اذكاري كه توصيه شده‌اند ، علاوه بر آن كه باعث غفلت‌زدايى از انسان مى‌شوند ، معارف الهى را نيز آموزش مى‌دهند و ره‌توشه معرفتى مسافران به سوى خدا را فراهم مى‌كنند ، چنانكه ذكر شريف « لا حول ولا قوة الا بالله العلى العظيم » كه از گنجينه‌هاى آسماني مي‌باشد :
« قال الله تعالى لنبيه صلى الله عليه و آله و سلم في ليلة المعراج : اعطيتك كلمتين من خزائن عرشي لا حول و لا قوة الا بالله و لا منجا منك الا اليك (1) معناى بلند و فوايد فراوانى دارد .
امام باقر (سلام الله عليه) در تفسير اين ذكر فرمودند : آنجا كه قدرتى را به جا صرف كرده و خدا را اطاعت كرده‌ايد ، اين قدرت بر اطاعت ، از ناحيه خداست و آنجا كه معصيت نكرده‌ايد ، در حقيقت ، عنايت الهى بين شما و آن معصيت حائل شده است . پس لا حول و لا قوة الا بالله العلى العظيم يعنى : لا حول لنا عن معصية الله الا بعون الله و لا قوة لنا على طاعة الله الا بتوفيق الله عزوجل . (2)
گاهى انسان را به گناه دعوت مى‌كنند، اما مانعى در مسيرش پديد مى‌آيد. او نمى‌داند راهى كه به آن دعوت شده است ، راه گناه است و يا نمى‌داند چرا راه‌بندان شد، اما بعد مى‌فهمد او را به مجلس گناه دعوت كرده بودند و اين راه‌بندان، همان حول الهى بود كه بين او و گناه حائل شد. اين كه ما در نماز مى‌گوييم: « بحول الله و قوته اقوم و اقعد » به اين معنا نيست كه فقط در حال نماز كه برمى‌خيزيم و مي‌نشينيم، بقوة الله است ؛ بلكه به اين معناست كه همه حركات و سكنات ما، در نماز و در غير نماز به قوت الهى است .
پيامبر اكرم (صلى الله عليه و آله) اين ذكر شريف را ذكر فرشتگان حامل عرش معرفى كرده است: تسبيح حملة العرش (3) و در برخى روايات تفسيرى آمده است كه فرشتگان حامل عرش نيز كه ذات اقدس خداوند از آنان به الذين يحملون العرش (4) ياد مى‌كند ، هنگامى كه حمل عرش الهى ، يعنى مقام فرمانروايى خدا، برايشان دشوار بود ذكر « لا حول ولا قوة الا بالله العلى العظيم » را به آنان آموختند : "اعلمكم كلمات تقولونها يخف بها عليكم . قالوا: و ما هي ؟ قال : تقولون : بسم الله الرحمن الرحيم ولا حول ولا قوة الا بالله العلي العظيم و صلى الله على محمد و آله الطيبين فقالوها فحملوه. (5)
پيامبر گرامى اسلام (صلي الله عليه و آله) در روايتى درباره آداب و اذكار بيرون آمدن از خانه چنين فرمودند : كسى كه هنگام خروج از منزل بگويد بسم الله الرحمن الرحيم دو فرشته مى‌گويند : هدايت شدى . و اگر بگويد لا حول و لا قوة الا بالله مى گويند : حفظ شدى . و اگر بگويد توكلت على الله مى گويند : بى‌نياز شدى . در اين هنگام شيطان مى گويد: چگونه مى توانم در بنده اى كه هدايت شده ، حفظ گرديده و بى نياز شده است ، نفوذ كنم . شايد چنين ذكرى براى فرشتگان دفع سختي و دشواري باشد. ليكن، « بحول الله و قوته اقوم و اقعد » در نماز مصداقى از آن اصل كلى است. زيرا « لا حول و لا قوة الا بالله العلى العظيم » يعنى ، هيچ جا منع و همچنين قدرت و توانى نيست مگر به عنايت ذات اقدس خداوند و اختصاصى به نماز يا غير نماز و نيز اختصاصى به انسان و غير او ندارد .
