بهترین قابلمه برای داشتن سالم ترین غذا کدام است؟/حتما بخوانید

گروهی از قابلمه‌ها برای سلامت شما مضر هستند که بهتر است آن‌ها را بشناسید. دکتر محمدرضا وفا، متخصص تغذیه، شما را با برخی از این خطرات آشنا می‌کند تا قابلمه‌های سالم را بهتر بشناسید و ظروف مناسب‌تری را برای پخت و پز تهیه کنید تا غذاهای سالم‌تری بپزید.

قابلمه‌های تفلون

در گذشته، طرفداران زیادی داشتند اما بعد از اینکه اما و اگرهایی در مورد سرطان‌زا بودن این قابلمه‌ها به گوش رسید، محبوبیتشان حسابی کاهش یافت. این قابلمه‌ها از نظر اندازه و رنگ، تنوع زیادی دارند؛ به همین دلیل هنوز هم بعضی از خانم‌ها، به این قابلمه‌ها علاقه نشان می‌دهند. کار کردن با این قابلمه‌ها بسیار راحت است، غذا به راحتی از کف آن‌ها جدا می‌شود و البته شست‌وشو و تمیز کردنشان هم برای خانم‌ها دردسری ایجاد نمی‌کند. از دیگر مزیت‌های قابلمه‌های تفلون این است که وزن سبکی دارند.

نظر کارشناس: قابلمه‌های تفلون، در مقایسه با قابلمه‌های استیل، آلومینیومی و ظروف پیرکس، انتخاب‌های مطمئنی محسوب نمی‌شوند. از سوی دیگر، بعضی مردم بعد از اینکه می‌بینند کف نچسب قابلمه‌های تفلون در اثر استفاده نامناسب خراب شده، با مراجعه به مراکزی، این قابلمه‌ها را دوباره بازسازی می‌کنند، اما بازسازی تفلون، ایمنی چندانی ندارد و قابلمه مانند روز اول نمی‌شود. از این رو توصیه می‌شود بعد از ایجاد خراش‌هایی هر چند کوچک، از پخت غذا در قابلمه‌های تفلون خودداری کنید، چون از راه این خراشیدگی، املاح شیمیایی به غذاها وارد شده و مشکلاتی ایجاد می‌کنند و حتی می‌توانند سرطان‌زا باشند.
قابلمه‌های تفلون، در مقایسه با قابلمه‌های استیل، آلومینیومی و ظروف پیرکس، انتخاب‌های مطمئنی محسوب نمی‌شوند.

قابلمه‌های استیل

این قابلمه‌ها بیشتر برای پخت انواع خورش و غذاهای آبدار مناسبند. با این وجود، بعضی از تولیدکنندگان ادعا می‌کنند که می‌توانید برنج یا حتی ماکارونی را هم در این قابلمه‌ها بپزید و حتی ته دیگ هم داشته باشید. نکته مهم هنگام استفاده از قابلمه‌های استیل، تنظیم درجه حرارت است. اگر عجله نکنید و با حوصله، شعله گاز را در حد کم نگه دارید نتیجه کارتان خوب می‌شود. با این وجود، اگر غذای شما ته گرفت و قابلمه تغییر رنگ داد، با کمی سرکه می‌توانید آن را مثل روز اولش تمیز کنید. در مجموع، قابلمه‌های راحت و مناسبی هستند که بهتر است هر خانمی در آشپزخانه‌اش حتماً از آن‌ها داشته باشد.

نظر کارشناس: این قابلمه‌ها در گروه سالم‌ترین قابلمه‌ها قرار می‌گیرند و مصرف کنندگان می‌توانند با خیال راحت و بدون نگرانی از بابت ورود املاح و ترکیبات شیمیایی به درون غذا، از این قابلمه‌ها استفاده کنند.

