آخرین دستاوردهای پدافندهای هوایی کشور

رادارهاي برد بلند و متوسط كه به صورت فعال عمل مي‌كنند اولين حساسه مجموعه پدافند هوايي هستند اما آنچه امروزه برای کشورمان اولويت اصلي محسوب مي شود، شناسايي هواپيماهاي با سطح مقطع راداري پايين، موشك‌هاي كروز و هواپيما‌هاي برد بلند استراتژيك دشمن است.

برنامه ساخت انواع اصلی رادارهای بومی با توجه به نیازهای نیروهای مسلح، ظرفیت علمی و امکان تکمیل فناوری های لازم، تدوین شده و متخصصان صنعت و دانشگاه در نقاط مختلف کشور در این برنامه ها همکاری کرده اند.

اكثر سامانه‌هايي كه پيش از انقلاب در اختيار ایران قرار گرفته بود سامانه‌هاي لامپي بودند که اشعه بالایی را نیز در فضای اطراف خود منتشر می کردند و یکی از بخش های رادارها که بیشتر دفعات بروز ایراد را داشت همین لامپ ها بودند. با توجه به پیشرفت فناوری در دنیا، استفاده از این لامپ ها در سامانه ها منسوخ شده و به جای آن از فناوری ترانزیستور، مدارهای مجتمع و فناوری های حالت جامد استفاده می شود که هم اکنون اکثر سامانه های داخلی از فناوری لامپی تهی و به جای آنها از فناوری های جدیدتر گفته شده استفاده شده است. در آینده نزدیک نیز تمامی سامانه های داخلی با زیربخش های ساخته شده از فناوری های نوین جایگزین می شوند.

همچنین با توجه به شرايط اقليمي و جغرافيايي مختلف اعم از كوهستان‌هاي بلند و مرزهاي آبي وسيع در ایران و اینکه پردازش سامانه‌هاي راداري در كوهستان و دريا متفاوت است تغييرات لازم بر روي سامانه‌های موجود به انجام رسیده تا حذف نويزهاي دريايي و بازتاب های ناخواسته محیط های کوهستانی ممکن شده و اهداف مورد نظر تا برد مؤثری بسیار بیشتر از قبل مورد شناسایی و ردگیری قرار گیرند که این امر در راستای افزایش سامانه های موجود در راستای استفاده بهینه از آنها است.

طبیعتاً برای رفع تمامی نیازها راهی جز خرید سامانه های جدید ویا ساخت آنچه مورد نیاز است وجود نداشته و نیروهای مسلح کشورمان با ترکیبی از هر دو راه به سوی آینده حرکت نمودند. از جمله رادارهایی که ساخت آنها مد نظر بوده رادارهایی با عملکرد در باند وی-اچ-اف از نوع بایاستاتیک با برد متوسط در حدود 120 کیلومتر، رادار دوربرد و مولتی استاتیک با قابلیت ردگیری در حین جستجو و برد 500 کیلومتر، رادار جستجو و نظارت هوایی مونواستاتیک با برد نسبتاً بالا و دو بعدی و همچنین با برد در حدود 300 کیلومتر و سه بعدی و نمونه ای با قابلیت مقابله با جنگ الکترونیک تا 360 کیلومتر و انواعی از رادارهای پسیو است. فرکانس هایی که در دسته وی-اچ-اف قرار می گیرند از قابلیت بالایی در کشف اهداف پنهان کار برخوردارند که در ادامه به آن اشاره می شود.

گفتنی است رادارهایی که در آن فرستنده و گیرنده یکی هستند مونواستاتیک، آنهایی که فرستنده و گیرنده در دو نقطه متفاوت و فاصله دار هستند بایاستاتیک و مجموعه هایی با چند گیرنده و چند فرستنده جدا از هم مولتی استاتیک گفته می شود.

گفتنی است یکی از روش های پنهان کاری رادار استفاده از سطوح زاویه دار یا منحنی در بدنه هواگرد به طوری است که بازتابش امواج به محل فرستنده برنگردد. با استفاده از رادارهایی با فرستنده و گیرنده فاصله دار که در محل های متفاوتی نصب شده اند، بازتاب های حاصله از هواگرد رادار گریز توسط گیرنده ای دیگر دریافت شده و در نتیجه هدف کشف می شود.