در اينجا به ذكر برخي روايات در باب اين ذكر عظيم مي‌پردازيم :
تاخير زمان مرگ
امام صادق(عليه‌السلام) فرمودند : آن كس كه هزار بار بگويد « لا حول ولا قوة الا بالله » خداى تعالى زيارت كعبه را روزى‌اش خواهد نمود و اگر مرگش نزديك باشد ، خدا آن را به تاخير خواهد انداخت تا حج را روزى‌اش سازد . (6)
گنجى از بهشت
رسول خدا (صلي الله عليه و آله) فرمود : بسيار « لا حول و لا قوة الا بالله » بگوييد كه آن از گنج‌هاى بهشت است . (7)
دور شدن هفتاد بلا
راوى مى‌گويد شنيدم كه امام صادق(عليه‌السلام) فرمودند : كسى كه بگويد " لا حول ولا قوة الا بالله العلى العظيم " خداى عزوجل به خاطر آن هفتاد نوع بلا را از او دور مى‌گرداند كه كمترين آنها خفه شدن است . (8)
رفع درد و اندوه
از پيغمبر اكرم (صلي الله عليه و آله) روايت شده است كه فرمودند : ذكر " لا حول و لا قوة الا بالله العلى العظيم " گنجى از گنج‌هاى بهشت است و آن باعث شفا يافتن از نود و نه درد است كه آسان‌ترين آنها اندوه است . (9)
داروى نود و نه بيمارى
از رسول خدا(صلي الله عليه و آله) روايت شده است كه فرمودند : گفتن ذكر « لا حول ولا قوة الا بالله العلى العظيم » دارويى است كه نود و نه بيمارى را بهبود مى‌بخشد كه آسان‌ترين آنها اندوه است و معناى اين كلمه چنين است هيچ حركت و نيرويى جز به سبب و خواست خدا پديد نيامد . (10)
رفع شدن بلايا
از امام صادق(عليه‌السلام) روايت شده كه فرمود : هر گاه نماز صبح و مغرب را خواندى ، هفت بار بگو : " بسم الله الرحمن الرحيم ، لا حول ولا قوة الا بالله العلى العظيم " زيرا هر كس آن را بگويد، به او جنون و جذام و برص ، و هفتاد نوع از انواع بلايا نرسد . (11)
توصيه پيامبر به على (عليه‌السلام)
بكير مى‌گويد : از اميرالمومنين(عليه‌السلام) شنيدم كه مى‌فرمود : رسول خدا(صلي الله عليه و آله) به من فرمود : اى على ! آيا به تو كلماتى نياموزم ؟ هر گاه كه در سختى و بلايى در افتى ، بگو بسم الله الرحمن الرحيم ، لا حول ولا قوة الا بالله العلى العظيم ؛ زيرا خداوند عزوجل به وسيله آن انواع بلا را از تو دور مي‌كند . (12)
امام رضا (عليه‌السلام) فرمود : هر كس پس از نماز صبح صد بار بگويد : « بسم الله الرحمن الرحيم ، لا حول و لا قوة الا بالله العلى العظيم » به اسم اعظم خدا از سياهى چشم به سفيدى آن نزديك‌تر شده و به راستى كه در مدار اسم اعظم قرار گرفته است .
درمان بيمارى و ندارى
اسماعيل بن عبدالخالق گويد : مردى از اصحاب پيامبر(صلي الله عليه و آله) مدتي بود كه به خدمت ايشان نرسيده بود.
رسول خدا(صلي الله عليه و آله) به او فرمود : چه چيزى باعث شد كه دير نزد ما بيايي ؟ عرض كرد: بيمارى و ندارى . پيامبر فرمود : آيا به تو دعايى ياد بدهم كه خدا به وسيله آن بيمارى و ندارى را از تو رفع كند؟ عرض كرد : بله يا رسول الله . پيامبر (صلي الله عليه و آله) فرمود : بگو « لا حول و لا قوة الا بالله العلى العظيم ، توكلت على الحى الذى لا يموت و الحمدلله الذى لم يتخذ(صاحبة و لا) ولدا و لم يكن له شريك فى الملك و لم يكن له ولى من الذل و كبره تكبيرا » آن فرد ذكر را گفت و زماني نگذشت كه نزد پيغمبر(صلي الله عليه و آله) بازگشت و عرض كرد : يا رسول الله خداوند بيمارى و ندارى را از من رفع نمود . (13)
صد بار بعد از نماز صبح
امام رضا (عليه‌السلام) فرمود : هر كس پس از نماز صبح صد بار بگويد: «بسم الله الرحمن الرحيم ، لا حول و لا قوة الا بالله العلى العظيم » به اسم اعظم خدا از سياهى چشم به سفيدى آن نزديك‌تر شده و به راستى كه در مدار اسم اعظم قرار گرفته است . (14)
سفارش حضرت على(عليه‌السلام) به كميل
