آیا بر کارمندان هم خمس واجب است؟

خمس، نوعى تعدیل ثروت است كه انسان با اراده خود و با قصد قربت، براساس ایمانى كه دارد و اعتمادى كه به او مى‏شود، درآمدهاى خود را بررسى و هزینه متعارف زندگى خود را از آن كاسته و بیست درصد از سودى كه مازاد بر هزینه زندگى سالانه او است، به عالم‏ترین، متّقى‏ترین و بى‏هوس‏ترین افراد مى‏پردازد تا او همچون وكیلى مورد اعتماد، در آنچه به صلاح جامعه مى‏بیند، هزینه كند.

در متون معروف و اصلى تشیّع احادیث فراوانى در زمینه خمس و چیزهائى كه خمس به آنها تعلّق مى گیرد، و طرز تقسیم و مصرف و سایر احكام آن رسیده است، كه ذكر تمام آنها در این مختصر ممكن نیست.

تنها در كتاب معروف «وسائل الشّیعه» بیش از هشتاد حدیث در پانزده باب مختلف در زمینه احكام خمس از كتب معروف شیعه جمع آورى شده است.

بنابر این ما تبرکا چند نمونه روایت را در این باب ذکر می کنیم:

*ابوبصیر می گوید به امام صادق (علیه السلام) درنامه ای نوشتم: گاهی به انسان هدیه ای می رسدكه قیمت آن 2000درهم یا كمتر یا بیشتر است، آیا پرداخت خمس آن واجب است؟ حضرت در پاسخ نوشت: «الخمس فی ذلك»(باید یک پنجم  آن را بپردازد).

باز به حضرت نوشتم: مردی باغ میوه ای دارد، خانواده اش از میوه آن باغ می خورند وبخشی هم ازآن به فروش می رسد، آیا در آن خمس هست؟ فرمود: آن چه را كه می خورند، از هزینه زندگی است و خمس ندارد، اما آنچه می فروشند، خمس دارد.

*سماعه می گوید: از امام كاظم (علیه السلام) درباره خمس سۆال كردم، در پاسخ فرمود: «فی كلّ ما أفاد الناس من قلیل أو كثیر»، در كلیه درآمدها خواه كم و خواه زیاد خمس باید پرداخت شود.

*شیخ صدوق می گوید: در یكی از نامه های حضرت رضا علیه السلام آمده است: «إنّ الخمس بعد المۆونة»; «خمس، پس از كسر هزینه هاست.»

*امیرالمۆمنین علیه السلام فرمود: «هلك الناس فى بطونهم و فروجهم لانهم لم یۆدوا الینا حقّنا» «1»

مردم بخاطر اینكه حقّ ما را نمى‏دهند غذا و آمیزش آنان ناپاك شده و سبب هلاكت آنان مى‏شود.

در بعضى احادیث مى‏خوانیم: «من استحل منها شیئاً فامسكه فانما یاكل النیران» «2»، كسى كه بخشى از خمس را حلال پندارد و آن را نپردازد، گویا آتش مى‏خورد.

یاران واقعى اهل‏بیت علیهم السلام آنگونه ایمان داشتند كه نپرداختن خمس را مساوى با حرام خوردن و قبول نشدن نماز و روزه مى‏دانستند و در سۆال كتبى خود از آن بزرگواران مى‏پرسیدند كه خمس را چگونه بپردازیم تا جزو حرام خواران و كسانى كه نماز و روزه‏شان قبول نیست نباشیم. «3»

امام باقر علیه السلام فرمود: آسان‏ترین وسیله‏اى كه انسان را به دوزخ مى‏برد خوردن مال یتیم است، سپس حضرت فرمود: ما یتیم هستیم «4» (و نپرداختن خمس، به منزله خوردن مال یتیم است.)