازی است. دانشگاه سن ژوزف از وزارت تعلیم و تربیت فرانسه کمک سالیانه دریافت می‌کند. مجله المشرق وابسته به این دانشگاه، با حدود یک قرن سابقه انتشار، از کارهای فرهنگی ژزوئیت‏ها در لبنان است.137

لازاری‌ها

بنیان‏گذار نظام رهبانی، لازاری کشیش فرانسوی ونسان دوپل138 (1581ـ1660) است. وی با کمک جمعی از زنان انجمن خیریه‌ای برای کمک به بیماران و بینوایان تأسیس کرد. پرورشگاه کودکان سرراهی پاریس مدیون تلاش‏های مؤسسه خیریه‌ای است که وی بنیان نهاد. ونسان یک گروه تبلیغی برای موعظه روستاییان کشاورز پدید آورد.

ونسان دوپل، دیر سن لازار را در پاریس تأسیس کرد. پیروان او «پدران لازاری» خوانده شدند. جماعت تبلیغی لازاری‏ها، چندین مدرسه علوم دینی برای تربیت کشیشان تأسیس کردند. ونسان در سال 1737 قدیس اعلام شد و در سال 1855 او را قدیس حامی کارهای خیر نامیدند.

پی نوشت:

104. The Rule of St. Benedict.

105. بخش‌هایی از این آیین‌نامه در شناخت مسیحیت، ص406-412 آمده است.

106. عنوان رئیس صومعه راهبان ابوت Abbot)) به معنای «پدر» است.

107. این قرائت بر اساس مزامیر 119: 164 روزى هفت بارانجام مى‏شود.

108. Hans Kung, Ibid, p. 65-66.

109. Cistercian.

110. Cistercium.

111. Citeaux.

112. Robert.

113. Bernard.

114. Love of God.

115. Canticles.

116. ژاک لوگوف، روشنفکران در قرون وسطا، ترجمه حسن افشار، ص33.

117. Trappist, Trappistine.

118. نامی باستانی برای بخشی از جمهوری چک.

119. Militia of Jesus Christ.

120. The Sisters of Penance of St. Dominic.

121. ویل دورانت، همان، ج6 ص260.

122. همان، ج4 ص1048.

123. Meister Eckhart.

124. توماس میشل، همان، ص146.

125. Santa Sabina.

126. Primitive Rule.

127. هانس کونگ، تاریخ کلیسای کاتولیک، ترجمه حسن قنبری، ص155-156.

128. Friars Minor.

129. ویل دورانت، همان، ج4 ص1070.

130. Carmelites.

131. Immaculate Conception.

132. Discalced Carmelites.

133. Calced Carmelite.

134. Society of Jesus.

135. رابرت وان وورست، همان، ص 339.

136. هانس کونگ، همان، ص 198-199.

137. فیلیپ خوری حتی، شرق نزدیک در تاریخ، ترجمه قمر آریان، ص 508-514؛ ر.ک: محمدرضا شریعتمداری، «معرفی مجله المشرق»، هفت آسمان، ش 5.

138. Vincent de Paul.

منابع

نهج البلاغة، گردآوری سید رضی، تحقیق صبحی الصالح، بیروت، بی‌نا، 1967.

اکمپیس، توماس، اقتدا به مسیح، ترجمه سعید عدالت‏نژاد، تهران، طرح نو، 1382.

البستانی، بطرس، دایرةالمعارف، بیروت، دار المعرفة، بی‌تا.

پیترز، اف. ئی، یهودیت، مسیحیت و اسلام، ترجمه حسین توفیقی، قم، مرکز مطالعات و تحقیقات ادیان و مذاهب، 1384.

توفیقی، حسین، آشنایی با ادیان بزرگ، تهران، سمت، 1384.

خوری حتی، فیلیپ، شرق نزدیک در تاریخ، ترجمه قمر آریان، تهران، علمی و فرهنگی، 1382.

دورانت، ویل، تاریخ تمدن، ترجمه گروهی از مترجمان، تهران، انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی، 1371.

راسل، برتراند، تاریخ فلسفه غرب، ترجمه نجف دریابندری، تهران، کتاب پرواز، 1373.

رسول‌زاده، عباس و جواد باغبانی، شناخت مسیحیت، قم، موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)، 1389.

زرین‏کوب، عبدالحسین، در قلمرو وجدان، تهران، علمی و فرهنگی، 1369.

ـــــ ، دفتر ایام، تهران، علمی، معین، 1365.

ژان دانیلو، ریشه‏های مسیحیت در اسناد بحرالمیت، ترجمه علی مهدی‏زاده، قم، نشر ادیان، 1383.

شایگان، داریوش، ادیان و مکتب‌های فلسفی هند، تهران امیرکبیر، 1362.

شریعتمداری، محمدرضا، «معرفی مجله المشرق». هفت آسمان، ش 5، بهار 79.

کتاب مقدس، ترجمه دکتر بروس، لندن، ایلام، 1904.

کونگ، هانس، تاریخ کلیسای کاتولیک، ترجمه حسن قنبری، قم، مرکز مطالعات و تحقیقات ادیان و مذاهب، 1384.

لوگوف، ژاک، روشنفکران در قرون وسطا، ترجمه حسن افشار، تهران، مرکز، 1376.

محمدیان، بهرام، دایرة المعارف کتاب مقدس، تهران، سرخدار، 1381.

مرتضی مطهری، مجموعه آثار، قم، صدرا، بی‌تا.

میشل، توماس، کلام مسیحی، ترجمه حسین توفیقی، قم، مرکز مطالعات و تحقیقات ادیان و مذاهب، 1377.

و.م. میلر، تاریخ کلیسای قدیم در امپراطوری روم و ایران، ترجمه علی نخستین، بی‌جا، حیات ابدی، 1981.

وان وورست، رابرت، مسیحیت از لابه‏لای متون، ترجمه جواد باغبانی و عباس رسول‏زاده، قم، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)، 1384.

هاکس آمریکایی، قاموس کتاب مقدس، تهران، اساطیر، 1377.

Mircea Eliade (ed.), The Encyclopedia of Religion, Macmillan,1987, 16vols.

Philip Schaff (ed.), The Creeds of Christendom, Baker Books, 1993, 3 vols.

Hans Kung, The Catholic Church, A Modern library Chronicles Book, New York, 2001.

عباس رسول‌زاده/ دانش‌آموخته حوزه و پژوهشگر ادیان

منبع فصلنامه معرفت ادیان ش 7