قابلمه‌های چدنی

رقیب اصلی قابلمه‌های تفلون هستند که چند سالی است نام آن‌ها را زیاد می‌شنویم. از جمله ویژگی‌های قابلمه چدنی این است که حرارت به طور یکنواخت در همه جای ظرف پخش می‌شود و غذا را به مدت بیشتری گرم نگه می‌دارد. علاوه بر این، قابلمه‌های چدنی مقاومت زیادی دارند، لب پر نمی‌شوند و رنگشان از بین نمی‌رود. عیب بزرگ قابلمه‌های چدنی این است که وزن زیادی دارند و ممکن است هنگام پخت بعضی از غذاها، به ویژه صاف کردن برنج، استفاده از آن‌ها دشوار باشد. قابلمه‌های چدنی هم نچسب هستند و هنگام سرخ کردن مواد غذایی در این ظروف، نیازی نیست مقدار زیادی روغن استفاده کنید. حتی برای پخت غذا در فر هم مناسب هستند. بهتر است هنگام استفاده از قابلمه‌های چدنی، همیشه از حرارت کم تا متوسط استفاده کنید. رنگ بدنه بیشتر قابلمه‌های چدنی، مشکی است و در مقایسه با انواع تفلون، تنوع رنگ کمتری دارند.

نظر کارشناس: این ظروف از آلیاژی ساخته شده‌اند که شامل آهن و کربن است. اگر به مدت طولانی از این قابلمه‌ها استفاده شود، شاید خطرهایی به همراه داشته باشد. به هر حال، در مقایسه با قابلمه‌های تفلون، انتخاب مناسب‌تری است و در مقایسه با قابلمه‌های استیل، آلومینیومی و پیرکس، از سلامت پایین‌تری برخوردار است.

قابلمه‌های لعابی

بیشتر برای طبخ غذاهای آبدار به کار می‌روند و نمی‌توانید داخل این قابلمه‌ها برنج بپزید یا حتی غذاهای جامد را دوباره گرم کنید. این قابلمه‌ها را در اندازه‌های مختلف با قیمتی مناسب تهیه کرده و از آن‌ها برای نگهداری غذا در یخچال یا پخت انواع سوپ و خوراک‌های مایع در حجم کم استفاده کنید. علاوه بر این، طرح‌های متنوعی دارند و حتی برخی از نمونه‌هایشان با در شیشه‌ای طراحی شده‌اند.

نظر کارشناس: در این قابلمه‌ها هم ترکیبات شیمیایی وجود دارد. روکش آن‌ها به مرور زمان از بین می‌روند و لعاب وارد خوراک‌ها می‌شود. اگر این قابلمه‌ها در معرض غذاهایی با PH اسیدی یا قلیایی باشند، واکنش‌های شیمیایی سریع‌تر شده و آسیب‌هایی را ایجاد می‌کند. اختراع ظروف شیشه‌ای پیرکس در دوران توماس ادیسون ریشه دارد. ادیسون برای اختراع لامپ، شیشه‌ای لازم داشته که در برابر حرارت، مقاوم باشد. شرکتی که این شیشه را برای ادیسون ابداع کرد، چندی بعد ظروف شیشه‌ای با نام پیرکس را به بازار جهانی عرضه کرد و بدین ترتیب قابلمه‌های شیشه‌ای روانه بازار شدند.

ظروف پیرکس

اختراع ظروف شیشه‌ای پیرکس در دوران توماس ادیسون ریشه دارد. ادیسون برای اختراع لامپ، شیشه‌ای لازم داشته که در برابر حرارت، مقاوم باشد. شرکتی که این شیشه را برای ادیسون ابداع کرد، چندی بعد ظروف شیشه‌ای با نام پیرکس را به بازار جهانی عرضه کرد و بدین ترتیب قابلمه‌های شیشه‌ای روانه بازار شدند. ظروف شیشه‌ای پیرکس، این قابلیت را دارند که آن‌ها را روی گاز، در فر یا مایکروفر قرار دهید؛ ضمن اینکه ظاهرشان زیبا و شفاف است و می‌توانید با همان ظرف، غذا را سرو کنید.

نظر کارشناس: در دسته ظروف سالم قرار می‌گیرند و استفاده از این ظروف برای سلامتی ما خطری ندارد و هیچ گونه ماده شیمیایی از راه پیرکس‌های مقاوم وارد بدن نمی‌شود. بنابراین توصیه می‌شود برای پخت و پز، از این ظروف بیشتر استفاده کنید.