امام على(عليه‌السلام) خطاب به كميل بن زياد مى‌فرمايد : اى كميل ! هر روز نام خدا را بر زبان جارى كن و بگو: « لا حول و لا قوة الا بالله » بر خدا توكل كن، ما را ياد كن ، نام ما ببر و بر ما درود فرست . اى كميل! به هنگام غذا نام خدايى را كه با اسمش هيچ دردى زيان نرساند و نامش براى هر بدى و دردى درمان است به زبان آور . اى كميل ! به هنگام هر سختى بگو: « لا حول و لا قوة الا بالله » تا خدا آن را كفايت كند. و به هنگام نعمت بگو: الحمدلله تا زياد شود و چون روزى‌ات دير رسد ، استغفار كن تا خدا گشايش دهد . (15)
ذكر هنگام بيرون آمدن از خانه
پيامبر گرامى اسلام (صلي الله عليه و آله) در روايتى درباره آداب و اذكار بيرون آمدن از خانه چنين فرمودند : كسى كه هنگام خروج از منزل بگويد بسم الله الرحمن الرحيم دو فرشته مى‌گويند : هدايت شدى . و اگر بگويد لا حول و لا قوة الا بالله مى گويند: حفظ شدى . و اگر بگويد توكلت على الله مى گويند: بى‌نياز شدى . در اين هنگام شيطان مى گويد : چگونه مى توانم در بنده اى كه هدايت شده ، حفظ گرديده و بى نياز شده است ، نفوذ كنم . (16)
توسل به امام جواد (عليه‌السلام)
براى شفا يافتن هر مريضى دو ركعت نماز حاجت و توسل به حضرت جواد الائمه(عليه‌السلام) خوانده شود و بعد 146 مرتبه بگويد : « ما شاء الله لا حول و لا قوة الا بالله » اگر در ساعتى كه منسوب به آن حضرت است باشد، بسيار مفيد و ساعت آن را هم از نماز عصر تا دو ساعت بعد از آن تشخيص داده‌اند كه مورد استجابت است . (17)
دورى شيطان
از حضرت رسول اكرم(صلي الله عليه و آله) نقل شده كه فرمود : شيطان بر دو قسم است: شيطان جنى، كه با گفتن «لاحول و لا قوة الا بالله العلى العظيم» از شما دور مى‌شود . و شيطان انسى، كه با فرستادن صلوات بر محمد و آلش « اللهم صل على محمد و آل محمد » از شما دور مى‌شود . (18)
ذكرهاى موثر در دنيا و آخرت
امام باقر(عليه‌السلام) فرمودند : شخصى به نام شبيه هذلى، حضور پيامبر اكرم (صلي الله عليه و آله) آمده و عرض كرد: اى پيامبر خدا ! پيرمردى هستم كه سنم بالا است و كارهايى مانند نماز ، روزه ، حج و جهاد را كه قبلا انجام مي‌دادم ، اكنون نمى‌توانم انجام دهم. اى رسول خدا ! سخنى به من بياموز كه ثواب خداوند را نصيبم سازد و بر من آسان گير اى رسول خدا ! حضرت فرمودند : سخنت را تكرار كن و او تكرار كرد . و به همين ترتيب تا سه بار سخن خود را تكرار كرد. آنگاه پيامبر(صلي الله عليه و آله) به او فرمودند : اطراف تو هيچ درخت و گلى نبود ، مگر اين كه دلشان به حالت سوخت و برايت گريه كردند. پس از نماز صبح ده بار بگو «سبحان الله العظيم و بحمده و لا حول و لا قوة الا بالله العلى العظيم»؛ (خداى بزرگ را منزه مي‌دانم و به ثناى او مشغولم و هيچ توان و نيرويى جز با يارى خداى بزرگ بلند مرتبه بزرگ نيست) كه همانا خداوند بزرگ با اين ذكر تو را از كورى، ديوانگى، جذام، فقر و زير آوار ماندن محفوظ مى‌دارد . عرض كرد : اى رسول خدا،اين ذكر براى دنيا بود، براى آخرت چه؟ پيامبر(صلي الله عليه و آله) فرمودند: اللهم اهدنى من عندك، وافض على من فضلك وانشر على من رحمتك و انزل على من بركاتك؛ (خداوندا! مرا از جانب خود راهنمايى نما و از فضل خويش بهره‌مند ساز، از رحمت خود بر من فرو ريز و از بركات خود بر من نازل فرما.)
حضرت صادق(عليه‌السلام) فرمودند : اين دستورات را گويى او با دستانش گرفت و رفت . آنگاه پيامبر (صلي الله عليه و آله) فرمودند: بدانيد كه همانا اگر او در روز قيامت بيايد و اين اذكار را عمدا ترك نكرده باشد، خداوند هشت در بهشت را به روى او باز مى‌كند كه از هر درى كه خواست وارد شود.(19)
برطرف شدن حاجات
امام صادق (عليه‌السلام) فرمودند : كسى دعا مى‌كند و در پايان مى‌گويد « ماشاء الله، لاحول و لا قوة الا بالله » حاجتش برآورده شود . (20)
خواص ذكر " لاحول ولا قوة الا بالله "
