آفت دهان
شنبه 12 بهمن 1392 12:44 AM
آفت دهان عبارت است از زخمهای دردناکی که در مخاط دهان به وجود می‌آیند. آفت دهان سرطانی نیست. آفت دهان ممکن است با عفونت هرپسی (ناشی از ویروس تبخال) اشتباه گرفته شود. این نوع زخم می‌تواند در هر دو جنس رخ دهد، اما در زنان شایعتر است. آفت عود کننده از مهمترین نوع آفتهاست؛ زخمهای عود کننده بطور معمول در دوران طفولیت تا بلوغ شروع می‌شوند و بهبودی آن حدود ۱ تا ۴ هفته طول می‌کشد. زخم آفت معمولاً گرد یا بیضی بوده و یک حاشیه قرمز رنگ با مرکز زرد یا خاکستری دارد.
علت واقعی این بیماری هنوز ناشناخته است. سابقه خانوادگی در یک سوم بیماران دیده می‌شود. در حدود ۱۰ تا ۲۰ درصد بیماران اختلالاتی مانند کمبود آهن یا فولیک اسید یا ویتامین B12 دارند. عواملی مانند هیجانات روحی، ضربه، قاعدگی، حساسیتهای غذایی نیز در ایجاد این بیماری مؤثرند. این بیماری همچنین در ایدز و بندرت در کودکان همراه با گلودرد و تب و در بعضی از بیماریهای دیگر دیده می‌شود. با گذشت سن شدت بیماری کاهش و یا بهبود می‌یابد و تاکنون عامل عفونی برای این بیماری کشف نشده است. اما علل زیر محتمل‌تر به نظر می‌رسند:
آفت یک بیماری شایع بوده و تا ۲۰ درصد جمعیت را مبتلا می‌سازد. در افرادی که سطح اقتصادی و اجتماعی بالاتری دارند شایعتر است و سه فرم عمده دارد:
فرم مینور یا کوچک حدود ۸۰ درصد موارد را شامل می‌شود. این فرم عمدتاً در گروه سنی ۱۰ تا ۴۰ سال دیده شده و ناراحتی مختصری ایجاد می‌نماید. زخمهایی بین ۲ تا ۴ میلیمتر در لب‌ها ، گونه‌ها ، کف دهان و زیر زبان ایجاد می‌شود. این زخمها در لثه‌ها ، کام و روی زبان شایع نیستند. تعداد زخمها در یک زمان معمولاً کم بوده و بین ۱ تا ۶ عدد متغیر است. ضایعات طی ۷ تا ۱۰ روز بهبود یافته ولی با فواصل نامنظمی ممکن است عود کند. زخمهای معمولاً گرد و یا بیضی بوده ولی ممکن است خطی باشند. رنگ زخم ابتدا زرد رنگ بوده ولی بتدریج خاکستری می‌شود. حاشیه زخم ملتهب و قرمز رنگ است و بهبودی بدون جوشگاه صورت می‌پذیرد.
فرم ماژور یا بزرگ حدود ۱۰ درصد موارد را شامل می‌شود. این زخمها بزرگتر بوده ، عود بیشتری داشته ، مدت بیشتری باقی می‌ماند و از نوع مینور دردناکتر می‌باشد. اندازه آنها ممکن است از یک سانتیمتر هم بزرگتر شده و در هر جای دهان حتی روی زبان و کام نیز دیده شوند. تعداد آنها کم ( معمولاً ۱ تا ۶ عدد ) و طی ۱۰ تا ۴۰ روز بهبود می‌یابند. بهبودی آنها می‌تواند با بجا گذاشتن جوشگاه باشد.
این فرم در سنین کمی بالاتر از فرمهای قبلی دیده شده در خانمها شایعتر است. این فرم به شدت دردناک بوده و آنقدر فواصل عود کم است که زخم تقریباً بطور مداوم وجود دارد. این فرم با ایجاد تاولهای ریز شروع می‌شود که سریعاً تبدیل به زخمهای کوچک ( ۲ میلیمتری ) می‌شوند. این ضایعات در هر جای دهان ممکن است باشند. این زخمها بزرگتر شده و به یکدیگر می‌پیوندند تا یک زخم بزرگ که طی ۱۰ روز یا بیشتر بهبود می‌یابد، تشکیل شود. به دلیل شباهت ظاهری این فرم آفت به تبخال ، فرم شبه تبخال نام گرفته است، ولی دلیلی بر دخالت ویروس تبخال در این بیماری وجود ندارد.
تنها راه درمان آفت راجعه، رعایت مواردی است که باعث صدمه و تحریک مخاط، دهان می‌شود مثلا از مصرف غذاهای سفت و خشن مانند برنج برشته شده (ته دیک) و یا مسواک زدن به طرز ناصحیح، خوردن گردو و غذاهای محرک خیلی سرد و خیلی داغ خوددداری شود. همچنین بهتر است آزمایشهایی جهت انداره گیری آهن خون و ویتامین B12 و اسید فولیک نیز داده شود تا چنانچه کمبودی از این حیث در بدن وجود دارد، برای همیشه برطرف شود. اگر علائم دیگری مثل زخم در ناحیه تناسلی و مشکل چشمی یا مفصلی وجود نداشته باشد، موارد یاد شده کفایت می‌کند.
عموما در اکثر بیماران با گذشت عمر بهبود یافته یا دفعات عود کم می‌شود. در صورتی که در یک فرد بالغ آفت شروع یا تشدید شود بایستی به یک عامل زمینه‌ای مشکوک شویم. اکثر زخمهای آفتی بدون برجای گذاشتن جوشگاه در عرض 2 هفته خوب می‌شوند. حملات مکرر آفت شایع هستند. آفت ممکن است به صورت یک زخم حداکثر 3-2 بار در سال تا بروز بدون وقفه چندین زخم در سال رخ دهد. ابتدا بایستی بیماریهایی که آفت معمولاً به همراه آنها دیده می‌شود یا عوامل مستعد کننده عمومی برای ایجاد آفت رد شوند. درمان همیشه رضایت بخش نیست ولی رعایت بهداشت دهان و استفاده از دهان شویه تتراسایکلین، می‌تواند به بهبودی بیمار کمک نماید. در صورتی که ارتباط با یک ماده غذایی ( مثل گردو ، پسته و ... ) دیده می‌شود بایستی آن ماده غذایی از رژیم غذایی بیمار حذف شود.
از همه دل بریده ام،دلم اسیر یک نگاست،تمام آرزوی من زیارت امام رضـــــــــاست