قابلمه‌های سنتی

قابلمه‌هایی از جنس مس و روی در این دسته قرار می‌گیرند. در زمان مادربزرگ‌های ما استفاده از این قابلمه‌ها کاربرد زیادی داشت و هنوز هم به دلیل اینکه قابلمه‌های رویی که به آن‌ها روحی هم می‌گویند، به دلیل قیمت ارزان مورد توجه بعضی از مردم قرار می‌گیرند. این قابلمه‌ها اندازه متنوعی دارند و سبک هستند.

نظر کارشناس: در این قابلمه‌ها هم مشکل ورود املاح مس و روی به خوراک‌ها وجود دارد، بهتر است به طور مداوم و طولانی مدت، از آن‌ها استفاده نشود.

ماهیتابه‌های رژیمی

ماهیتابه‌های دردار مستطیلی شکلی هستند که به طور حتم نامشان به گوشتان خورده است. مهم‌ترین ویژگی این ظرف‌ها این است که غذا را با مقدار کمی روغن برای شما سرخ می‌کنند، به همین دلیل با کمک این ماهیتابه‌ها، غذای سالمی می‌خورید. ضمن اینکه برای پخت سبزیجات با مقدار کمی آب می‌توانید از این ماهیتابه‌های دردار کمک بگیرید. در مجموع اگر از آن‌ها درست استفاده کنید، برای سلامتیتان ضرری ندارند.

نظر کارشناس: پوشش داخلی این ظرف از جنس تفلون است و در صورت ایجاد خراش در سطح ظرف، بهتر است آن را کنار بگذارید چون در این صورت، سلامتی شما به خطر می‌افتد. صرف نظر از این قضیه، به دلیل اینکه در این ماهیتابه‌ها بسته می‌شود، مقدار اکسیژن اطراف مواد غذایی کاهش یافته و فشار داخل قابلمه بیشتر می‌شود. در چنین شرایطی،زمان پخت کاهش می‌یابد. اگر هم شعله گاز کم باشد، خوراک حالت سرخ کرده مطلوبی پیدا می‌کند و نیازی به استفاده زیاد از روغن نیست. بنابراین، این ماهیتابه‌ها از این نظر برتری دارند که چربی کمتری به بدن می‌رسانند و سبب اضافه وزن و چاقی نمی‌شوند. به ویژه افرادی که به غذاهای چرب علاقه دارند، با استفاده از این ظروف غذاهای سالم‌تری به بدنشان می‌رسانند.

زودپز، آرام‌پز و بخارپز

خیلی از خانم‌های شاغل که برای آشپزی و به ویژه پخت غذاهای سنتی، زمان کافی ندارند، از طرفداران «زودپز» هستند. جدای از این مورد، زودپز یک وسیله کاربردی در آشپزخانه است که با کاهش زمان پخت، در مصرف گاز و وقت صرفه جویی می‌کند و در مدت کوتاه‌تر غذایی کاملاً پخته و جاافتاده را تحویلتان می‌دهد. این وسیله در مقایسه با مایکروویو، مشکوک به سرطان‌زا بودن نیست و درصد بیشتری از ویتامین‌های غذا را حفظ می‌کند. برای تهیه تمام غذاها از انواع گوشت و مرغ گرفته تا سوپ و سبزیجات می‌توانید از این دیگ مکانیکی استفاده کنید و آشپزی را سریع، متنوع و با صرفه‌تر پیش ببرید. آرام‌پز هم برای خانم‌های شاغل کاربرد دارد. می‌توانند شب هنگام مواد غذایی را داخل آن بریزند و صبح روز بعد غذای آماده‌ای برای ناهار یا شام خانواده داشته باشند. بخارپز هم دستگاه برقی دیگری است که شما را به مصرف غذاهای سالم و بدون روغن تشویق می‌کند.

نظر کارشناس: مهم‌ترین عاملی که ارزش مواد غذایی را کاهش می‌دهد، حرارت، نور و اکسیژن است. در زودپز، بخارپز و آرام‌پز، وقتی در ظرف را می‌بندیم، عامل اکسیژن را از مواد غذایی دور می‌کنیم و این اتفاق بیشتر در آرام پز و زودپز رخ می‌دهد.

پرشین وی