آخرین دستاوردهای پدافندهای هوایی کشور

وجود ارتباطات پایدار و امن بین اجزای یک نیروی نظامی از بالاترین درجه اولویت برخوردار است زیرا اساساً کسب اطلاع سریع از محیط نبرد و انتقال دستورات به نیروهای عمل کننده جز از این راه ممکن نیست. برای این منظور سامانه های متنوع و متفاوتی به وجود آمده اند. یکی از انواع قدیمی اما مفید و قابل اعتماد از این وسائل و روش ها، ارتباط از طریق لایه «تروپسفر» جو زمین در فاصله 14 تا 18 هزار متری از سطح آن است.

سامانه های ارتباطی تروپوسفری در دهه 1950 و در سال های آغازین رقابت فشرده بین پیمان آتلانتیک شمالی(ناتو) و پیمان ورشو(شوروی سابق و متحدانش) به کار گرفته شدند. این سامانه ها در غیاب ماهواره های ارتباطی و مزایای آنها جای خود را در کشورهای متحد این دو جبهه نیز برای پوشش مناطق پراکنده و مدنظر و برای پشتیبانی از کانال های C3 باز کردند.

این سامانه ها بر مبنای پخش امواج رادیویی با بهره گیری از بی نظمی ها و ناپیوستگی های فیزیکی لایه تروپسفر کار می کنند. این روش نوعی ارتباط ماورای افق با استفاده از فرکانس هایی بین 350 تا 8400 مگاهرتز است. گیرنده های ثابت این سامانه آنتن های بزرگی با قطر بیش از 10 متر دارند که یکی از محدودیت ها برای آن به شمار می رفت.
 

در ابتدا هر دو بلوک شرق و غرب از ایستگاه های ثابت در نواحی مختلفی استفاده می کردند که بعدها با سامانه های متحرک و راهکنشی(تاکتیکی) تکمیل شدند. با اضافه شدن این بخش ها امکان پوشش دهی مناطق عملیاتی و واحدهای رزمی به وجود آمد.

مکانیزم پخش امواج شامل چندین روش است اما به طور دقیق شناخته شده نیست. مبانی فیزیکی سامانه ارتباطی تروپسفری بسیار جالب بوده و حتی پس از افول این سامانه ها با روی کار آمدن ماهواره ها همچنان در تحقیقات دانشگاهی مورد توجه بود.